Pathau mikva saong taong abih gauk! Ruak ralai darah bẩm sinh (daok ieu lac Thalassemia) oh lac janih ruak barau. Dom kan kandah di ruak ini ngan saong pren yava jeng yau jien padai lac biak praong. Min urak ini daok hu biak ralo urang oh caik hatai sangka tal janih ruak nguy hiểm ini:

Ruak Thalassemia di Việt Nam urak ini yau habar?

Ruak ralai darah bẩm sinh (angan khoa học lac Thalassemia) lac ruak bẩm sinh di truyền biak trak damak saong biak khang di VN. Tui kuhria, dalam taneh ia drei hu jaik 10 triệu urang hu gen ruak Thalassemia, hu jaik 20 ribau menuac njauk ruak trak saong biak trak, bhian iek ruak di dom sang iek ruak. Sa thun tui kuhria hu 2.000 uranaih ndih tapui tabiak hu gen ruak ini.

Ruak ini hu mboh di dom tỉnh ban dalam taneh ia min ralo abih saong trak damak jang lac di dom labik bhum ceik saong dalam bhap bini dom bangsa. Kol drei meda ndom “baoh bom nguyên tử Thalassemia nyu patuh di VN, min biak nguy hiểm lac kol drei oh pang hu sap patuh kayua ini lac sa janih ruak bẩm sinh di truyền, gen ruak nyu tame dalam rup pabhap di urang ruak saong pambak meng urang ini tapa urang daih, rai ini tapa rai daih saong ngak tổn hại tal giống nòi di bangsa kol drei.

Ngak yau habar piah thau janih ruak ini saong hu jalan ngak halei piah daong bhap bini pacang ruak?

Biak patuah lac ruak Thalassemia meda pacang caka saong iek ruak hu. Meyah thau jalan ngak siam ye kol drei ngak hu siam dua bruk nan. Dalam nan, brei hu đầu tư piah paglaong bruk pato pakai urang jakar lac dom bác sĩ chuyên khoa Huyết học truyền máu, Nhi khoa, sản khoa, nội khoa.

Pato pakai dom urang ngak bruk XH piah urang thau ka ruak ini saong ngak siam bruk pathau khan ka  ruak ini. Piah ka bhap bini oh lac daok di ban raya bo bhap bini bhum ceik thau piah pacang cakak.

Langiu di nan, brei ramik pasiam dom labik iek ruak piah taduan urang ruak tame truyền máu saong pasang iek siam ka urang ruak. Sa bruk tra lac kol drei hu sarak suai livik piah  iek glang dom urang ruak ini, njauk di nyu lac kol drei brei taom gaok dom urang hu gen ruak (labaih 10 triệu urang) piah ngak yau habar tacei urang meng bruk lakah caga, bruk ndih tapui piah oh hu dom baoh sang đồng hợp tử, nan lac hu dua gen ruak, oh hu dom anek njauk ruak.

Yau nan dom urang halei njauk nao duk iek drah saong hubie63u hiện yau habar njauk nao duk iek drah?

Tuk kanyik klik, tuk glaih glar, suai praong, mũi tẹt, dhay nhô saong tuk mboh rối loạn di talang lasuk…. ye brei nao duk iek drah, kayua nan lac biểu hiện gah langiu di ruak. Tuk nao ngak dom xét nghiệm, dom bác sĩ hu mboh cambaih dom tổn thương karei yau thận ruak, tim ruak, xương ruak taong abih tuyến nội tiết jeng ruak kayua kandaong labaihg sắt, nan lac tuk salih tapa tukvak biak trak. Nan lac tuk njauk ruak, daok ngan saong urang oh njauk ruak, ye duk iek drah akaok meti brei ngak nan lac duk iek drah tổng phân tích tế bào drah. Urang bác sĩ brei caik hatai tal chỉ số piah meda chuẩn đoán hu gen ruak Thalassemia atau oh, hadei di nan brei ngak dom xét nghiệm patui di nan piah duah mboh./.