Bhap bani Kon Sơ Lal tuk halei jeng kanar hadhar tal baoh sang rông klak. Meng kiến trúc biak karei brei mboh pren khang di bhap bani saong bruk kaya meda di bhap bani dalam palei. Kayua yau nan ye, hadei di tuk taduan hu bruk njauk hatai di karja palei, taha akaok palei Sôn parabha bruk ka abih menuac dalam palei kuria caga ka ginup kayau, krem, la-a…. piah ngak sang rông.
Kayau hu mek mai blaoh ba tram ginup 2 thun dalam danao aia hu ralo gluh bhok piah pacang amaok mbang. Hareik Tranh ba nao pambu thu di pandiak piah khik hu sambo màu hadah, dẻo saong oh jaoh rak halei. Talei havei ia saong lạt (nual) hu tuk kỹ piah ka nyu hu độ dẻo. Yaok adit, bhap bani tok ngak 3 harei, piah oh pambak tal bruk ngak mbang pala drak di mikva. Dalam dom harei ngak sang rông, yaok sang njauk brei takik abih 2 urang hu mbaok tame ngak. Bhap bani Kon Sơ Lal hu ndom haong gauk yau nan, min thei thei jeng khin rik daong pren yava. Kayua mikva saneng, ini lac sang di drei, drei tari tareng ka sang meng hu khang kajap. Taha akaok palei Sôn lac: Sang rông ini caong khin hu ralo kayau, nan ye dahlak hu jao bruk ka anek likei nao mek kayau, daok anek kamei ye nao mek 10 pok tranh. Sa adit khaol dahlak ngak dalam 3 harei, hu brei menuac ngak tổ trưởng saong tagok danh sách urang dalam tổ piah khik iek ka nyu mbuan. Ngak yau nan jaik sa bilan meteh ye ngak blaoh sang rông.
Hadei di jaik 2 thun kuhria caga, bilan 4/2017, meng bản vẽ hu phác thảo meng akaok hadar kanar di taha Sôn, baoh sang rông hu padang ngak ngan haong chiều atah 23 mét, prong labaih 12 mét saong glaong tal 20 mét. Sàn sang atah mbaok haluk 2 mét. Meng sang praong yau nan, nyu caik hu yaok rituh ceik tapai saong jaik 600 menuac, saong di Tây Nguyên kan si duah hu sa baoh sang rông halei prong jang sang rông di palei Kon Sơ Lal urak ini. Kadha njauk biai nan lac, sang rông hu ngak meng dom janih pandap thiên nhiên. Taong abih 12 mbaik geng prong nde dua urang kuan nan lac kayau bình linh, anek amaok oh mbang hu. Sàn sang hu ngak meng kayau hu tram 2 thun dalam danao aia.
Sang rông Kon Sơl Lal jeng yau dom baoh sang rông meng kan karei oh hu kèo, tok hu khung 4 daning vin taom dhar saong 2 tabung sang hu padang ngak tapak tagok yau thaik binguk dalah mara baleik tagok langik hijao, brei mboh pren khang di urang Ba Na anak langik tasik n kandah. Ngan haong jalan ngak yau nan, sang rông ấm di bilan barak, li-an bingi di bilan pandiak saong lac labik khik ramik hatai gul pataom di bangsa. Sa-ai Hyum, urang daok di palei Kon Sơ Lal brei thau, hadei di yaok công đoạn quan trọng, bhap bani hu thik kubao, thik limo piah mbang uan ka bruk salamat saong uan tabuan ka dom bruk ngak hu siam mekre di drei: Dalam tuk ngak sang rông, hu ralo công đoạn nguy hiểm, abih di nyu lac tuk tauk gak (tranh), pagam kayau. Yaok tuk ngak blaoh công đoạn nguy hiểm, bhap bani ba gauk mbang uan, menyum tapai, taong cồng chiêng uan ka abih gauk hu jap karo salamat.”
Ngan haong urang Ba Na, sang rông lac công trình prong di abih dalam rai diuk ilamo kayua ini lac labik peih ngak dom adat cambat prong, tapa nan brei mboh pren khang, hatai gul pataom di bhap bani. Dahlau diah, sang rông lac labik pataom caik phao ndao saong likei dam ndih veik yaok melam piah caga pacang bruk lih tame di cộng đồng karei tame buôn palei. Harei ini, yaom lac adat cambat ini di ralo labik oh daok khik gam haong bruk ngak sang rông meng daning xây, tabung tauk tôn. Min likei dam Kon Sơ Lal jeng daok khik adat cambat meng kan ini. Bruk nan, gam haong hatai kham merat padang ngak sang rông tui ilamu meng kan, meng mboh urang Ba Na di Kon Sơ Lal hu hatai bangsa biak khang. Ong Y Giãih, urang jakar gah ilamo xã Hà Đông brei thau: Urang Ba Na khaol dahlak peih ngak dom adat cambat pak sang rông. Kayua yau nan ye, palei oh kurang hu sang rông. Piah ngak hu sang rông ini, bhap bani palei Kon Sơ Lal pataom gauk veik, tapa nan mboh lac mikva oh takre ngak sang rông tabung tauk tôn, daning xây bo njauk ngak sang rông meng ghang kayau dreh yau meng kan. Nan ye, taha akaok palei gam haong bhap bani pataom gauk veik piah ngak sang rông ini. Sang rông ini lac sang rông di hatai gul pataom.
Tết ini, jaik 600 baoh sang Ba Na di Kon Sơ Lal bui sambai tapen caik tapai, ngan haong yaok nhịp xoang ala tabung sang rông praong, glaong dang kreh ceik glai ram piah likau hu sa thun bahrau jap karo salamat, mikva dalam palei thei jeng treil sil./.
Viết bình luận