Pr’lọong đong anoo Hồ Văn Chương ặt đhị vel Coóc, chr’val Hướng Linh, chr’hoong da ding ca coong Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị lalăm ahay ặt coh k’bhuh pr’loọng đong đha rựt, rup ca coon. C’moo 2010, pr’loọng đong a noo Chương bơơn chr’val Hướng Linh pa đớp đọong 5 hecta crâng đọong choh a ‘rong. Đhơ cơnh đếêc, a’rong pa câl căh tệêm ngăn, chr’năp pa câl êp, bh’nơơn đơơng chô căh ha mơ. A noo Hồ Văn Chương xay moon, apêê ca coon ting t’ngay dưr pậ, ch’na đh’năh ta bhuch, pr’ăt tr’mông bh’nhăn zr’năh k’đhap. A noo nắc tợơp pa chăp tước xăl tơơm chr’noh. Tợơ ơy chếêc năl bơr pêê cr’nọo bh’rợ lâng pa choom kinh nghiệm âng pazêng apêê ơy bhrợ tợơ lalăm, a noo nắc quyết định choh tràm. Xọoc tợơp, díc điêl a noo k’rong lưch zên k’bơch lâng vặ pa xoọng tợơ ma nuyh đong, k’bhuh xoọng đọong choh tơơm tràm. Coh cr’chăl đương tơơm tràm dưr pậ đơơng chô bh’nơơn, a noo choh bhơi rơ veh lâng băn bh’năn pa ếp băn đanh. Lâh 5 c’moo, tơơm tràm tước cr’chăl pay bh’nơơn, g’luh tr’nợơp pr’lọong đong a noo vêy đơơng chô 150 ức đồng. Đợ zên nâu, a noo pay chroot nợ, k’rong choh crâng t’mêê, xang nắc vặ cớ zên băn t’rị k’rooc. Ting cơnh a noo Chương, cr’nọo bh’rợ choh crâng lâng băn bh’năn coh gâm âng crâng xọoc tợơp cung lưm bấc k’đhap k’ra. Ha dợ tước bêl cr’nọo bh’rợ zăng tệêm ngăn , a noo doó lâh lơi g’lêêh đoọng bhrợ têng, bh’nơơn đơơng chô cung dal lâh choh a‘rong:“Choh a’rong đơơng chô bh’nơơn căh têệm ngăn, buôn vaih pr’luh lâng bhrợ k’tiếc mốp. Tợơ ơy xăl choh tơơm tràm nắc choom pa zưm băn bh’năn dưp gâm lâng bh’rợ tr’nêng ha dợ bh’nơơn đơơng chô dal lâh.”

  Đươi vêy đâh xăl tơơm chr’noh đơơng chô bh’nơơn dal, tợơ muy pr’loọng đha rựt, nâu kêi pr’lọong đong anoo Hồ Văn Chương ơy z’lâh đha rựt lâng vaih nắc pr’lọong z’zăng coh zr’lụ. Xọoc đâu, lâh mơ 5hecta crâng tràm xọoc dưr liêm, pr’lọong đong a noo băn pa xọong 3 p’nong k’roọc rưah lâng 5 p’nong t’rị zập c’moo. Ha y, a noo Chương nắc k’nặ bhrợ ta bhưah cr’nọo bh’rợ băn bh’năn lâng t’bấc tơơm chr’noh lơơng đơơng chô bh’nơơn dal lâh. Vêy rau cha rau đơc, pr’loọng đong anoo nắc oy choh bhrợ đong ặt liêm mâng lâng k’rang lêy apêê ca coon cha học ta nih liêm. T’cooh Hồ Văn Ngại, Phó Chủ tịch UBND chr’val Hướng Linh, chr’hoong Hướng Hóa xay moon, cr’nọo bh’rợ âng pr’loọng đong  a noo Hồ Văn Chương xọoc pa dưr bh’nơơn dal. Cr’nọo  bh’rợ nâu ơy bơơn chr’hoong Hướng Hóa hơnh deh lâng chơih pay nắc cr’nọo bh’rợ chr’năp liêm âng chr’hoong đọong ha pêê pr’loọng lơơng ting lêy pa coom bhrợ. A noo Chương dzợ lưch loom ting pâh apêê bh’rợ đhị  vel đong. A noo Hồ Văn Ngại đọong năl: “Kinh tế bha lầng âng đhanuôr coh đâu nắc bhrợ têng ha rêê đhuôch, tu cơnh đéêc apêê cr’nọo bh’rợ nắc rau đơơng chô bh’nơơn bh’rợ bha lầng lâng nắc c’lâng bh’rợ âng Đảng ủy pa ghit tước. Coh đéêc, apêê cr’nọo bh’rợ choh crâng pa zưm lâng băn bh’năn nắc dodô c’lâng bh’rợ đơơng chô bh’nơơn dal bhlầng xọoc đâu, đọong ha đhanuôr t’bil ha ul pa xiêr đha rựt. Tước đâu, chr’val Hướng Linh lêy bhrợ ta bhưah, t’pâh đhanuôr pa dưr apêê cr’nọo bh’rợ lieme choom đoọng pa dưr pr’ặt tr’mông, r’dợ z’lâh đha rựt đanh mâng.”

  T'cooh Hồ Văn Vinh, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị đọong năl, lâng pr’đợơ liêm choom đăh pleng k’tiếc, chr’hoong da ding ca coong Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị ơy pa zưm apêê cr’nọo bh’rợ 135, bhrợ têng vel bhươl t’mêê, apêê cr’noọ bh’rợ pa xiêr đha rựt âng tổ chức phi Chính phủ coh vel đong đoọng pa dưr apêê cr’nọo bh’rợ ha rêê đhuôch. Coh đéêc, chr’hoong pa ghit pa dưr apêê cr’noọ bh’rợ choh crâng, pa liêm bhươn đong lâng băn bh’năn đhị apêê chr’val Hướng Linh, Hướng Tân lâng Hướng Sơn, zooi k’ha riêng pr’loọng đong đhanuôr acoon coh z’lâh đha rựt đanh mâng. Đươi tợơ đếêc, c’moo 2016 đợ pr’loong đha rưt lâh 34% tước c’moo 2020 xiêr dzợ 21%. T’cooh Hồ Văn Vinh đọong năl, cr’chăl ha y, chr’hoong Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị t'bhưah cớ cr’nọo bh’rợ lâng t’bhlầng apêê cr’noọ bh’rợ choh crâng pa xưm lâng băn bh’năn coh gâm âng crâng choh: “Lâh 50% đhanuôr coh chr’hoong nắc đhanuôr acoon coh Bờ Ru – Vân Kiều, Pa Cô ơy pa dưr dal c’năl đăh pa dưr pr’ặt tr’mông, ta bil ha ul pa xiêr đha rựt. Đhanuôr cung năl đươi dua zập đăh zên vặ dodộng k’rong bhrợ pa dưr, choh crâng. Pr’ặt tr’mông nâu câi ơy bơơn pa dưr dal, bấc pr’lọong đong ơy câl bấc pr’đươi coh đong zập zêng. Cr’chăl ha y, chr’hoong nắc t’bhưah cớ apêê cr’noọ bh’rợ đơơng chô bh’nơơn dal lâng k’rong bhrợ têng cơ sở hạ tầng đhrưah đoọng ha dưr’./.

Hiệu quả tư mô hình trồng rừng kết hợp chăn nuôi

                                                                    CTV Hoàng Hùng+Nhật Minh

  Mô hình trồng rừng kết hợp với chăn nuôi đang là hướng phát triển đem lại hiệu quả kinh tế cao cho đồng bào dân tộc thiểu số tại huyện miền núi Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Gia đình anh Hồ Văn Chương, dân tộc Vân Kiều ở xã Hướng Linh là một trong những hộ khó khăn đã thoát nghèo nhờ trồng rừng và chăn nuôi cho thu nhập hơn 150 triệu đồng mỗi năm.

  Gia đình anh Hồ Văn Chương ở thôn Coóc, xã Hướng Linh, huyện miền núi Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị trước đây thuộc diện nghèo khó lại đông con. Năm 2010, gia đình anh Chương được xã Hướng Linh giao khoán 5 héc ta đất trồng sắn. Tuy nhiên, đầu ra của cây sắn không ổn định, giá thành thấp, nên thu nhập chẳng được bao nhiêu. Anh Hồ Văn Chương chia sẻ, con cái ngày mỗi lớn, áp lực kinh tế càng đè nặng. Anh bắt đầu nghĩ đến việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Sau khi tìm hiểu một số mô hình và học hỏi kinh nghiệm của những người làm trước, anh quyết định chuyển đổi diện tích trồng sắn sang trồng cây tràm. Ban đầu, vợ chồng anh dồn hết vốn liếng tiết kiệm và vay mượn thêm người thân để đầu tư trồng cây tràm. Trong lúc chờ cây tràm cho thu hoạch, anh trồng hoa màu và nuôi gia cầm để lấy ngắn nuôi dài. Sau 5 năm, cây tràm đến kỳ thu hoạch, lứa đầu vợ chồng anh thu về  hơn 150 triệu đồng. Số tiền này, anh dùng để trả nợ, tái đầu tư trồng rừng, rồi xoay vòng vốn đầu tư nuôi trâu, bò. Theo anh Chương, mô hình trồng rừng và nuôi gia súc dưới tán rừng khá vất vả giai đoạn đầu. Nhưng khi mô hình phát triển ổn định, anh tốn ít công sức lại cho kinh tế cao hơn hẳn so với trồng sắn: “Trồng sắn cho hiệu quả kinh tế bấp bênh lắm, với lại hay bị sâu bệnh gây thiệt hại rất nhiều và làm đất bạc màu. Khi chuyển đổi sang trồng cây tràm mình có thể kết hợp nuôi bò dưới tán cây khi cây cao lớn hơn. Nguồn cỏ cũng dồi dào, có sẵn, công sức chăn thả nhàn hơn mà kinh tế lại cao hơn.”

  Nhờ linh động chuyển đổi cây trồng hiệu quả, từ một hộ nghèo khó, nay gia đình anh Hồ Văn Chương đã thoát nghèo vươn lên thành hộ khá giả trong vùng. Hiện, ngoài 5 héc ta rừng tràm đang phát triển xanh tốt, gia đình anh nuôi 3 con bò sinh sản, nuôi thúc quay vòng 5 con trâu mỗi năm. Sắp tới, anh Chương dự định mở rộng mô hình nuôi gia súc và phát triển một số cây trồng khác cho giá trị kinh tế cao. Có của ăn, của để, vợ chồng anh xây dựng nhà khang trang và đầu tư cho con cái học hành đến nơi đến chốn. Ông Hồ Văn Ngại, Phó Chủ tịch UBND xã Hướng Linh, huyện Hướng Hóa nhận xét, mô hình kinh tế của gia đình anh Hồ Văn Chương đang phát triển rất hiệu quả. Mô hình này đã được huyện Hướng Hóa tuyên dương và chọn làm mô hình điểm của huyện để các hộ nông dân khác học hỏi. Anh Chương còn rất nhiệt tình tham gia các phong trào xã hội tại địa phương. Ông Hồ Văn Ngại cho biết: “Kinh tế chính của bà con nơi đây là nông nghiệp, vì thế, xây dựng và phát triển các mô hình nông nghiệp hiệu quả chính là hướng đi chính mà Đảng ủy xã chú trọng. Trong đó, các mô hình trồng rừng kết hợp chăn nuôi gia súc, gia cầm đang là hướng đi hiệu quả nhất trong phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo cho người dân. Tới đây, xã Hướng Linh tiếp tục nhân rộng, khuyến khích bà con phát triển các mô hình để nâng cao đời sống, từng bước thoát nghèo.

  Ông Hồ Văn Vinh, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị cho biết, với lợi thế về đất đai, khí hậu mát mẻ, huyện miền núi Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị đã lồng ghép các chương trình 135, xây dựng nông thôn mới, các dự án giảm nghèo của tổ chức phi Chính phủ trên địa bàn để phát triển các mô hình kinh tế nông nghiệp. Trong đó, huyện chú trọng phát triển các mô hình trồng rừng, cải tạo vườn đồi và chăn nuôi gia súc, gia cầm tại các xã Hướng Linh, Hướng Tân và Hướng Sơn, giúp hàng trăm hộ đồng bào dân tộc thiểu số thoát nghèo bền vững. Nhờ đó, năm 2016, tỷ lệ hộ nghèo chiếm hơn 34% đến năm 2020 giảm xuống còn 21%. Ông Hồ Văn Vinh cho biết, thời gian tới, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị tiếp tục nhân rộng và đẩy mạnh các mô hình kinh tế trồng rừng kết hợp chăn nuôi dưới tán: “Hơn 50% dân số trên địa bàn huyện là người đồng bào dân tộc thiểu số Bờ Ru – Vân Kiều, Pa Cô đã có nhận thức rất tốt trong việc phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Bà con cũng đã biết tận dụng các nguồn vốn từ các chương trình, dự án để đầu tư các mô hình trồng rừng, chăn nuôi, trồng trọt. Đời sống nay đã được nâng cao, nhiều hộ gia đình phần lớn đã mua sắm được của cải vật chất, nhà cửa, xe cộ đầy đủ. Thời gian tới, huyện tiếp tục nhân rộng các mô hình kinh tế và đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ để phát triển./.”

                                                                                                    (Ảnh 1: Đức Việt)