Mintri Y tế brei thau, dalam thun 2016 dalam negar hu 90 urang ruak  liên cầu khuẩn lợn. Ruak ni bhian hu rilo di tuk tết kayua tuk nan ralow pabui hu mbang rilo. Kayua yau nan ye, Mintri y tế hu panuac tacei bhap bini dom jalan ngak piah pacang caga ruak liên cầu khuẩn lợn. Ruak liên cầu lợn takik urang njauk ruak min bhian ruak trak, mbuan metai. Rilo menuac sahaneng lac mbang panyin drah bloh menyum dom cavar alak ye oh njauk ruak, kayua alak lac axit trung hòa pametai hu vi khuẩn liên cầu. Hu urang lac tok mbang rilaow pabui lavang,  pabui ruak, pabui oh thau asar di nyu meng ruak  liên cầu khuẩn,  dok pabui sang rong atau pabui glai ye oh ruak hagait. Min ni lac bruk sahneng oh njaukjauk .

Bruk njom mbak di ruak liên cầu khuẩn lợn:

 Tui dom chuyên gia, ruak pambak meng pabui tapa menuac hu 3 janih, lac: Nhiễm trùng huyết, viêm màng não mủ atau pagam 2 janih nan. Tui janih bo ruak trak atau hajaul , hu urang ruak meng di tuk nhiễm khuẩn ye ruak trak . Ruak meda ba tal metai meyah suai iek ruak. Dalam dom urang ruak, metai labaih 7%. Urang ruak metai lac kayua njom độc tố vi khuẩn, gây sốc.  Hu urang ruak 3 harei ye njauk sốc nhiễm khuẩn, hu urang tal 10 harei meng ruak trak, tui pren yava, rup pabhap. Urang bhian njom liên cầu khuẩn lợn jeng meda njauk ruak veik . Vi khuẩn ba ruak liên cầu dok dalam jalan suak yava, jalan tung pruac.

Ruak liên cầu lợn di menuac lac ruak nhiễm khuẩn cấp tính, pambak meng athur tapa menuac, rilo meng lac pabui. Urang ruak hu biểu hiện rilo janih min bhian gaok di abih lac 2 janih viêm màng não song sốc nhiễm khuẩn. Ruak bhian caik veik  biến chứng trak song meda tamuh samar  jeng  suy đa phủ tạng ba tal metai.

Tuk njauk ruak liên cầu lợn, ruak rah tabiak samar, ngak suy đa phủ tạng, viêm màng não mủ, meta mong oh cambaih,(meblah 40%),  hu 20% tangaoh vĩnh viễn song dom  di chứng thần kinh. Urang ruak mbuan si meta, meyah  njauk  nhiễm khuẩn huyết hoặc viêm não. Tuk vak iek ruak ni lac meng  3-4 adit,  hu urang dui atah 2 bilan song abih jien biak rilo.

Bruk njauk nyai nan lac, liên cầu lợn oh ngak jeng miễn dịch vĩnh viễn, dom urang ruak bloh meda njauk ruak veik.

Jalan pacang ruak liên cầu khuẩn lợn:

Khik hacih saat pandap mbang, oh mbang tiết canh, tung pruac pabui song dom pandap meng rilaow pabui  oh  tasak (hatai, tim, gan, thận chần tái, nem chua, nem chạo...)

- Oh mbang rilaow pabui hu sambo meriah juk, xuất huyết atau phù nề.

- Khik hacih sa-at , cuh harum tangin song dom  pandap bảo hộ karei karei tuk gaok pabui, chế biến rilaow pabui, bhian rao tangin song sabon .

- Oh pablei salih, pajeng ba, sik ngak pabui ruak , pabui metai, am cuh pabui ruak, pabui metai njauk tui quy định .

- Tuk mboh medhil njauk ruak yau pandiak chip song dahlau daih hu raong, sik ngak pabui ruak, pabui metai atau pablei dom pandap meng pabui oh khik hacih saat njauk nao tal cơ sở y tế piah ek ruak.