Nghệ thuật giao duyên dalam doh Xoan
Thứ sáu, 00:00, 06/05/2016 Hanipha Hanipha

Tui ong Đặng Hoành Loan, urang roh duah ragu ragam, doh xoan lac sa janih nghệ thuật meng kan pambuak pagam song bhum taneh Tổ. Doh xoan lac sa janih nghệ thuật doh tamia tui kapul nyaom, tabiak rai biak avar, dalam bruk ngak mbang, ngak huak di urang pala padai ia di gah barak. Ni lac nghệ thuật tamia doh piah likau hu haniem phol,  hu Pô Hùng brei pala drak njauk, hu rilo anek taco. Piah hu yau nan, urang bhian paraba jeng 3 mbang doh.  3 mbang doh hu asal kadha karei di gauk, min pagam tame sa bruk. Nan lac cong khin hu rilo anek taco, kaya meda, siam mekre.

Mbang daoh camerei lac dom kadha doh tui adat cambat, peih mbaok ka sa doh kakuh, meng sap ginang tal bruk daa po yang mai song puac di abih brei mboh lac palei hu tame ndam. Mbang  ka 2 lac dom kadha doh ndung bak panuac tadhau ayuh siam mekre, bruk meyut meyau,  4 bilan xuân hạ thu đông,  rai duik bebas tự do di urang nong. Mbang  ka 3 lac dom kadha doh dam dara, ngan song hatai cong khin hu haniem phol pagap yau xin huê, đố chữ, mó cá… 

Meda lac dalam 3 mbang, ye mbang doh dam dara dalam doh xoan hu rilo lagu doh yau đón đào, bợm gái, hát đúm, mó cá, xin huê, đố huê, bỏ bộ… Dalam nan, lagu nao main bợm gái (nao main song ayut kamei) song lagu mó cá lac dom lagu doh hu urang takre di abih

Meyah lagu nao main song ayut kamei brei mboh hatai mahu gauk di urang likei song kamei, ye lagu mó cá brei mboh hatai khin hu anek, hu kaya meda. Dalam lagu mó cá, dom anai đào xoan kua tangin ngak jeng halam, kua pacang dom urang likei dang kreh ngak ikan. Tuk jeng vòng tròn, dom anai kamei ngak jeng halam pah tangin cang dom urang likei ngak ikan

Dom urang likei khin brei ka drei lac urang chap ikan, oh khin ngak ikan, yau nan ye dom likei ikan, hu jeng dom urang likei puk palei song chat tabiak kua dom anai đào, ngan song dom lagu doh biak chreih chrai

Doh đón đào, xin huê, hát đúm… jeng lac dom lagu doh biak chreih chrai dalam mbang daoh dam dara. Dalam dom harei rija roya, tuk dom phường xoan nao doh di palei ni palei deih, dom urang likei biak chreih hatai, bui sambai tabiak raok đào song doh. Dok doh đúm, lac daoh bo dom urang likei, urang kumei daoh tuk tangin pan  boh đúm ( lac sa blah khan, papok hala paneing song hu dom jien cắc)

Doh bloh, urang kamei mong tame sa quan viên atau sa urang likei  bloh glum đúm, urang taduan boh đúm  bloh daoh javap. Puac panuac doh, urang likei mai jiak anai đào, pan tangin song jao boh đúm ka anai đào. Patui di nan, dom anai đào tabiak doh javap calơi song dom urang likei atau dom quan viên.

Urang roh duah alat lagam Đặng Hoành Loan ndom lac, mbang doh dam dara yau ye taduan urang kamei lac mbang daoh chreih chrai song biak prong  dalam doh xoan. Mbang daoh ini nyu dui pachreih urang ba drei tame daoh tamia haong dom đào Xoan, ni jeng lac mbang daoh ngak ka urang tuk halei jeng hadar tal phường xoan, hadar tal dom likei dam, kumei dara, kayua “ hu likei, hu kamei meng hu xuân” .Ni jeng lac mbang daoh bo dom anai đào, dom urang likei dalam palei cong khin di abih tuk tame hội, brei mboh hatai anit ranam di dom urang likei song dom urang kamei

 Jeng tui urang roh duah Đặng Hoành Loan,  bruk doh đón đào, nao me-in bợm gái ni ngak ka lagam lagu doh xoan salih karei. Meyah dahlau deih dom ragu ragam doh dreih gauk, samu gauk, ye tal ni ragu ragam nyu  salih tapa chreih chrai, sami samar jang ngak ka không khí doh xoan jeng chreih hatai, bui sambai tagok. Ni lac mbang  doh ndung bak rilo hatung hatai, cong ka bruk meyut meyau, bruk likei kumei anit ranam gauk….di dom dam dara tuk nao lễ hội.

Sa dalam dom kadha  ngak ka doh xoan pambak khang lac adat pambuak talei rohim di dom phường doh xoan. Tui nan, tuk dom nghệ nhân mai tal dom puk palei piah doh, meda pabak tame rilo janih nghệ thuật di dom quan viên song urang likei dalam palei tame dalam nghệ thuật doh xoan song ngak ka lagu doh xoan dak harei dak rilo jang, chreih chrai jang, urang roh duah ragu ragam Đặng Hoành Loan  tong yaom yau nan./. 

 

 

 

Hanipha
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)