Pathau mikva saong grauk yut : hamu bậc thang hu mikva bangsa Mông di Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái ba abih pren yava ngak jeng di kreih taneh riya lingik tasik praong prang. Dahlau thiah, kayua ilamu pala daok bair, mikva oh ka patagok hu dom siam lagaih di hamu bậc thang, yau nan ye, kinh te oh ka glaong. Dom thun jaik ini, meng bruk tacei pato khang di karja puk palei, bruk pataom mbaok tame khang di dom urang jakar ngak nong dalam thâm canh, tăng vụ, raidiuk bhapbini bhum glaong hu rilo salih bahrau. Kadha vak “ ptagok vụ di hamu bậc thang Mù Cang Chải” di Thừa Xuân, urang vak di rayo sap ndom VN daok di bhum Tây Bắc. daa mikva saong grauk yut tui pang :

Sang ông Khang Súa Hờ, daok di palei Háng Tầu Dê, xã Chế Cu Nha, huyện Mù Cang Chải hu labaih 1000 mét vuông hamu bậc thang. Dahlau thiah, kayua ngak sa vụ, sang hu 7 urang ini gam gam kurang mbang. Piah hu brak ka anek ba tagok sang bac, ông amuk meng nao ngak rilo bruk piah duah jien, hu tuk ein mbang, var mbang var saoh. Meng harei hu jak ba, tacei pato thâm canh, tăng vụ di hamu  bậc thang, 1000 mét vuông hamu di sang ông Hờ hu liua ngak 2 vụ. gam saong nan lac bruk đầu tư gah khak drak, jru khik caga phun pala, yau nan ye sang ông abih kurang mbang, bloh daok hu labaih padai piah pablei, paglaong jien mek tame sang.  Ông Khang Súa Hờ chreih chrai ndom lac :

 “Dahlau thiah, hamu tok pala sa vụ min, mbang oh hu suai lac abih brak paje, eik lo. Urak ini plaa dua vụ yau ini hu ginup lisaiy piah mbang paje.’.

          Chế Cu Nha lac sa dalam 3 xã hu hamu bậc thang gheih abih huyện Mù Cang Chải. Dalam xã hu jaik 540 sang ngan saong labaih  2.300 menuac urang, abih lac bhapbini Mông. Kayua randap ngak 1 vụ padai sa thun, yau nan ye, yaom lac hu jaik 200 héc ta hamu bậc thang, min sang kathaot, kurang mbang tal bilan yuak kuhria meng 3 tal 4 thun ini jeng labaih 75%. Dalam thun 2010, xã hu dom taneh pala hu 2 vụ akaok mereip, urak ini, labaih 80% taneh pala hu 2 vụ, langiu nan daok hu dom taneh pala tangei saong njam patam. Yau nan ye, jien mek tame di bhapbini di taneh ngak tagok yaok thun, raidiuk saong akaok sahneng di bhapbini jeng salih bahrau biak rilo; sang kathaot daok ala 60 %, oh daok sang eik lipa gam gam . Ông Hờ A Nhà, Phó akaok uy mban bhapbini xã taong yaom:“Dahlau thiah, mikva angaok ini kurang mbang biak rilo. Min, dalam tukvak ba tabiak bruk pala 2 vụ saong abih di nyu nan lac pala padai lai ye urak ini, sang eik kathoat jeng trun saong padai brak hu rilo jang duk saong dahlau thiah.

Piah mikva urang Mông bhum glaong salih jalan sahaneg, salih meng pala drak sa vụ tapa 2 vụ yau urak ini, pakat ủy, karja saong nao dahlau lac gah ngak nong huyện Mù Cang Chải hu tabiak rilo bruk ngak sumu gauk. Huyện hu jak ba, tacei pato dom sang urang jakar, urang đảng ngak dahlau, tuk mboh hu kein laba, dom sang ini hu jak ba adei saai, palei pala ngak tui saong bhian hu urang jakar ngak nonyện tacei pato, pasang iek... Huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái urak ini hu labaih 4.300 héc ta hamu bậc thang, daok dalam 14 xã, 1 ban sit. Dalam dom bruk patagok kinh tế xã hội ba tabiak ka yaok thun, huyện brei thau bruk  thâm canh, tăng vụ di hamu bậc thang lac dalam dom bruk ngak dahlau. Hadei di jaik 5 thun peih ngak, urak ini dalam huyen hu labaih 1.300/1.800 héc ta hamu pala 2 vụ padai, daok veik labaih 2.000 héc ta kayua taneh oh siam piah pala padai hu salih tapa pala dom janih phun karei ye : tangei, bei prang, padai mì, laya saong tuk camereip mboh hu siam lagaih. Ông Lê Trọng Khang, Phó akaok uy mban bhapbini huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái brei thau  “Patagok tal jaik 1.800 héc ta lac padheih. Jalan ngak di huyện oh njauk lac pala padai dua vụ  bo meda ruah dom phun plaa siam, kein laba glaong piah ba tame. Tapa pala iek meda patabiak jalan cambaih  laih njauk saong yaok janih phun piah ba tame pala.

Hamu bậc thang oh lac ba mai jalan patagok du lịch, yaih khan thoat binguk ka huyện Mù Cang Chải, bo urang nong bhum glaong pak ini daok dak harei dak yam tagok tabiak ruh kathaot, pasiam raidiuk meng jalan nao njauk di bruk thâm canh tăng vụ./.

Thúy Linh