Harei ini, meyah nao tal Tam Đường, Lai Châu, tame dom palei urang Lự, drei jeng meda hu mboh dom cambuai klao tagei juk siam yau mùa thu tỏa nắng yau dalam ariya di Hoàng Cầm.  

Oh thau adat nhuộm tagei di urang Lự hu meng saman halei, min tui amuk Tao Thị Én, umo 73 thun, daok di palei Pa Pe, xã Bình Lư, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu, urang kamei Lự  umo meng 13 tal 14 thun ye brei nhuộm tagei. Nan lac bruk njauk ngak ngan saong yaok urang kamei dahlau di tuk nao tui pasang. Melam halei jeng yau nan, hadei di tuk huak mbang bloh, urang kamei Lự bhian daok la tapen ging pui nhuộm tagei. Yaok mbang nhuộm jaik 1 mong. Amuk khan, nan lac sa ilamu siam di urang kamei Lự bo labaih 50 thun tapa amuk oh ka klak. Melam halei oh nhuộm tagei amuk mboh oh bui:

“Meng umo 14 thun dhlak hu nhuộm tagei ye. Tuk nan lac hu phong trào. Lac urang kamei Lự njauk nhuộm tagei, gam lac siam gam oh hu halak mbang tagei. Tal urak ini dahlak jeng daok khik hu bruk bhian randap ini, huak mbang bloh drei tame ging daok la nhuộm tagei, nhuộm bloh  meng nao ndih. Melam halei jeng yau nan. Harei halei oh nhuộm tagei, nao ndih mboh oh bui”.

Tui ong Lò Văn Sau daok di xã Bản Hon, huyện Tam Đường, janih phun bo urang Lự bhian pandar piah nhuộm tagei nan lac phun mày tửu, daok ieu lac phun katal. Tuk duah hu phun ba mai sang, urang ba nao cambu thu, am jeng dhang bloh buh tame nding kreim. Tuk sauk par tagok, mek candaih gang paguak veik brei tal sauk juk gam tame mbaok candaih gang. Tuk hu yau nan, urang kamei samar tangin uak sa tal tagok tagei, sah nao sah mai brei ka tal sauk gam tame tagei biak kajap.

“Yaok melam tal  tuk 8, tuk 9  ye mai mek sa mbang. Meyah harei ini nhuộm, 2, 3 harei hadei meng nhuộm nyu oh gam tagei, nyu oh juk ralo. Harei halei jeng brei nhuộm yau drei carah tagei. Meyah drei oh nhuộm, yau drei oh carak tagei ye kan daok. Nan ye melam halei jeng brei nhuộm”. 

Tui langyah di saai Lò Văn Ngần, daok di palei Hon 2, xã Bản Hon, huyện Tam Đường, adat nhuộm tagei mai meng hatai sahneng  ka bruk mekre di urang Lự: tagei juk meng lac tagei siam, urang kamei halei nhuộm tagei juk meng lac urang hu ralo likei dam caik hatai:

“Adat cambat tanarakun di kol dahlak urang kamei saman dahlau umo meng 13, 14 thun nan lac nhuộm tagei juk ye, mbiah tal metai, tuk halei druh abih tagei meng padeih. Urang kamei di bangsa Lự nhuộm tagei juk piah ka tagei khang, kajap kayua drei luk sauk pui nyu hang, pametai abih vi khuẩn di tagei. Harei halei jeng brei uak. Oh nhuộm tagei juk urang klao brei, lac dom urang lah oh khin ngak, daok  tagei sambo patih urang lac mu kit ini melam halei jeng oh luk tagei. Likei chê, oh khin”.

Oh lac piah ngak siam, adat nhuộm tagei di urang Lự daok hu sa makna tâm linh. Meng kan, urang kamei Lự nhuộm tagei bloh oh brei tẩy patih, nyu tui urang meng tuk praong tagok mbiah tal tuk metai. Kayua hu caik tamo rup binguk urang kamei lự, muk kei meng taduan nan lac urang dalam buat pajaih di drei./.