Urang bangsa Mong trak ka ndam metai
Thứ bảy, 00:00, 30/07/2016 Bhumi Bhumi

Palei Hang Kia, xã Hang Kia, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình daok ala takai ceik bak ia kakuan. Sang ong Khà A Páo kathaot di abih dalam palei. Sang danieng haluk,  dua gah mbaok sang pataok 4 mbaik kayau praong nde takai, oh thau dang tapa truh bilan hajan ribuk halei oh! Dalam sang sup malup, oh hu drap ar hagait. Ông Páo khin padang sang birau khang kadang jang min oh ka ngak hu, kayua sraiy dangaiy meng tuk ame amaik plang lahik mbiah tal harei ini oh ka bayar abih. Tui adat di urang Mông, tuk anek bik tok diuk tok pasang tabiak daok karei, hu amaik ame brei kubao, limo, nan ye tuk amaik ame metai nao, anek bik brei thau dhar phol  meng bruk sik kubao, limo ngak ndam metai.

Ong Páo khan lac: "Pablei jaik sa hecta taneh meng hu  20 triệu, blei kubao abih 20 triệu”. Hadei di jaik 2 thun ngak ndam metai ka amaik ame, sang ong Pao laik tame sraiy dangaiy. Dalam sang hu 7 cambuai mbang tok caong tame mblang puh sit. Tuk nan, 20 triệu ông Páo meda blei hu sa drei kubao, urak ini sa drei kubao yaom meng 30 tal 40 trieu dong tagok. 

Urang Mông biak iek praong bruk ngak ndam metai, yaom lac kan kathaot yau halei jeng brei hu kubao, limo. Ong Khà A Páo daok kuhria atah jang, huac hadei ini tuk metai anek bik oh sik kubao, limo ngak ndam metai ka drei, ong pablei taneh piah blei sa drei limo caik nan, yaom lac sraiy klak oh ka bayar abih:  “Brei hu kubao, limo ngak ndam metai meng hu nao taom muk kei”

Meng lavik mai, urang Mông labik ini hu adat meyah amaik metai dom urang anek blei kubao mai sik ngak, tuk ame plang lahik jeng brei sik ngak kubao. Ong Khà A Chứ, sa urang taha daok di Hang Kia lac: “Amaik hu sa drei kubao ye bo ame metai oh hu sa drei kubao ye adei sa-ai but pajaih oh njauk hatai”.

Vàng A Sáng, Bí thư doan xa Hang Kia lac, urang Mông oh lac kathaot rambah bo akaok sahaneng daok biar, kathaot kayua adat cambat trak.  Atah klak sa adat cambat klak lavik rai oh mbuan, abi di nyu nan lac dom urang taha praong thun. Thau lac kan min kham ngak, harei jak ba ngak hasit, huyen Mai Chau hu tacei pato 2 xa Hang Kia, Pà Cò pambuak bruk saong dua xa jaik tỉnh Sơn La nan lac Vân Hồ saong Lóng Luông brei padang quy ước hu rilo kadha quy định cambaic laic, dalam nan hu bruk ngakndam metai, likhah caga. Tui sa-ai Sùng A Cơ, ngak gah tư pháp di xã Pà Cò, dalam quy ước hu vak cambaih: Urang metai oh brei caik tapa 24 tuk saong njauk brei buh tame hom. Oh brei sik ngak kubao, atau limo tal drei ka 3, meyah oh ngak tui njauk taong phạt 5 trieu sa drei. Urang jakar, urang đảng  nao cuh gilau bloh mai, oh cang mbang huak.

Lac urang nao jak ba mikva ngak tui, sa-ai Sùng A Cơ mboh lac piah atah klak sa adat cambat mbang dalam tame raidiuk mikva meng lavik mai, njauk brei kham merat biak rilo tui jalan hajan tathaiy taneh tathah lavik. Sa-ai Cơ daok khan lac, langiu dom quy định hu ba tame quy ước, hương ước di yaok xã, puk palei ye bruk hu mbaok di urang taha, urang hu angan je nan biak praong: “ anak meta oh ka atah klak hu min harei klak hasit. Meyah ngak ndam metai oh brei sik kubao, limo ye njauk hu adat di dom urang hu angan je, urang taha dalam palei. Dom urang taha daok veik ginum gauk meng hu, daok urang ranaih umo ye ndem oh jeng”.

Meng tuk hu quy ước, bruk mbang menyum praong, dui atah lavik harei mboh takik veik duk saong dahlau diah. Kan kandah di abih urak ini lac dom urang taha umo oh ka njauk hatai haong bruk tah  klak adat sik kubao, limo piah ngak ndam metai. Kayua tui hatai sahaneng di urang taha, meyah oh hu kubao, limo ngak ndam ye suan yawa drei oh nao taom muk kei hu.

Ong Khá A Lau, Bí thư đảng ủy xã Hang Kia brei thau, xã daok pasiam, pabak veik quy ước piah hu rilo mikva njauk hatai ngak tui. Hu yau nan meng meda jhul kadun likuk hu, tah klak hu dom adat cambat klak oh siam./.

Bhumi
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)