Gah meraong daok yam tame bilan hajan. Ini lac tukvak di ralo janih ruak hô hấp, klik, cảm cúm saong aih caraoh. Cục y tế dự phòng kakei, bhap bini gah meraong brei sangka pacang cakak dom ruak ini.

Ruak tangin takai cambuai

          Ruak tangin takai cambuai lac ruak bhian rah tabiak di uranaih sit umo ala 5 thun saong mbuan pambak samar, mbuan jeng jit. Ruak kayua 2 virut nan lac Enterovirus 71 saong Coxsackievius.

Tuk tamuh jit, ruak pambak biak samar meng uranaih ini tapa uranaih karei tapa dom janih tabiak meng dhung, cambuai, khak atau ia pabah di uranaih ruak atau tapa plak tangin iek glang di bảo mẫu.

Ruak tangin takai cambuai nan lac hagait?

Lac ruak njom mbak meng menuac tapa menuac, mbuan jeng jit kayua virut jalan tung proc. Dua janih ngak jeng ruak bhian gaok nan lac  Coxsackie virus A16 saong Enterovirus 71 (EV71). Ruak ngak brei klik, niêm mạc pandung baoh ia di dom labik yau niêm mạc cambuai, plak tangin, plak takai, taok, kaok ta-uk. Ruak meda hu ralo biến chứng nguy hiểm yau laka glo akaok – màng não, laka cơ tim, brah phổi cấp ba tal metai meyah oh thau saong iek ruak chip. Dom biến chứng trak bhian kayua EV71. 

Ruak tangin takai cambuai bhian hu luac thun di taong abih dom puk palei. Di dom tỉnh gah meraong, ruak mboh ralo meng bilan 3 tal bilan 5 saong meng bilan 9 tal bilan 12 yaok thun.

Ruak njom mbak ralo tui jalan tiêu hóa. Jalan njom mbak praong nan lac meng ia pabah, pandung saong khak di uranaih njom ruak.

Ruak bhian gaok di uranaih umo ala 5 thun, abih di nyu nan lac dom uranaih umo ala 3 thun. Dom labik hu rilo uraniah yau nhà trẻ, mẫu giáo lac dom labik mbuan njom mbak ruak, abih di nyu nan lac dalam dom mbang ruak tamuh tabiak.

Dom kadha brei thau lac ruak tangin takai cambuai?

Dom kadha brei thau lac ruak tangin takai cambuai di uranaih bhian mboh lac pandiak hasit, lah mbang, glaih glar, pandik tarakaong, patuk, pandik tian, tagok mban meriah angaok klik.

Tagok mban angaok klik: bhian mboh tuk uranaih njauk ruak tangin takai cambuai. Dalam 1 tal 2 harei tuk tamuh ruak, uranaih hu dom tanut hồng mban praong dom mm tagok angaok klik, hadei di nan jeng baoh ia.

Dom mban meriah ini mboh ralo di baoh tangin, plak tangin, plak takai, taok. Dom tanut mban praong meng 2 tal 5 mm,  kreih hu sambo xám sẫm saong hu hình bầu dục.

Bruk tagok mban angaok klik uranaih bhian oh pandik, oh katal saong meda dui atah tal 10 harei.

Jalan pacang cakak

Urak ini, ruak tangin takai cambuai jeng oh ka hu vacxin pacang cakak saong oh ka hu jru iek ruak đặc hiệu, kayua yau nan ye, jalan pacang cakak ruak siam abih nan lac bhian rao tangin meng jabon, abih di nyu nan lac dahlau saong hadei di tuk ngak mbang huak, dahlau tuk mbang saong hadei tuk nao jaman; pahacih pandap panda, pandap me-in di uranaih. Mbang tasak menyum tasak saong pruh jru labik hu uranaih ruak saong labik jaik taphia. Brei uraniah ruak daok di sang mbiah tal tuk thit ruak (takik di abih lac 7 tal 10 harei).

Tuk uranaih ruak, dom amiak ame brei iek glang mbang huak ginup, patagok thể trạng ka uranaih saong tui iek catang ruak piah thau saong ba uranaih nao tal labik y tế piah iek ruak chip tuk hu biến chứng bất thường. Ruak tangin takai cambuai tuk camereip mboh pandiak hasit, patuk, tagok mban… yau njom dom virut karei min hadei di nan meda nguy kịch samar./.