Pathau mikva saong taong abih gauk! Tukvak tapa, jit ruak, môi trường nerak tachauk, chất lượng hadang pajaih, yaom kaom pandap mbang, jru hóa chất tagok glaong dalam tuk yaom pablei hadang tuk trun tuk tagok  ngak ka mblang taneh raong hadang công nghiệp dalam tỉnh cà Mau  cakrok patagok suai. Piah patrun dom khat lahik ini tỉnh daok peih ngak ralo bruk,  dalam nan hu bruk raong hadang công nghiệp tui jalan VietGAP. Bruk ini tuk akaok mereip hu ba mai ralo kein laba ka urang raong. Kadha vak hadei ini di  Hữu Trãi- Urang vak di Rayo sap ndom VN daok pak bhum taneran kraong Cửu Long brei thau ka bruk nan di huyện Đầm Dơi:                                                  

Bruk raong hadang thẻ takai mbong công nghiệp an toàn sinh học tui jalan VietGAP hu mBan khik ramik dự án “Nguồn lợi tapen tasik brei ka bruk cakrok patagok khang kajap” tỉnh Cà Mau (daok iew lac dự án CRSD) hu daong meng phun jien di Gilang pariak Dunya.

Dự án hu peih ngak di 161 baoh sang raong hadang dalam palei Tân Điền, xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi angaok mblang taneh praong labaih 100ha. Urak ini dự án daok hu peih prong jang jaik 90 baoh sang hu mbaok tame ngak dalam 4 tổ. Dalam nan, 1 tổ raong hadang thẻ công nghiệp sinh học hu 32 urang hu mbaok tame, daok 3 tổ daih raong hadang quảng canh cải tiến aia tĩnh. Phun jien di dự án lac 17 triệu USD hu daong ka 5 huyện nan lac Đầm Dơi, Cái Nước, Phú Tân, Năm Căn saong Ngọc Hiển.

Pak huyện Đầm Dơi, bruk raong hadang nan daok hu ngak iek pak baoh sang ong Tô Hoài Thương, palei Tân Điền, xã Tân Duyệt ngan haong mật độ palao raong 100 drei dalam 1m2, dalam nan, Karja daong taong abih jien pajaih saong 30%  jien blei pandap mbang. Tapa jaik 4 bilan raong, ong Tô Hoài Thương mek hu labaih 2.800kg, teik trak 58 drei sa kg. Hadei di kaoh abih jien buh tame ong daok laba hu jaik 200 triệu đồng.

Taphia di nan, dalam tukvak raong ong Tô Hoài Thương ngak njauk tui lịch thời vụ hu gah chuyên môn ba tabiak, nduac kadhik ka hadang, raong ikan kuak phi piah ngak ka aia nduac siam jang plaih di ruak đốm trắng saong akaok kanjik katam angaok hadang. Tuk pasiam veik danao raong hadang oh jeng caik tabiak sa mblang taneh karei piah padang caik gluh thải saong pala phun piah khik siam môi trường, langiu di nan, ong daok ngak siam meng bruk palih ruah anek pajaih tal halau aia piah ba mai kein laba glaong di abih. "Dự án CRSD ini peih ngak meng thun 2013 dahlak mboh biak siam, raong hadang tui njauk tukvak. Kadua piah palih ruah sa drei pajaih siam hacih, drei pajaih hu angan je abih piah palao tame danao aia ikan kuak phi ba tapa danao raong hadang. Dự án CRSD ba tapa mboh biak kein laba, mikva urang nong pak ini ngak tui jalan nan, piah  mek hu ralo kein laba.

Tui taong yaom, dom baoh sang hu mbaok tame jeng ngak njauk tui jalan VietGAP. Labik peih ngak jeng daok dalam bhum quy hoạch, dom po sang hu ngak njauk tui adat hukum karja ka bruk khik caga môi trường, an toàn vệ sinh pandap panda. Dom po sang jeng hu biển báo,hu hồ sơ cih vak ka bruk blei dom janih pandap panda piah peih ngak mô hình, nhật ký cih vak taong abih dom kỹ thuật dalam luac tukvak raong.

Baoh sang hu mbaok tame bruk ini njauk hu danao padang, kavei halang, danao xử lý gluh. Taong abih baoh sang padang ngak bruk ini hu daa tame dom mbang pathram, panduan jao kỹ thuật ka VietGAP. Taong abih drei pajaih palao raong hu pasang iek jit hu kích cỡ samu gauk, hadang khang, oh njauk ruak hakik. Drei hadang hu tapa dut iek bloh, hu kiểm dịch saong công nhận chất lượng, mật độ palao raong 80 drei sa m2.

Taong yaom ka bruk kein laba kinh tế saong kein laba xã hội meng bruk raong hadang VietGap, ong Quách Nhật Bình, phaok Akaok Ban khik iek dự án CRSD tỉnh Cà Mau brei thau: Kein laba praong abih lac ngak brei salih akaok saneng di bhap bani dalam bruk raong hadang,  abih di nyu lac mikva ngak tui kapul nyaom, ngak njauk tui lịch thời vụ, thau khik caga môi trường jang oh tuh klaak neriak tachuak, aia thải, gluh thải tabiak  gah langiu ngak ô nhiễm môi trường, pandar ilamu kỹ thuật dom qui trình raong siam lagaih, pak ini lac bruk raong hadang an toàn sinh học tapa bruk pandar ikan kuak phi saong chế phẩm sinh học piah pasiam môi trường aia, nyu daong ka bruk raong hadang hu khang kajap jang”.

Tui ong Thái Hoàng Bo, Phaok Akaok UB bhap bani huyện  Đầm Dơi, piah ka bruk raong hadang VietGAP hu kein laba jang njauk hu rilo jang phun jien piah daong ka bhap bini peih ngak bruk ini mek hu kein laba jang saong njauk duah labik pablei ka hadang hu raong tui jalan VietGap pablei hu yaom jang hadang raong tui jalan meng kan piah ka mikva sahanang hatai raong. Mong rah tapa bruk  raong hadang công nghiệp tui jalan VietGap hu jalan nao bahrau ka mikva daok pak Đầm Dơi. Anak tal caong khin Karja hu dom sarak đầu tư, daong ngak kết cấu hạ tầng pak dom labik raong hadang an toàn sinh học ini; taphia di nan njauk hu jalan tacei pato daong ba, dak padang angan je ka bruk sản xuất an toàn sinh học ini./.

Nuôi tôm Vietgap, hướng đi bền vững ở Cà Mau

Thời gian qua tình hình dịch bệnh, môi trường ô nhiễm, chất lượng tôm giống, giá cả thức ăn thuốc hóa chất tăng cao trong khi giá cả đầu ra của con tôm còn bấp bênh đã khiến cho diện tích tôm nuôi công nghiệp trên địa bàn tỉnh cà Mau phát triển chậm. Để hạn chế những thiệt hại này tỉnh  đang triển khai nhiều giải pháp trong đó có giải pháp nuôi tôm công nghiệp theo hướng VietGAP. Mô hình này  bước đầu đã đem lại hiệu quả cao cho người nuôi.

Mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng công nghiệp an toàn sinh học theo hướng VietGAP được Ban quản lý dự án “Nguồn lợi ven biển vì sự phát triển bền vững” tỉnh Cà Mau ( còn gọi là dự án CRSD)  hỗ trợ từ nguồn vốn của Ngân hàng Thế giới.

Dự án  được triển khai tại 161 hộ nuôi tôm trên địa bàn ấp Tân Điền, xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi trên diện tích trên 100ha. Hiện dự án đang được mở rộng thêm khoảng 90 hộ dân tham gia, với 4 tổ thực hiện. Trong đó, 1 tổ thực hiện thực hiện mô hình nuôi tôm thẻ công nghiệp sinh học 32 người tham gia, còn 3 tổ còn lại nuôi tôm quảng canh cải tiến nước tĩnh. Nguồn vốn của dự án 17 triệu USD được hỗ trợ cho 5 huyện gồm Đầm Dơi, Cái Nước, Phú Tân, Năm Căn và Ngọc Hiển.

Tại huyện Đầm Dơi, mô hình đang thử nghiệm tại hộ Tô Hoài Thương, ấp Tân Điền xã Tân Duyệt với mật độ thả nuôi 100con/m2, trong đó, Nhà nước hỗ trợ tiền con giống 100% và 30% thức ăn. Qua gần 4 tháng nuôi, ông Tô Hoài Thương thu hoạch được trên 2.800kg, trọng lượng 58 con/kg. Sau khi trừ chi phí ông còn lợi nhuận gần 200 triệu đồng.

Bên cạnh đó, trong quá trình nuôi ông Tô Hoài Thương thực hiện theo đúng lịch thời vụ ngành chuyên môn khuyến cáo, chạy quạt đều cho tôm, nuôi cá rô phi để tạo tuần hoàn nước nhằm hạn chế bệnh đốm trắng và đầu vàng trên tôm. Qúa trình cải tạo đầm tôm ông cũng dành diện tích riêng để chứa bùn thải và trồng cây để bảo vệ môi trường, ngoài ra, ông còn áp dụng nhiều qui trình từ chọn con giống đến nguồn nước, quá trình nuôi để đem lại hiệu quả cao nhất. Dự án CRSD ngày triển khai thừ năm 2013 tôi thấy rất hiệu quả thành công cũng như nuôi tôm theo đúng lịch thời vụ thứ 2 để chọn 1 con giống sạch tốt, con giống có uy tính nhất để tuần hoàn nước cá rô phi đưa qua ao tôm. Cái chỗ dự án CRSD đưa qua thì thấy những mô hình đó rất hiệu quả bà con nông dân ở đây áp dụng theo mô hình đó, để cho có lợi nhuận trong gia đình nói chung cũng thành công.

Theo đánh giá, các hộ tham gia thực hiện mô hình đều tuân thủ theo qui định VietGAP. Địa điểm triển khai đều nằm trong vùng quy hoạch, các chủ hộ đã tuân thủ quy định nhà nước về bảo vệ môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm. Các chủ hộ đều có biển báo, đánh dấu mô hình, hồ sơ ghi chép về mua các sản phẩm để thực hiện mô hình, nhật ký ghi chép tất cả các bước kỹ thuật trong suốt quá trình nuôi.

Hộ tham gia mô hình bắt buộc phải có ao chứa, ao lắng, ao xử lý bùn. 100% hộ xây dựng mô hình được mời tham gia đầy đủ các cuộc tập huấn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật về VietGAP. 100% con giống thả nuôi được kiểm dịch có kích cỡ đồng đều, tôm khỏe, sạch bệnh. Mẫu tôm đã được qua xét nghiệm và được cơ quan chức năng kiểm dịch và công nhận chất lượng, mật độ thả nuôi 80con/m2.

Đánh giá về hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội từ mô hình nuôi tôm VietGap, ông Quách Nhật Bình, phó giám đốc Ban quản lý dự án CRSD tỉnh Cà Mau cho biết: Cái hiệu quả lớn nhất là làm thay đổi nhận thức của người dân trong cái sản xuất cụ thể là người dân hoạt động theo tổ nhóm, tuân thủ lịch thời vụ trong sản xuất, sản xuất có ý thức bảo vệ môi trường hơn không xả thải, nước thải, bùn thải trực tiếp ra ngoài môi trường làm ô nhiễm môi trường, và ứng dụng khoa học kỹ thuật những qui trình nuôi phù hợp mà cụ thể ở đây là mô hình nuôi tôm đảm bảo an toàn sinh học thông qua việc sử dụng cá rô phi và chế phẩm sinh học để cải tạo môi trường nước nó giúp cho họ nuôi tôm bền vững hơn”.

Theo ông Thái Hoàng Bo, Phó Chủ tịch UBND huyện Đầm Dơi, để mô hình nuôi tôm VietGAP có hiệu quả hơn nên có thêm nguồn vốn để hỗ trợ thêm cho người dân thực hiện mô hình hiệu quả hơn và nên tìm đầu ra cho con tôm được nuôi theo hướng VietGap bán được giá hơn nuôi tôm theo truyền thống để người dân an tâm sản xuất. "Nhìn chung mô hình nuôi tôm công nghiệp theo hương VietGaop có chiều mới cho bà con Đầm Dơi tham gia. Trong thời gian tới kiến nghị Nhà nước cần có những  chính sách  đầu tư, hỗ trợ kết cấu hạ tầng ở những khu vự nuôi tôm an toàn sinh học này; đồng thời cấp trên cần có giải pháp về hướng dẫn hỗ trợ, xây dựng thương hiệu cho sản xuất  an toàn sinh học này”./.