Mai tal bhum taneh klak Thanh Sơn (Phú Thọ), tuai damuai hu maong iek dom bon ceik te hajao mekre, dom ceik praong, glaong song dom inem krung sajarah dak rai ilamu kak kajap song saman Hùng Vương padang taneh ia. Lingiu di nan, ndom tal tal huyện bhum ceik Thanh Sơn, urang dok hadar tal ilamu mbang huak, bo bahrau mehit angan dom janih pandap mbang ye thei thei jeng mboh hatai chreih chrai: “Lạ lùng rêu đá, đậm đà thịt chua”.

Dalikan khan lac, dahlau deih, urang Mường oh hu pandap piah khik piah rilaow lavik harei, yau nan ye urang sahanang tabiak bruk ngak rilaow mesam, piah khik hu lavik. Tuk nan, rilaow pabui sik bloh hu kaoh jeng candaih prong, ba nao pandam sara bloh piah mbang lavik harei. Hadei di nan, dalam tuk ngak pandap mbang, urang buh tame rilo janih gia vị karei song jeng janih rilaow mesam đặc sản yau harei ni. Jalan ngak rilaow mesam oh kan min brei gheih, tani tanat, khik hu hacih saat piah plaih nyu khut.. Pandap piah ngak rilaow mesam  jeng biak mbuan duah, nan lac rilaow pabui, tangei, brah, sara, amriak kalu, hala ổi

Min piah hu rilaow mesam hu chất lượng siam di abih, ye bruk palih pandap piah ngak lac bruk prong. Amuk Nguyễn Thị Lợi, po cơ sở ngak rilaow mesam hu angan je di Ba Mỏ, ban sit Thanh Sơn, khan lac: Prong di abih lac brei palih rilaow pha, bra, thăn song lac pabui bahrau sik, rilaow dok that, bingi. Meng nan, ralo mesam nyu bingi, liman, dok rilaow di dom labik karei bhain hu rilo rak tuk mbang nyu nyuak

Hadei di tuk rilaow hu palih bloh, ngak saat ye brei kaoh klaak abih rak song ba nao am di chảo gang. Ni lac bruk prong kayua tapa nan nyu ngak jeng hương vị, chất lượng di rilaow mesam. Amuk Lợi daok brei thau lac, dahlau daih ong muk ngak meng rilaow duik min harei ni rilaow hu am tasak, abih di nyu nan lac bì song limek racam brei am tasak abih. Piah candiak rilaow am pabak hu hatai khin di urang brei hu plak tangin gheih ngak song ilamu di urang ngak ging, piah plaih ngak ka ralaow tasak oh samu gauk, mbang oh bingi. Rilaow nạc hu kaoh tabiak song am tasak gah langiu kayua rilaow metak dok veik hadei di tuk pandam gia vị nyu tagok mesam song tasak eng. Nyu ngak jeng hương vị biak karei di rilaow mesam. 

          Tuk rilaow hu am tasak bloh kaoh tabiak jeng candaih sit jang. Iek tui candaih ralaow piah kaoh meng tangin atau meng jam riak min brei khik candiak rilaow kaoh tabiak hu lipih samu gauk. Daok dom candiak rilaow hu bì, limek song rilaow pha, urang kaoh brei hu ilamu rilo thun meng ngak hu mekre meta.

Hadei di tuk caga bloh pandap ngak lac rilaow, patui di nan lac hana brah. Rilaow mesam oh kurang hu brah hana. Hadei di tuk palih ruah hu brah, tangei bingi, saat ye ba nao hana. Meyah hana takik pui ye brah oh pahe, dok khang pui ye nyu khet. Brah, tangei hadei di tuk hana hu sok jeng tabung song srau hong dom janih gia vị karei tame rilaow kaoh candiak bloh. Srau ka njauk samu tangin ngak ka taong abih mbaok lingiu di rilaow nyu gam abih brah hana saok klik.

Rilaow hu srau song gia vị bloh caik tame nding kreim ( tui jalan ngak meng kan) atau paaop nhựa. Nding kreim hadei di tuk hu sah jangaih 2 gah akaok brei rao saat, cambu thu. Tui ilamu, brei palih nding kreim janih bánh tẻ, oh taha oh meda. Abih di nyu nan lac, tuk jeik rilawo tame nding kreim jeng jeik ka nyu khang tangin, oh dok không khí dalam nding kayua tuk tagok mesam yếm khí atau dok ieu lac kỵ khí. Dok tal ala song tal langiu di nding kreim hu tauk hala darum piah pacang pasah, mốc song nyu ngak ka bruk tagok mesam siam jang.

Hadei di tuk jeik rilaow tame nding kreim ye ba nao pa-auk 3 -4 harei ye mbang hu. Rilaow mesam  bhian hu mbang song hala sung, hala đinh lăng, hala darum. Tuk mbang mboh nyu pahe di rilaow, khang khang di bì am gam song mesam mesam di brah hana, palak yamen di hala phun glai gam song hang di tương ớt. Rilo urang : tain oh siam” tuk mbang rilaow mesam song ginup gia vị jeng ndom lac janih pandap mbang ni ngak ka tiêu hóa biak siam. Kayua yau nan ye, rilaow mesam Thanh Sơn pabak hu ka dom urang kan si mbang huak.

Rilaow mesam tabiak rai meng urang bangsa Mường dok di Thanh Sơn song urak ni hu jeng sa dalam dom janih pandap mbang biak đặc trưng di bhum taneh Tổ. Thei hu mai rivang Thanh Sơn, jhui klaak tapa janih pandap mbang dân dã bingi pahe ni. Tui jalan ngak biak mbuan min nyu pahe, bingi, nan ye rilaow mesam di labik ni biak hu urang takre song hu tuai damuai blei mai ngak quà tuk yam takai tagok taneh Tổ ./.