Bêl l’lăm ahay, pr’loọng đông amoó Nguyễn Thị Dung cóh tiểu khu 7, chr’val Nà Bó, chr’hoong Mai Sơn, tỉnh Sơn La lấh mơ nắc bhrợ ha rêê, chóh a’bhoo, a’tao, pa chô cắh bấc. C’moo 2010, amoó Dung nắc bơơn chính quyền chr’hoong Mai Sơn k’đươi moon chóh t’nơơm thanh long đoọng pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung. Tr’nơợp, pr’loọng đông k’rong bhrợ lấh 50 ực đồng bhrợ t’noọl bê tông đhị k’tiếc bhứah 5.000 mét vuông đoọng bhrợ giá chóh 8.000 t’nơơm thanh long. Tu cắh ơy vêy kinh nghiệm, pr’loọng đông nắc lêy pay m’ma cắh liêm crêê nắc váih p’lêê k’tứi, bh’nơơn pa chô cắh bấc. Lâng cr’noọ bh’rợ dưr zi lấh đha rứt, amoó Dung lướt lưm lêy zâp bh’rợ chóh thanh long đơơng chô bh’nơơn liêm choom, ta moóh pa choom kỹ thuật, kinh nghiệm đoọng bhrợ pa dưr bhươn chr’nóh. C’moo 2013, amoó lâng pr’loọng đông nắc t’bhlâng lêy xăl chóh thanh long loom bhrông. Xang 2, 3 c’moo zư lêy, 1.000 t’noọl chóh thanh long loom bhrông âng pr’loọng đông nắc vêy đơơng chô lấh 30 tấn p’lêê, pa chô lãi k’noọ 700 ực đồng c’moo 2018. Amoó Nguyễn Thị Dung bhui har đoọng năl: “Râu liêm choom tơợ bh’rợ chóh t’nơơm thanh long, c’moo 2019 nâu azi cung ơy xay moon đoọng ha đhanuôr cóh zr’lụ xăl chóh tơơm chr’nóh pa dưr pa xớc ting c’lâng hữu cơ. Zêng lêy zâp pr’loọng đha nuôr cóh vel đông xăl chóh, bhrợ têng ting c’lâng hữu cơ, đoọng têêm ngăn ha manứih đươi dua.”

Thanh long loom bhrông nắc m’ma chr’nóh mặ zâng lâng p’răng xơớt, doọ lấh váih g’rưy, đơơng chô bh’nơơn liêm dal zâp c’moo. Ha dợ ooy đâu, bhiệc chóh bhrợ liêm buôn, doọ lấh bấc ga lêếh zư lêy, k’míah zên bhrợ têng... đoọng t’bhlâng pa dưr pa xớc, amoó Dung nắc ơy k’đươi moon đhanuôr cóh chr’val cung chóh thanh long loom bhrông lâng bhrợ pa dưr Hợp tác xã Ngọc Hoàng. Thanh Long loom bhrông âng hợp tác xã nắc bơơn chứng nhận bơơn cr’noọ bh’rợ Vietgap, pa câl đhị zâp thành phố ga mắc cơnh Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hoá, Nghệ An. Vinh... lâng nắc ơy pa câl cóh thị trường bha lang k’tiếc cơnh Trung Quốc, Nhật Bản, Du Bai... cắh mưy vêy pa chô zên têêm ngăn, Hợp tác xã Ngọc Hoàng dzợ bhrợ đoọng bhiệc bhrợ ha 2 apêê pa bhrợ đenh đươnh lâng lấh 10 manứih pa bhrợ ting hân noo chóh bhrợ. Anoo Nguyễn Văn Nam, manứih pa bhrợ đhị Hợp tác xã thanh long loom bhrông Ngọc Hoàng đoọng năl: “L’lăm ahay, acu cung lướt vốch zâp ooy, pr’ắt tr’mung cắh têêm ngăn, diịc điêl zâp ngai ắt zâp đhị. Tơợ t’ngay lướt pa bhrợ cóh đâu, zên pa chô têêm ngăn lấh mơ, bhrợ têng bhui har lấh, pr’loọng đông bơơn ặt pazưm đh’rứah, doọ dzợ lướt bhrợ cha ch’ngai.”

Bh’rợ chóh thanh long loom bhrông xoọc nắc c’lâng lướt t’mêê đắh pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung cóh chr’val Nà Bó, chr’hoong Mai Sơn, tỉnh Sơn La. Đh’rứah lâng râu xay moon, zooi zúp âng chính quyền vel đông, đhanuôr chr’val Nà Bó xoọc t’bhlâng pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung, t’bil ha ul pa xiêr đha rứt nhâm mâng, têêm ngăn tr’mung đhị k’tiếc vel đông./.

Làm giàu từ cây thanh long ruột đỏ

                                                            Đắc Thanh

Gia đình chị Nguyễn Thị Dung ở tiểu khu 7, xã Nà Bó, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La nhờ trồng cây thanh long ruột đỏ đã đem lại thu nhập cao, mỗi năm trừ chi phí gia đình thu lãi gần 700 triệu đồng và tạo được công ăn việc làm cho hơn 10 lao động địa phương.

Trước đây, gia đình chị Nguyễn Thị Dung ở tiểu khu 7, xã Nà Bó, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La chủ yếu làm nương rẫy, trồng cây ngô, cây mía, thu nhập thấp lại vất vả. Năm 2010, chị Dung được chính quyền huyện Mai Sơn vận động trồng cây thanh long để phát triển kinh tế. Ban đầu, gia đình đầu tư hơn 50 triệu đồng làm trụ bê tông trên diện tích 5000 mét vuông để làm giá đỡ trồng 8000 cây thanh long. Do chưa có kinh nghiệm, gia đình chị chọn giống không phù hợp nên quả nhỏ, năng suất thấp. Với quyết tâm thoát nghèo, chị Dung đi thăm quan các mô hình trồng thanh long cho hiệu quả cao, học tập kỹ thuật, kinh nghiệm để về ứng dụng cho vườn nhà. Năm 2013, chị và gia đình quyết định đổi sang trồng thanh long ruột đỏ. Sau vài năm chăm bón, 1000 trụ thanh long ruột đỏ của gia đình đã cho thu hoạch trên 30 tấn quả, thu lãi gần 700 triệu đồng vào năm 2018. Chị Nguyễn Thị Dung phấn khởi cho biết: “Thành công từ mô hình trồng cây thanh long, năm 2019 này chúng tôi cũng đã tuyền truyền cho bà con trong vùng chuyển sang phát triển theo hướng hữu cơ. Hầu hết các hộ dân trên địa bàn đều chuyển sang sản xuất hướng hữu cơ, nhằm đảm bảo an toàn cho người sử dụng.”

Thanh long ruột đỏ là giống cây chịu hạn tốt, ít sâu bệnh, cho thu hoạch quanh năm. Trong khi đó, kỹ thuật canh tác đơn giản, ít công chăm sóc, tiết kiệm chi phí.... Để tiếp tục phát triển, chị Dung đã vận động bà con trong xã cùng trồng thanh long ruột đỏ và thành lập Hợp tác xã Ngọc Hoàng. Thanh long ruột đỏ của hợp tác xã đã được chứng nhận đạt tiêu chuẩn Vietgap, tiêu thụ tại các thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa, Nghệ An, Vinh… Đồng thời đã xuất sang thị trường quốc tế như: Trung Quốc, Nhật Bản, DuBai ... Không chỉ có thu nhập ổn định, Hợp tác xã Ngọc Hoàng còn tạo công ăn việc làm cho 2 lao động dài hạn và hơn 10 lao động theo thời vụ. Anh Nguyễn Văn Nam, công nhân tại Hợp tác xã thanh long ruột đỏ Ngọc Hoàng cho biết: “Trước kia, tôi cũng đi làm khắp chốn, cuộc sống không ổn định, vợ chồng mỗi người mỗi nơi. Từ ngày lên trên này làm vườn, thu nhập ổn định hơn mọi năm, làm thì phấn khởi hơn, gia đình con cái được đoàn tụ, không phải đi xa.”

         Mô hình trồng thanh long ruột đỏ đang là hướng đi mới trong phát triển kinh tế ở xã Nà Bó, huyện Mai sơn, tỉnh Sơn La. Cùng sự tư vấn, hỗ trợ của chính quyền địa phương, người dân Nà Bó đang nỗ lực phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo bền vững, ổn định đời sống ngay trên mảnh đất quê hương./.