T’cooh Nguyễn Hữu Nhì, coh cr’noon Lộc Mỹ, chr’val da ding k’coong Hoà Bắc, chr’hoong Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng ơy k’rong bhrợ k’nặ 2 tỷ đồng đoọng bhrợ têng zr’lụ choh lan Mokara. Bh’rợ choh lan Mokara t’cặt đoong âng t’cooh Nhì vêy ta k’rong bhrợ liêm pa bhlâng, bhrợ têng đong lái, ra lắp c’lang đác tưới tự động, đươi dua công nghệ dal… T’cooh Nhì xay moon, coh l’lăm ahay đhị bhươn n’nâu, diic điêl nhi đoo choh tâm phóc, a bhoo lâng clang… đợ râu bơơn pay pa chô căh mơ ooy. Lêy bâc pr’loong đong đhanuôr đhị vel đong choh pô lan t’cắt đoong Mokara chô đơơng râu liêm choom bâc bhlâng ađoo năc tơơp choh bhrợ lêy. Xoọc đâu, bh’rợ choh lan t’cắt đoong Mokara lâh 2 r’bhâu m2 âng t’cooh Nhì vêy k’dâng 10 r’bhâu tơơm lan. T’cooh Nguyễn Hữu Nhì xay moon: pô n’nâu năc choh đhị đhăm k’tiêc doọ lâh liêm, râu bha lâng năc coh bh’rợ zư lêy đoọng tơơm lan doọ crêê pr’luh pa hư: “Zập t’ngay acu tươc ch’mêệt lêy, t’pâl t’ngay năc phùn tơợ 1 tước 2 chu. Tơợ bêl tơơp choh tươc mơ 7 c’xêê năc choom t’căt pay pô. T’pâl t’ngay t’cắt tơợ 2 tươc 3 chu. Bhươn lan n’nâu coh bơr pêê c’moo ahay chăt vaih liêm pa bhlâng. Acu kiêng bhrợ t’bhưah đoọng ha đhanuôr n’lơơng, pa choom apêê đoo ting choh bhrợ lâng chêêc zr’lụ pa câl nhâm mâng.”

Xoọc đâu, đhị chr’val da ding k’coong Hoà Bắc năc vêy bâc bh’rợ pa dưr kinh tế, chr’năp bhlâng năc choh lan t’cắt đoong Mokara, bhrợ t’vaih thu nhập z’zăng bâc đoọng ha pazêng pr’loọng đong đhanuôr. T’cooh Trương Thanh Nhân, Phó Chủ tịch UBND chr’val da ding k’coong Hoà Bắc, chr’hoong Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng xay moon, vel đong ta luôn k’rang zup zooi, bhrợ t’vaih râu liêm buôn đoọng ha đhanuôr ting bhrợ têng bh’rợ n’nâu: “Ooy bh’rợ đươi dua công nghệ dal k’rong bhrợ năc đươi bâc zên. Pazêng pr’loọng đong đhanuôr coh Hoà Bắc pr’ăt tr’mông dợ bâc râu zr’năh k’đhap, azi công ơy bha ar ta đang moon lâng chr’hoong zup zooi zên bhrợ t’bhưah bh’rợ pa dưr kinh tế tơợ bh’rợ n’nâu. Apêê đoo lêy đợ râu liêm choom, nâu cơy apêê đoo kiêng bhrợ t’bhưah bh’rợ n’nâu.”

Đhị phường Hoà Xuân, quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng zập ngai công n’năl bhươn choh lan Mokara âng t’cooh Lê Thành Trung cho đơơng râu liêm choom ooy kinh tế bâc pa bhlâng. Đoọng bơơn cơnh nâu cơy, t’cooh Lê Thành Trung ơy tươc ooy thành phố Hồ Chí Minh pa choom bh’rợ choh lan Mokara. Xang 2 c’xêê pa choom, ađoo choh k’rong bhrợ bh’rợ choh pô lan đhị vel đong. Coh tr’nơơp, lâng đợ zên mơ 100 ức đồng, t’cooh Lê Thanh Trung bhrợ têng đong lái, c’lang đác tưới tr’bứi lâng câl m’ma la tơợ Thái Lan choh choh. Xang 2 c’xêê, lêy tơơm lan chắt vaih liêm, t’cooh Trung bhrợ t’bhưah bh’rợ choh pô lan. Xoọc đâu, bhươn t’cooh Trung vêy k’nặ 50 r’bhâu tơơm lan Mokara.

Ting cơnh t’cooh Trung, choh lan Mokara doọ lâh bâc zên, râu bơơn pay pa chô năc bâc pa bhlâng. Xoọc đâu, bhươn choh lan Mokara âng t’cooh Trung ơy bhrợ t’bhưah lâh 7 r’bhâu mét vuông, ta luôn đoọng pô lan ooy pazêng đong pa câl pô, zr’lụ resort… bhươn choh pô lan Mokara âng t’cooh Lê Thành Trung xoọc bhrợ t’vaih bh’rợ tr’nêng ta luôn đoọng ha bâc manuyh pa bhrợ zr’năh k’đhap đhị vel đong: “Acu xoọc vêy cr’noọ bh’rợ bhrợ t’bhưah bhươn âng đay đoọng bhrợ t’vaih zr’lụ tươc la lêy lâng đoọng m’ma ha pazêng zr’lụ công cơnh ha prang k’tiêc k’ruung. Acu xoọc pa choom đoọng ha pazêng apêê pr’zơc ta đhâm c’mor bhrợ cha, pazêng pr’loong đong đhanuôr vêy cr’noọ kiêng choh năc acu đoọng. Ha dang vêy Trung ương công cơnh pazêng hội, ban ngành zup zooi đoọng vặ k’tiêc năc acu bhrợ t’vaih bh’rợ tr’nêng đoọng ha manuyh pa bhrợ đhị vel đong.”

T’cooh Nguyễn Đình Khánh Vân, Chủ tịch Hội Nông dân thành phố Đà Nẵng xay moon: Xoọc đâu, muy bơr pr’loỌng đong ơy liêm choom bêl xăl choh lan Mokara, chô đơơng râu bơơn pay pa chô bâc bhlâng. Đoọng zup zooi pazêng pr’loọng đong coh bh’rợ pa bhrợ, ngành chức năng, Hội Nông dân thành phố Đà Nẵng ơy zup zooi zên vặ, pa choom ooy kỹ thuật coh bh’rợ pa bhrợ. Ting n’năc, năc đhị pa têệt zup zooi đhanuôr têêm loom coh bh’rợ pa câl bh’nơơn bh’rợ: “Coh cr’chăl đăn đâu n’leh muy bơr bh’rợ choh lan Mokara coh Hoà Bắc lâng pazêng chr’val n’lơơng công chô đơơng râu liêm choom ooy kinh tế. Hội Nông dân thành phố công cơnh zập cấp, zập ngành năc xay moon, p’too pa choom hội viên đhanuôr ch’choh, b’băn  bhrợ t’bhưah, zup zooi đoọng vặ zên tơợ Quỹ zup zooi đhanuôr bhrợ bh’rợ ch’choh b’băn công cơnh bhrợ t’vaih bh’rợ zup zooi đhanuôr pa têệt lâng pazêng zr’lụ câl đươi, ting pa dưr râu bơơn pay pa chô đoọng ha đhanuôr choh lan./.|

Nông dân Đà Nẵng thành công trong trồng lan Mokara 

                                                                 PV Tuyết Lê

Hiện nay, nhiều người ở thành phố Đà Nẵng đã thành công trong trồng giống lan Mokara. Mô hình này bước đầu đã mang lại hiệu quả thiết thực nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

        Ông Nguyễn Hữu Nhì, ở thôn Lộc Mỹ, xã miền núi Hòa Bắc, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng đã đầu tư gần 2 tỷ đồng để xây dựng cơ sở trồng lan Mokara. Mô hình trồng lan Mokara cắt cành của ông Nhì được đầu tư bài bản, xây dựng hệ thống nhà lưới, lắp đặt hệ thống tưới nước tự động, áp dụng công nghệ cao... Ông Nhì cho biết, trước đây trên thửa ruộng này, vợ chồng ông trồng đậu, bắp và khoai lang…thu nhập không đáng kể. Thấy nhiều hộ dân tại địa phương trồng hoa lan cắt cành Mokara mang lại hiệu quả ông đã bắt tay vào trồng thử nghiệm. Hiện nay, cơ sở trồng lan cắt cành Mokara hơn 2.000 m2 của ông có khoảng 10.000 cây lan. Ông Nguyễn Hữu Nhì cho biết: loại hoa này chỉ gửi trên đất, không đòi hỏi đất phải tốt, chủ yếu là khâu chăm sóc để cây không bị nấm bệnh. "Hàng ngày mình chăm, một tuần phun 1 đến 2 lần. Từ đầu xuống giống tới tháng thứ 7 cho lấy hoa. Một tuần cắt 2 đến 3 đợt. Vườn ngoài mấy năm trước rất đạt. Tôi muốn nhân rộng cho người dân, hướng dẫn cho dân kết hợp với họ và bao đầu ra.”

        Hiện nay, tại xã miền núi Hòa Bắc đã có nhiều mô hình phát triển kinh tế, đặc biệt là trồng lan cắt cành Mokara, tạo nguồn thu nhập đáng kể cho các hộ dân. Ông Trương Thanh Nhân, Phó Chủ tịch UND xã miền núi Hòa Bắc, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng cho biết, địa phương luôn quan tâm hỗ trợ, tạo thuận lợi cho người dân tham gia sản xuất mô hình này.“Về mô hình ứng dụng công nghệ cao đầu tư kinh phí ban đầu rất lớn. Các hộ dân ở Hòa Bắc điều kiện kinh tế còn khó khăn, chúng tôi có văn bản đề xuất với huyện hỗ trợ khoản kinh phí tiếp tục nhân rộng phát triển kinh tế từ mô hình này. Họ thấy hiệu quả bây giờ họ mới nhân rộng.”

       Tại phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng ai cũng biết Cơ sở Lan Mokara của ông Lê Thành Trung mang lại hiệu quả kinh tế cao. Để đạt được như ngày hôm nay, ông Lê Thành Trung đã vào thành phố Hồ Chí Minh học cách trồng lan Mokara. Sau 2 tháng tích lũy kinh nghiệm, ông trở về đầu tư trại trồng hoa lan ngay tại địa phương. Ban đầu, với số vốn 100 triệu đồng, ông Lê Thành Trung đầu tư xây dựng hệ thống nhà lưới, hệ thống tưới phun sương và mua giống hoa lan từ Thái Lan về trồng. Sau 2 tháng, thấy cây lan phát triển tốt, ông Trung tiếp mở rộng quy mô trồng hoa lan. Hiện nay, cơ sở của ông Trung có gần 50 ngàn cây lan Mokara.

       Theo ông Trung, trồng lan Mokara ít chi phí, lợi nhuận cao. Hiện, trang trại hoa lan Mokara của Trung đã mở rộng hơn 7.000 mét vuông, cung cấp thường xuyên cho các shop hoa, khu resort… Trang trại trồng hoa lan Mokara của ông Lê Thành Trung đang tạo việc làm thường xuyên cho nhiều lao động khó khăn tại địa phương:“Tôi đang có kế hoạch mở rộng khu vườn của mình để tạo một khu tham quan và cung cấp giống chuyên biệt cho khu vực cũng như cả nước. Mình đang hướng dẫn các bạn thanh niên lập nghiệp, các hộ nông dân ai có nhu cầu mình sẵn sàng. Nếu được Trung ương cũng như các hội, ban ngành hỗ trợ xin mượn đất hoặc thuê đất để tạo công ăn việc làm cho một số lao động nhàn rỗi tại địa phương.”

       Ông Nguyễn Đình Khánh Vân, Chủ tịch Hội Nông dân thành phố Đà Nẵng cho biết: Hiện nay, một số hộ dân đã thành công khi chuyển qua trồng lan Mokara, mang lại nguồn thu đáng kể. Để giúp các hộ trong sản xuất, ngành chức năng, Hội Nông dân thành phố Đà Nẵng đã hỗ trợ nguồn vốn vay, hướng dẫn kỹ thuật trong việc sản xuất. Bênh canh đó, làm cầu nối giúp bà con yên tâm trong việc tiêu thụ sản phẩm.“Trong thời gian gần đây xuất hiện một số mô hình trồng lan Mokara ở Hòa Bắc và các xã khác cũng đem lại hiệu quả kinh tế. Hội Nông dân thành phố cũng như các cấp, các cấp ngành hướng tới tuyên truyền vận động hội viên nông dân nhân rộng hỗ trợ hướng dẫn cho vay vốn Quỹ hỗ trợ nông dân cũng như làm cầu nối để giúp cho người dân kết nối với các nơi tiêu thụ góp phần nâng cao thu nhập cho người trồng lan./.”