MEIN SUSEKI DI BINH THUAN

      -Suiseki lac sap Nhật Bản hu makna lac bruk  thưởng ngoạn patau dalam trạng thái tự nhiên. Tabiak rai meng yaok rabau thun dahlau, suiseki lac janih nghệ thuật hu quy định meng dom quy tắc mỹ học nghiêm túc. Akhar suiseki akaok mereip hu makna lac thủy thạch, karei saong akhar kỳ thạch (Qi-shi) di Trung Quốc atau linh thạch (suseok) di  Hàn Quốc, hadei ini, tuk hu pambak tabiak dunya, suiseki jeng hu peih praong bruk me in, bruk trình bày, bruk parabha min nyu jeng hu thau lac patau cảnh tự nhiên hu pandar piah caik iek dalam sang .

      Urang phương Đông jeng ye urang Việt jeng maong bruk thẩm mỹ tâm linh praong jang bruk pasang iek gah langiu, kayua patau lac sa janih linh khí di lingik tasik, lac tinh hoa di dom biến động tapa thun bilan. Urang gaok patau lac gaok cơ duyên tích tụ, lac gaok janih sap ndom gindang jua di lingik tasik. Tapa nan menuac saong patau gam gindang jua, hatung hatian nyun nyaic, siam mekre . 
      Môn suiseki pambak samal lac kayua thei me in jeng hu, min đẳng cấp me in di môn ini lac hu biak. Yam tagok jalan me in bình dân lac dom urang meda “peih ba mbang tame hu suan patau”, meda mboh hu dom sắc thái, khí thần biak tinh tế: anak sa tác phẩm suiseki mboh praong tabiak rilo mbang, hatung hatian menuac maonglai tame bruk biến đổi vô thường atau vĩnh hằng di thiên nhiên, di vạn vật. 
      Jaik di ini, dahlak hu nao ravang gru Thích Tấn Tuệ, trụ trì baha Đây, taphia baok kraong Đó (Hàm Tân). Gru lac urang khik hu rilo tác phẩm patau biak hu suan yava saong hu jalan thưởng ngoạn biak dalam. Tuk dang anak dom tác phẩm suiseki di gru, dahlak ndom lac “ Oh maong hu patau, me-in  meyah oh la sa urang thau tal thiền học”. Gru yuh akaok saong langyah lac : anek menuac biak mbuan meluk cảm xúc saong cảm tính. Nan lac mbuan si  ngộ nhận. Yau nan ye bo bruk thiền định di tuk maong patau lac bruk pacang, patrun dom phát sinh tâm lý kan kandah, plaih hu dom vọng tưởng saong abih di nyu nan lac talaih klaak, plaih bruk chấp nê, định kiến… bhian lac bruk di anek menuac. Bruk siam di thiền dalam maong patau, me-in patau lac yau nan. Meyah pambuak pagam hu yau nan meda ngak jeng sa janih jru siam dalam bruk cân bằng hatung hatain.
  -Sa urang mein patau biak gindauk di ban sit Thuận Nam, huyen Hàm Thuận Nam, saai Lê Đình, brei thau : “Patau sambo màu jhuk nâu di dom kraong, ribong dalam  huyện ini biak lagaih ka suiseki, kayua ini lac bruk me in gindang jua, trầm mặc”. Bruk lac yau nan min harei ini, meng jalan me in peih praong, dom sambo màu karei jeng hu ba tame. Di dunya, suiseki bhian hu parabha tui 4 tiêu chí: asal di nyu, kiểu bề mặt, sambo màu, thaot. Tok hu urang Trung Quốc caik angan tui asal, urang phương Tây bhian caik tui sambo màu, daok veik hu caik tui dua tiêu chí vật thể saong thaot binguk.
  _ Sa cửa hàng patau di jalan Nguyễn Thị Minh Khai, ban sit Phan Thiết hu parang pablei rilo tác phẩm patau biak mekre, biak gheih meta saong hu yaom, abih di nyu nan lac chất liệu. 
-Meyah biai ka bruk trình bày sa tác phẩm suiseki ye urang jeng takre bruk trình bày tui jalan mengkan. Kiểu bàn parang iek di Nhật ieu lac shoku, bhian hu pandar pagam saong dom pandap parang iek karei. Bàn glaong biar tui patau praong sit. Suiseki biak glaong njauk caik angaok bàn bair. Hình dáng bàn njauk lagaih saong chủ đề. Kiểu di bàn pambuak pagam saong kiểu chủ đề. 
     Ông taha Đường daok di Tuy Phong biak takre  dom suiseki mini  nan ye bruk trình bày di ông đơn giản lac ba tame abih dom tủ camin. Jalan ngak ini biak takik siam ka pasang iek. Ông ndom lac drei jeng caong khin hu điều kiện jeng parang tabiak tui njauk jalan mengkan di urang Nhật, hu yau nan meng biak njauk ka bố cục di ghoi patau dalam sa tổng thể chung. -Piah tamat kadha vak ini, dahlak likau khan veik dom tác phẩm suiseki di gru Thích Tấn Tuệ. Dom tác phẩm di gru jeng brei mboh dom bí ẩn, sâu sắc, vô thường saong biak tinh tế  yau dom tal riyak ndih tagok gauk, yau ia bilan dauk dalam aih ginum dalam sa melam ia bilan bak baok. Dom baok daok veik ba mai ka urang maong mboh yau laik tame bruk mengkan atau hadar tal saman dahlau, kayua nan lac dom khối patau gaok phong hóa min biak gheih meta. Dahlak ngẩn ngơ anak bruk kheih, njauk saong quang cảnh baha di ini, hatai mboh uan tabuan kayua chất lượng raidiuk vil val drei dak harei dak glaong./.

Thúy Linh