Urang Dao Khâu daok ralo pak Sìn Hồ, Lai Châu. Dalam rai diuk bhian harei, lễ khai xuân nan lac sa adat cambat tanarakun biak karei di bangsa Dao Khâu. Yaom lac tok rah tabiak dalam sa harei min ini lac harei bui sambai di abih dalam tuk Tết Nguyên Đán.
Khai xuân nan lac lễ hội peih akaok ka thun bahrau di bhap bani bangsa Dao Khâu. Hadei di tuk mbang Tết blaoh, dalam harei 3 bingun, 4 binun, bhap bani meda pataom mbaok di mblang taneh akaok palei piah ngak adat kakuh yang. Ong Tẩn Kim Phu daok pak Sìn Hồ, Lai Châu brei thau, ini lac harei bo taong abih mikva dalam palei paling kakuh Ngọc Hoàng, po yang, hu ba mai hajan siam angin laghaih piah ka urang Dao Khâu hu sa vụ mùa siam mekre, padai brah, tangeiy ratak bak sang. Jeng lac tuk piah likau Ngọc Hoàng pacang khik, mong iek, ba mai ralo patuah jamo ka thun bahrau dalam bruk ngak mbang pala drak, sang halei jeng mek hu ralo padai brah. Kayua yau nan ye ông Phu lac bhap bani njauk ngak lễ biak prong piah brei mboh hatai di drei pok tagok po yang. Taong abih mikva dalam palei paling kakuh thau dar phol po yang. Nan lac hadei di sa thun glaih glar dom po yang jeng hu daong ka mikva dalam palei sa thun ngak mbang hu. Urak ini, tapa thun bahrau blaoh jeng kakuh likau dom po yang po mebhang phù brei thun bahrau hu ralo siam lagaih, kadha hagait kanjah jhak ye nao abih, tatheik trun tasik abih. Taong abih mikva rik jien veik blei sa drei pabui, sa gu menek. Alak ye yaok baoh baoh sang ba mai hasit.
Dalam harei lễ, meng page mesup hu iew gauk, ba gauk
tabiak mblang taneh di akaok palei. Yaok baoh sang, thei thei jeng ba tui asal
pajaih. Sang halei caong khin thun ini hu bei prong, padai cah meta atau ploi
hu ralo baoh ye ba mai dak tapak talei angaok ciew hu lang blaoh angaok mblang
taneh, blaoh tacao yaok asal pajaih caik tagok salao talam cúng ka gru ngak
adat. Vil taom dar talam salao paling yang urang klauk biak ralo dhal kayau,
caik to saong jaleing. Dahlau di tuk ngak lễ, sa adat cambat oh kurang hu nan
lac adat yuk tù và saong daa Ngọc Hoàng, Thổ Công, po yang, po mebhang trun
pataom mbaok. Ong Phu ndom lac meyah tù và oh hu yuk nan lac po yang po mebhang
oh hu daa alak, daa rilo, oh thei chứng giám ka drei ye thun nan ngak mbang khan
kandah: Daa po yang po mebhang mai piah daong
ka ndam ini. Hadei di nan daa Ngọc Hoàng trun chứng kiến, hadei di nan njauk cuh
jien ba-ar, daa alak. Daa Ngọc Hoàng mai hu kadha di nyu. Yuk yaok mbang sa,
yaok sa mbang hu sa kadha nao tui. Daa trun yuk klau mbang, hadei di nan palao
nao jeng yuk klau mbang, yaok mbang yuk pagam tui sa kadha iew yang. Tuk daa
trun nan lac daa trun, daok palao nan lac palao Ngọc Hoàng nao. Abih puk palei sa urang ba tui pajaih tangeiy,
pajaih padai, pajaih ploi dom janih. Talam
salao vin taom dhal mikva lang ciew, blaoh blai ye ba dom janih pajaih nan caik
tagok nan. Gru iew yang daok iew, daok ngak adat tame dom asal pajaih nan.
Hadei di tuk sap tù và yava tagok palao Ngọc Hoàng
tagok langik nan lac tuk dom urang likei dam, kumei dara dalam palei pal tangin
gauk chach tamia chreih chai vin taom dhal dom phun kayau hu klauk trun taneh.
Yaok urang patui gauk sa tangin pal to, pal jaleing ngak veik bruk jah apuh, rok
hamu, caoh taneh, pala asal saong bui sambai tuk mek hu ralo padai brah. Dom
tacao pajaih hadei di tuk hu gru ngak adat meda hu bhap bani ba chip trun hamu
piah pala atau ba nao sang khik piah tal bilan mùa ye ba tabiak pala drak.
Urang Dao jia lac, tuk asal pajaih hu Ngọc Hoàng ngak adat ye thun nan nyu meda
tabiak baoh, pacoh bingu, pala drak, hu trei sir.
Ngak adat blaoh, mikva pataom gauk pak sang akaok
palei, piah taduan mek lộc Ngọc Hoàng brei, ba gauk mbang huak, ndom klao saong
gauk. Harei lễ khai xuân oh lac tok hu mbang huak saoh bo daok hu dom kahda
ma-in bui sambai di taong abih mikva dalam palei. Likei kumei gam gauk ma-in
parah còn, đu quay, đánh cù, taong mbanh daoh dom kadha daoh ndung bak ilamu di
urang Dao: Takre ma-in hagait ye ma-in.
Đánh quay, đánh cù blaih binah thể thao takre ngak hagait ye ngak, taong mbanh,
katung talei, jhul gai. Dalam dom harei Tết nan ye tok hu sa harei nan lac
harei bui di abih./.
Viết bình luận