Pren yam tagok di huyen pulao tiền tiêu

Harei 1/5/1975, Côn Đảo hu peih paha. Meng sa “ pulao guk” dane angan, Côn Đảo jeng baoh pulao  Tự Do. Gam bui sambai saong bhapbini dalam taneh ia pahadar 40 thun harei peih paha gah meraong, yasa taneh ia, Đảng bộ, karja, bol bala saong bhapbini Côn Đảo mboh biak hadah mbaok  meta anak dom jakjeng dalam dak padang, patagok di huyen pulao dalam 40 thun tapa. Urang pambuak bruk Thái Thủy  saong  Thu Hồng daok di Côn Đảo hu kadha vak brei thau ka bruk nao tagok di huyen pulao ini: 

Lac huyen pulao di tỉnh Bà Rịa – vũng tàu, Côn Đảo hu tame dalam sajarah di bangsa VN yau sa huyền thoại. Luac 113 thun thống trị ( meng thun 1862 tal thun 1975), kol thực dân Prang saong đế quốc Mỹ nyu ngak ka Côn Đảo, labik nekre yau suraga jeng “norka dunya”. Dalam tukvak nan, yaom lac angaok pulao oh hu cơ sở cách mạng, atah bruk tacei pato tapak di Đảng, tok hu sang guk saong tháp canh, min meng hatai kiên cường, bất khuất, dom urang lin anit taneh ia hu ngak ka labik ini jeng sang bac cách mạng saong vak jeng dom blah sajarah hào hùng di bangsa. Ông Huỳnh Thiện Hoà – dahlau diah dang akaok Ủy ban bhapbini huyện Côn Đảo, urang dahlau diah njauk guk chính trị Côn Đảo brei thau : Tal thun 1997, tuk bruk padang veik Côn Đảo hu rajaei brei adat ye Trung ương hu buh jien tame. Meng nan yaok thun hu buh brei 30 tỷ piah dak padang saong patagok Côn Đảo, padang ngak hạ tầng, ngak kapal, jalan nao mai, mblang par kapal ahaok, bến cảng… meng di nan kol dahlak meng patagok kinh te, ilimo xã hội, ngak ka raidiuk bhapbini saong ia mbaok Côn Đảo patagok yau harei ini.

40 thun hadei di harei peih paha, taphia dom sang guk hu khik, ramik pasiam saong patagok yaom sajarah, ye bruk ngak mbang kinh tế  - xã hội Côn Đảo dak harei dak hadah hadai. Labik pasak ban sit Côn Đảo ngan saong dom jalan mbak, dom công trình hu padang ngak tui jalan patagok suai lavik. Bruk bhapbini angaok pulao padang ngak sang glaong urak ini mboh biak rilo. Jalan nao mai di pulao saong mbaok taneh urak ini jeng lagaih jang kayua hu jalan par kapal ahaok saong jalan tasik. Rilo bhapbini di Côn Đảo ndom lac, tuk barau yam takai tal côn đảo, urang padang mbang ngui meng dua plak tangin saoh. Yau nan bo urak ini hu sang danaok praong laneng, jien padai ngak mbang ginup. Saai Nguyễn Văn Tuấn – urang daok di Khu dân cư ka 2 –brei thau :Tapa 40 thun peih paha, meng labik Côn Đảo tok hu sang guk saong trại lính, hu bruk sangka di Đảng saong karja meng Trung ương tal puk palei, Côn Đảo hu salih karei biak rilo. Meng labik dahlau diah jalan mbak mbaih mbaoh urak ini hu siam mekre. Dom công trình sang bac, trạm ia, jalan menhek hu ba tal bhapbini. Raidiuk di bhapbini hu rilo salih barau.

Dalam dom jak jeng di Côn Đảo hadei di 40 thun peih paha, bruk mbuan si mboh di abih nan lac dom salih bahrau gah kinh tế. Côn Đảo lac huyện oh hu pakat karja phường, xã bo hu parabha jeng 10 khu dân cư hu jaik 8.000 menuac. Tui bruk “du lịch, dịch vụ saong công nghiệp”, tốc độ patagok kinh tế di Côn Đảo hu jaik 13% yaok thun. Jien mek tame yaok tui akaok menuac hu labaih 4.000 đô-la Mỹ… Dom gah ilimo, xã hội di Côn Đảo jeng hu dom  jak jeng ye : khik kajap angan  huyện ilimo meng thun 2000  tal ini; taong abih dom sang bac hu chuẩn pakat negar; dom danakdak y tế pabak hu bruk iek glang pren yava ka bhapbini; bruk patrun kan kathaot, iek glang urang dalam sarak karja ngak hu siam…

Meng kein lagaih lac kinh tế du lịch - dịch vụ saong pamaong ba Côn Đảo samal jeng labik du lịch dịch vụ chất lượng glaong, huyện daok hu Trung ương saong tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu buh jien tame padang hạ tầng, ieu daa urang buh jien tame ngak mbnag. … Meng nan bo dom thun tapa, tuai du lịch nao tal Côn Đảo yaok thun tagok hu 21%. Kuhria rah tapa, yaok thun Côn Đảo taduan raok jaik 90.000 mbang tuai damuai. Ông Nguyễn Hữu Hạnh – tuai du lịch mai meng tỉnh Bình Dương ndom lac: Ini lac mbang camereip dahlak mai tal Côn Đảo ravang dom inem mek sajarah. Côn Đảo harei ini hu yau ini lac kham merat biak praong di Đảng , karja drei. Cảnh quang biak gheih. Abih di nyu nan lac kol dahlak hu ravang iek  dom inem mek sajarah ndom tagok bruk dang tagok mesruh metak di muk kei drei biak  oanh liệt, biak vĩ đại.)

Tui Quy hoạch tổng thể patagok Côn Đảo tal thun 2020 saong pamaong tak thun 2030, labik ini meda jeng đô thị inem krung - du lịch pakat negar saong dunya pambuak saong khik, ramik pasiam dom inem mek cách mạng  dalam huyện. Ông Nguyễn Thành Chính, akaok Ủy ban bhapbini huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu brei thau : Urak ini raidiuk di bhapini hu paglaong biak rilo. Bhapbini di Côn Đảo rilo meng hu sang daok khang kajap, rilo urang padang hu biệt thự. Radaih nao mai biak mbuan lagaih, raidiuk bhapbini hu veih glaong. Taong abih  sang bhap bini hu pandar ia hacih saong hu dom pandap pang, pandap maong. Takik abih yaok sang di Côn Đảo jeng hu sa sruh radaih Honda. Bhapbini biak sahanag hatai diukrai suai lavik saong Côn Đảo.)

40 thun hadei di harei peih paha meng kham merat saong jalan ngak njauk, bol bala saong bhapbini pulao hu brei mboh hatai tự lực tự cường yam tagok meng kan kandah, kham merat dak padang huyen pulao khang gah kinh tế, kajap gah quốc phòng an ninh, njauk saong sajarah di sa huyen pulao anh hùng, labik tiền tiêu di  taneh ia, palei negar./.