Rau căh liêm âng g’luh boo tuh đanh đươnh nắc hân noo choh pô Tết c’moo đâu nắc k’zih lâh lâng pazêng c’moo lalăm. Đọong tơơm pô pay bh’nơơn crêê hân noo, đhanuôr chr’val Hồng Thuỷ, chr’hoong Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình pa zay k’rang zư lêy bhươn cúc âng đay. K’bhuh điện bắt ang bơơn ra lắp bấc bhlưa apêê bóng điện nắc 1,5-2m. Tr’ang lâng puih tợơ bóng điện nắc zooi đoọng ha tơơm pô cúc đâh chắt đoong, ha dưr liêm. Lâh 1 c’xêê lalăm Tết, ma nuyh choh pô nắc t’pặt điện đoọng cúc vaih pô.

         Coh đhr’năng pleng k’tiếc zăng cha kệêt âng cr’chăl t’ngay x’rịa c’moo, pa căn Lê Thị Thuỷ ặt đhị vel Thạch Trung, chr’val Hồng Thuỷ, chr’hoong Lệ Thuỷ trơ vâng k’rang lêy pazêng hân luung pô t’mêê choh k’nặ 1 c’xêê ơy. Chr’val Hồng Thuỷ nắc zr’lụ choh pô đanh c’moo lâng đhăm zăng pậ bhưah, boo tuh t’mêê đâu bhrợ bil bal ngân bhlầng, k’tiếc dưr mốp bênh, bhơi rơ veh hư lưch. X’rịa c’moo, pa căn Thuỷ k’rng m’bứi zên k’miah âng pr’loọng đong đh’rưah lâng zên zup zooi boo đhí tuh bhlong tợơ chính quyền, tổ chức liêm loom… câl m’ma pô choh hân noo Tết. pa căn Lê Thị Thuỷ đoọng năl: “Tuh bhlong xang k’tiếc dưr mốp bênh. Lâh tuh nắc cr’liêng m’ma choh pr’hắt lâh, đắt lâh apêê c’moo. Choh bhơi rơ veh đâh lâh 1 c’xêê nắc vêy pay bh’nơơn, ha dợ choh pô nắc tước tết. A đay pa zay choh bhrợ đoọng loon, ha dang căh loon nắc pay đươi điện ang đoong ha tơơm pô ha dưr lâng vaih pô.”

Nắc ma nuyh vêy kinh nghiệm choh pô lâh 10 c’moo đâu, pa căn Phan Thị Miễn, 52 c’moo ặt đhị chr’val Lý Trạch, chr’hoong Bố Trạch đoọng năl, c’moo đâu pr’loọng đong choh bấc bhlầng nắc cúc Đà Lạt tu bơơn bấc ngai kiêng bêl Tết. Pa căn Miễn choh pô prang c’moo đoọng ha đhanuôr vel đong câl bhuôih coh t’ngay tr’cuôl lâng bêl x’rịa c’moo. Cơnh c’xu, hân noo pô Tết nắc tợơp choh tợơ x’rịa c’xêê 9 âm lịch, ha dợ tu boo đhí tuh bhlong đanh bhrợ đhanuôr choh pô căh loon bhrợ cơnh hân noo. Đọong hân luung pô chơh crêê bêl Tết nắc ma nuyh choh pô lêy k’rang pa ghit, g’lếêh tợơ c’nặt bhrợ têng k’tiếc, khử độc, ươm m’ma tước bêl lêy cha mệêt đhr’năng pleng k’tiếc. Cr’chăl nâu pleng cha kệêt đanh tu cơnh đếêc kiêng đoọng pô chơh crêê cr’chăl Tết, ma nuyh choh nắc lêy k’rong bấc c’rơ tợơ bhiệc k’rang lêy tước bắt điện pa ngăn ha pô. Ting cơnh pa căn Phan Thị Miễn, ma nuyh choh pô ta luôn rơơm kiêng ooy muy hân noo choh pô tết bơơn hân noo, pa câl chr’năp dal. “Nắc ta luôn pa ghit bha ruy đoọng đâh phun za nươu. Tu choh k’zih, pleng k’tiếc nắc căh liêm m’ma căh lâh ha dưr. Lêy bắt điện đoọng tơơm đâh pậ, pô chơh crêê bêl tết đoọng pa câl”.

Tợơ lâh tu bhlong, zập rau m’ma bhơi rơ veh, pô đhị Quảng Bình dưr hắt, chr’năp dal lâh bhrợ ha đhanuôr lưm k’đhap zr’năh pa bhlầng. Đhanuôr ta nih kiêng đươi zập m’ma bhơi rơ  veh, pô đâh loon đươi dua coh tết k’nặ tước đâu. Zup zooi đhanuôr pa ghit moọt hân noo, Sở Nông nghiệp lâng Pa dưr pa xớc vel bhươl tỉnh Quảng Bình pa tệêt lâng apêê doanh nghiệp m’ma chr’noh pa liêm ra pặ zập m’ma chô ooy vel đong. T’cooh Mai Văn Minh, Giám đốc Sở Nông nghiệp lâng Pa dưr pa xớc vel bhươl tỉnh Quảng Bình đoọng năl, ngành nông nghiệp pa zay đoọng ha đhanuôr doó ta bhuch m’ma choh, doó lết căh cợ k’zih ting hân noo.“A zi xoọc k’rong pa liêm apêê đhăm xoọc k’tiếc g’lâp, pa chăp lêy cr’noọ bh’rợ lâng nắc xay bhrợ tợơp coh hân noo ha ọt ha pruốt. Ngành nông nghiệp cung pa zay pa zưm lâng t’đang zup zooi tợơ UBMTTQ, tợơ apêê zên bạc âng Trung ương xang nắc đơơng chô ooy vel đong, t’đang lâng apêê công ty m’ma chr’noh câl m’ma ting cơnh cơ cấu, crêê rau m’ma, pa ghit lêy bhrợ tợơ đhr’năng đhanuôr zước lalăm”./.

Chong đèn trồng hoa Tết

                PV Thanh Hiếu

Thời điểm này, nhiều địa phương ở tỉnh Quảng Bình vào vụ trồng hoa phục vụ Tết Nguyên đán. Thời tiết cuối năm trời rét đậm, mưa phùn nên người trồng áp dụng nhiều biện pháp chăm sóc, bảo vệ hoa nhằm đảm bảo khung lịch thời vụ, kịp cung ứng thị trường Tết. Dưới ánh đèn điện xuyên đêm, đôi tay người nông dân vẫn miệt mài chăm sóc các luống hoa và hy vọng được mùa, mang lại thu nhập cao.

 Ảnh hưởng của đợt mưa lũ kéo dài nên vụ hoa Tết năm nay bắt đầu muộn hơn so với những năm trước. Để cây hoa được thu hoạch đúng vụ, người dân xã Hồng Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình dày công chăm sóc trên vườn cúc. Hệ thống bóng điện được lắp đặt với mật độ mỗi bóng cách nhau 1,5- 2m. Ánh sáng và hơi nóng từ bóng điện sẽ giúp cho cây hoa cúc nhanh đẻ nhánh, phát triển tốt. Hơn một tháng trước Tết, người trồng sẽ cắt điện để cúc đóng búp và tạo hoa.

Trong tiết trời se lạnh của những ngày cuối năm, bà Lê Thị Thủy ở thôn Thạch Trung, xã Hồng Thủy, huyện Lệ Thủy tất bật chăm sóc những luống hoa vừa xuống vụ gần 1 tháng. Xã Hồng Thủy là vùng trồng hoa lâu năm với diện tích khá lớn, mưa lũ vừa qua gây nhiều thiệt hại nặng nề, làm ô nhiễm đất, hoa màu hư hại nghiêm trọng. Cuối năm, bà Thủy gom góp ít vốn của gia đình cùng 1 khoản tiền hỗ trợ lũ lụt từ chính quyền, tổ chức từ thiện... mua giống trồng hoa vụ Tết. Bà Lê Thị Thủy cho biết:“Lũ lụt xong đất đai bị ô nhiễm, rất phức tạp. Sau khi lũ lụt qua đi thì hạt giống hiếm hơn, giá đắt hơn mọi năm. Trồng rau nhanh thì 1 tháng sẽ thu hoạch, còn trồng hoa thì phải đến Tết. Mình phải cố gắng cho kịp, nếu không kịp thì phải dùng đèn điện kích cho hoa ra nụ, cây phát triển.”

  Là người có kinh nghiệm trồng hoa hơn 10 năm nay, bà Phan Thị Miễn, 52 tuổi, ở xã Lý Trạch, huyện Bố Trạch cho biết, năm nay gia đình trồng chủ yếu giống cúc Đà Lạt vì được ưa chuộng nhất vào dịp Tết. Bà Miễn trồng hoa quanh năm phục vụ nhu cầu của người dân địa phương vào ngày rằm và dịp cuối tháng. Thông thường, vụ hoa Tết bắt đầu trồng từ cuối tháng 9 âm lịch, nhưng do mưa lũ lịch sử kéo dài khiến người trồng hoa không theo kịp lịch thời vụ. Để những luống hoa khoe sắc đúng dịp Tết thì người trồng hoa phải chăm sóc rất tỉ mỉ, công phu từ khâu làm đất, khử độc, ươm giống cho đến theo dõi tình hình thời tiết. Thời điểm này trời mưa rét kéo dài nên muốn cho hoa nở đúng thời điểm Tết, người trồng phải đầu tư nhiều công sức từ chăm bón cho đến chong đèn sưởi cho hoa. Theo bà Phan Thị Miễn, người trồng hoa luôn kỳ vọng vào một vụ hoa Tết được mùa, bán được giá cao.“Phải thường xuyên coi sâu bệnh để kịp thời phun thuốc. Vì trồng chậm tiến độ, thời tiết thì âm u nên cây giống lâu phát triển. Phải chong đèn điện để cây lớn nhanh, sinh trưởng đúng thời điểm trúng dịp Tết để bán.”

Sau mưa lũ, các loại hạt giống rau, hoa tại tỉnh Quảng Bình trở nên khan hiếm, giá thành cao hơn khiến nông dân gặp khó khăn. Người dân rất cần các loại giống rau xanh, hoa để khẩn trương đưa vào sản xuất, đảm bảo nguồn cung rau, hoa kịp Tết Nguyên đán sắp tới. Hỗ trợ nông dân chủ động vào vụ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Bình kết nối với các doanh nghiệp giống cây trồng điều chỉnh, phân bổ các loại giống về cho các địa phương. Ông Mai Văn Minh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Bình cho biết, ngành nông nghiệp nỗ lực để nông dân không thiếu giống, không sai cơ cấu và không chậm thời vụ:“Chúng tôi đang tập trung khắc phục các diện tích bị bồi lấp không canh tác được, nghiên cứu mô hình và sẽ cho triển khai sản xuất thử trong vụ Đông Xuân. Ngành nông nghiệp cũng đã tích cực phối hợp và kêu gọi hỗ trợ từ UB MTTQ, từ các nguồn kinh phí của Trung ương rồi chuyển về cho địa phương chủ động liên hệ với các công ty giống mua các giống theo đúng cơ cấu, đúng chủng loại, hoàn toàn chủ động trên cơ sở do người dân đăng kí./.”