Pr’loọng đong t’cooh A Rất Bay, coh cr’noon A Dinh, thị trấn Prao, chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam coh bâc c’moo vêy ta xay moon năc pr’loỌng đong bhrợ cha choom cấp chr’val, thị trấn lâng đợ zên bơơn pay pa chô coh zập c’moo k’nặ 200 ức đồng. Đoọng bơơn ch’ner n’nâu, 5 c’moo ahay t’cooh Bay năc nhăn vặ zên tơợ Ngân hàng Nông nghiệp lâng pa dưr pa xơc bhươl cr’noon đhị chr’hoong Đông Giang đoọng choh bhrợ 4 hec ta crâng keo. T’cooh Bay xay moon, đươi choh crâng keo năc ađoo vêy zên đoọng băn a ọc âng vel đong lâng bhrợ têng đong cấp 4 liêm mâng. “Xoọc đâu acu xoọc k’rong choh 4 hec ta crâng keo. Coh l’lăm ahay, bêl choh bhrợ crâng keo công chặt vaih liêm bhlâng. Đươi choh keo năc acu bơơn bhrợ đong, câl xe, pa liêm pa crêê pr’ăt tr’mông, bơơn băn a ọc tăm lâng choh bhrợ p’xoọng pazêng chr’noh chr’bêệt râu lơơng.”

Công cơnh pr’loọng đong t’cooh A Rất Bay, pr’loọng đong t’cooh A Lăng Oi, coh chr’val Jơ Ngây, chr’hoong Đông Giang công choh lâh 5 hec ta crâng keo. Ting cơnh t’cooh Oi, lâng mơ 5 hec ta n’nâu, tươc hân noo pay pa chô ađoo bơơn pay pa chô mơ 200 ưc đồng, xang pac lơi zên bhrợ têng công dzợ mơ 100 ưc đồng zên lãi. T’cooh A Lăng Oi, xay moon, choh keo liêm buôn lâh mơ lâng choh chr’noh râu lơơng, tu doọ lâh ga lêêh ng’zư lêy, m’ma công bâc, chr’năp nhâm mâng. Ting n’năc, choh crâng keo năc ting pa liêm pa crêê môi trường, pa xiêr đhr’năng tuh bhlong lâng zâl đhr’năng hr’lang hr’câh k’tiêc: “Tơợ bêl choh bhrợ crâng keo năc căh muy pr’loọng đong cu vêy thu nhập năc pazêng pr’loọng đong n’lơơng vêy choh bhrợ công vêy thu nhập nhâm mâng. Bâc pr’loọng đong ơy bơơn bhrợ têng đong xang, câl pr’đươi chr’năp, cơnh xe cộ, đoọng k’coon ch’chau học liêm crêê… Lâng choh crâng keo công pa liêm pa crêê môi trường crâng k’coong, ting n’năc pleng k’tiêc công ch’ngaach lâh mơ.”

T’cooh A Lăng Minh, Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân chr’val Jơ Ngây xay moon: Đhị zr’lụ chr’val Jơ Ngây vêy lâh 600 pr’loọng đong, năc pr’loọng đong hân đoo công vêy choh bhrợ crâng pa bhrợ, bâc bhlâng năc choh keo. Vêy pr’loọng đong choh bhrợ tươc 10 héc ta keo zập c’moo pay pa chô tươc k’ha riêng ưc đồng. Đươi vêy cơnh đêêc, đợ pr’loọng đong đharựt đhị chr’val Jơ Ngây ting c’moo u xiêr lâh mơ: “Đhanuôr choh crâng năc thu nhập bha lâng, tu cơnh đêêc choh keo năc bh’rợ bha lâng âng đhanuôr. Đhanuôr choh bhrợ công z’zăng liêm choom, tu muy đhăm crâng đhanuôr bơơn pay pa chô zên, cơnh muy hec ta đhanuôr pa câl tơợ 35- 50 ưc đồng, tu cơnh đêêc pr’ăt tr’mông âng đhanuôr ting t’ngay liêm crêê lâh mơ. Ng’moon zazum pr’ăt tr’mông âng đhanuôr t’piing lâng ahay năc nâu cơy liêm crêê lâh mơ.”

Chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam vêy đhăm k’tiêc crâng lâm nghiệp bhưah ga măc, lâng crâng g’mrâng năc k’nặ 50 r’bhâu héc ta. Đoọng zup zooi đhanuôr pa dưr kinh tế lâng zư lêy crâng, UBND chr’hoong Đông Giang ơy p’too moon pazêng chr’val xay moon, pa dưr dal c’năl đoọng ha đhanuôr ooy bh’rợ pa dưr kinh tế lâng zư lêy crâng. Đhị pazêng chr’val choh crâng căh lâh liêm choom, chr’hoong ta đang moon đhanuôr xăl bhrợ têng bh’rợ choh crâng n’loong ga măc liêm choom ooy kinh tế bâc lâh mơ. Ting n’năc, c’moo 2016 Hội đồng Nhân dân chr’hoong Đông Giang ơy bhrợ Nghị quyết 01 đoọng pa dưr râu liêm choom âng crâng choh đhị chr’hoong tơợ c’moo 2016- 2020 lâng cr’noọ bh’rợ tươc c’moo 2025. Tươc nâu cơy, đhị chr’hoong ơy choh lâh 15 r’bhâu héc ta crâng keo, coh đêêc k’nặ 2 r’bhâu hec ta crâng n’loong ga măc lâng m’m liêm choom lâh mơ. Ting n’năc, chr’hoong công bhrợ têng c’lâng tươc ooy zr’lụ pa bhrợ đoọng pa xiêr zên đoọng ha bh’rợ choh, col, đơơng âng, bhrợ têng pr’đươi tơợ crâng; xay bhrợ liêm choom pazêng chính sách zư lêy lâng pa dưr crâng pa têệt lâng chính sách pa xiêr đharựt đơơh, nhâm mâng; ch’mêệt lêy pazêng đhăm k’tiêc căh ma chr’noh, k’tiêc đhanuôr xoọc choh bhrợ ơy quy hoạch năc k’tiêc crâng phòng hồ đoọng xay moon bhr’lậ pa chô ooy k’tiêc crâng pa bhrợ đoọng pazao đoọng ooy đhanuôr choh crâng, bhrợ t’vaih pr’đơợ đoọng ha đhanuôr vêy thu nhập nhâm mâng lâng pa liêm pa crêê pr’ăt tr’mông. T’cooh Hồ Quang Minh, Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam, xay moon: Muy hecta keo bêl pa câl năc đhanuôr bơơn pay pa chô trung bình mơ 50 ưc đồng. Nâu đoo năc đợ thu nhập chr’năp pa bhlâng lâng đhanuôr da ding k’coong: “Lâng chr’hoong Đông Giang bh’rợ choh crâng công cơnh bh’rợ choh crâng n’loong ga măc chính quyền chr’hoong k’rang xay bhrợ k’rơ bhlâng. Nghị quyết Đại hội XVIII công cơnh Đại hội XIX t’mêê đâu công t’đui đoỌng ha bh’rợ choh crâng lâng choh crâng n’loong ga măc. Chr’hoong ơy bhrợ têng Nghị quyết 01 đoọng xay bhrợ xa nay bh’rợ n’nâu. Lâh 5 c’moo xay bhrợ lâng tươc nâu cơy, năc xay moon bh’rợ choh crâng n’loong ga măc lâng crâng pa bhrợ năc k’dâng 15 r’bhâu héc ta, nâu đoo năc thu nhập chr’năp pa bhlâng đoọng ha đhanuôr đhị chr’hoong Đông Giang. Lâng tơợ thu nhập n’nâu đhanuôr ơy choom t’bil ha ul đharựt lâng dưr k’van k’bhộ, bơơn bhrợ đong xang lâng câl pr’đươi chr’năp n’lơơng năc công đươi tơợ bh’rợ choh crâng n’nâu. Muy hec ta crâng cơnh đêêc năc ng’lêy trung bình k’dâng 50 ức đồng.”

Coh cr’chăl ha y, chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam năc t’bhlâng bhrợ têng liêm choom bh’rợ choh crâng đhị chr’hoong. Ting n’năc, coh zập c’moo vel đong choh mơ 3.500 héc ta crâng, pa dưr đhăm crâng ta choh tươc c’moo 2025 năc 17.500 héc ta; pa dưr đhr’năng gâm ngút âng crâng tươc lâh 60%. Pa dưr đợ bâc, râu liêm choom lâng pa dưr râu chr’năp âng crâng choh, pa dưr chr’năp âng crâng choh đhị pazêng đhăm choh; ting xay bhrợ crêê cơnh ooy bh’rợ pa xiêr đhr’năng tuh bhlong, zư lêy crâng k’coong, zâl cha groong lâng đhr’năng tr’xăl âng pleng k’tiêc; bhrợ t’vaih bh’rợ tr’nêng, pa dưr thu nhập, ting t’bil ha ul, pa xiêr đharựt, pa liêm pa crêê bh’rợ bhrợ cha đoọng ha đhanuôr bhrợ bh’rợ crâng./.

Đông Giang: Hiệu quả kinh tế từ trồng rừng

               PV Hốih Nhàn

Những năm gần đây, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam đã khắc phục khó khăn về địa hình, tận dụng hiệu quả đất đồi núi để triển khai chương trình, kế hoạch phát triển rừng sản xuất. Từ đó, góp phần vào việc xoá đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống kinh tế cho người dân trên địa bàn huyện.

Gia đình ông A Rất Bay, ở thôn A Dinh, thị trấn Prao, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam nhiều năm liền được công nhận là hộ sản xuất kinh doanh giỏi cấp xã, thị trấn với thu nhập hàng năm gần 200 triệu đồng. Để có được danh hiệu này, 5 năm qua ông Bay đã mạnh dạn vay vốn từ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh huyện Đông Giang để đầu tư trồng 4 ha rừng keo nguyên liệu. Ông A Rât Bay cho biết, nhờ trồng keo nguyên liệu mà ông có tiền để đầu tư nuôi heo cỏ địa phương và xây được căn nhà cấp 4 khang trang: “Hiện nay tôi đang đâu tư trồng 4 hec ta keo nguyên liệu. Trước đây, trong qua trình trồng, chăm sóc cây keo phát triển rất tốt. Nhờ trồng rừng keo mà tôi có thể xây nhà, mu axe, trang trải cuộc sống, đầu tư vào việc chăn nuôi và phát triển thêm các cây trồng khác.”

Cũng như gia đình ông A Rất Bay, gia đình ông A Lăng Oi, ở xã Jơ Ngây, huyện Đông Giang đã đầu tư trồng hơn 5 hec ta keo nguyên liệu. Theo ông Oi, với 5 hec ta keo lai này, đến mùa thu hoạch ông thu về hơn 200 triệu đồng, sau khi trừ đi chi phí cũng thu về gần 100 triệu đồng tiền lãi. Ông A Lăng Oi, cho biết, trồng keo nguyên liệu thuận lợi hơn nhiều so với trồng các loại cây trồng khác, vì công chăm sóc ít, nguồn giống trên địa bàn phong phú, giá thành ổn định. Bên cạnh đó, trồng rừng keo nguyên liệu là góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, giảm thiểu lũ lụt và chống xói mòn đất: “Từ khi triển khai mô hình trông rừng keo nguyên liệu không chỉ gia đình tôi có thu nhập mà các gia đình khác đều có thu nhập ổn định. Nhiều gia đình đã xây nhà khang trang, mua sắm các vận dụng có giá trị, như xe cộ, lo cho con cai học hành đến nơi đến chốn… Và trồng rừng keo cũng cải thiện môi trường sinh thái, không khí trong lành hơn.”

Ông A Lăng Minh, Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã Jơ Ngây cho biết: Trên địa bàn xã Jơ Ngây có hơn 600 hộ gia đình, hầu như hộ nào cũng đầu tư trồng rừng sản xuất, chủ yếu là trồng keo nguyên liệu. Có hộ đầu tư trồng trên 10 héc ta keo mỗi năm thu lãi hàng trăm triệu đồng. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn xã Jơ Ngây giảm dần theo từng năm:  “Bà con trồng rừng đó là nguồn thu nhập chính, cho nên trồng keo là nghề chủ lực của bà con. Cơ bản bà con thực hiện rất thành công việc trồng rừng, bời vì mỗi diện tích rừng bà con có nguồn thu nhập, như một hec ta bà con bán được từ 35- 40 triệu đồng, cho nên đời sống của bà con cũng đã cải thiện dần. Nói chung cuộc sống của bà con so với trước đây thì hiện nay tốt hơn nhiều.”

Huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam có diện tích đất lâm nghiệp rộng lớn, riêng rừng tự nhiên là gần 50 nghìn hec ta. Để hỗ trợ người dân phát triển kinh tế và bảo vệ rừng, UBND huyện Đông Giang đã chỉ đạo các xã tuyên truyền, nâng cao kiến thức cho bà con về phát triển kinh tế và bảo vệ rừng. Tại các xã đang trồng những giống cây kém hiệu quả, huyện vận động người dân chuyển sang thực hiện mô hình trồng rừng gỗ lớn cho hiệu quả kinh tế cao. Theo đó, năm 2016 Hội đồng Nhân dân huyện Đông Giang ban hành Nghị quyết số 01 để nâng cao năng suất chất lượng rừng trồng trên địa bàn huyện giai đoạn 2016-2020 tầm nhìn đến năm 2025. Đến nay, trên địa bàn huyện đã trồng hơn 15 ngàn héc ta rừng keo nguyên liệu, trong đó gần 2.000 hec ta rừng gỗ lớn bằng giống chất lượng cao. Bên cạnh đó, huyện cũng đầu tư xây dựng đường vào khu sản xuất nhằm giảm chi phí trực tiếp cho các hoạt động trồng, khai thác, vận chuyển, chế biến sản phẩm từ rừng; triển khai có hiệu quả các chính sách bảo vệ và phát triển rừng gắn với chính sách giảm nghèo nhanh, bền vững; rà soát các diện tích đất trống, đất bà con đang canh tác quy hoạch là đất rừng phòng hộ đề xuất điều chỉnh sang đất rừng sản xuất để giao cho bà con sản xuất tạo điều kiện cho bà con có thu nhập ổn định và nâng cao đời sống. Ông Hồ Quang Minh, Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết: Một hec ta keo nguyên liệu khi bán ra người dân thu về trung bình 50 triệu đồng. Đây là nguồn thu nhập đáng kể với người dân miền núi: “Đối với huyện Đông Giang việc trồng rừng cũng như việc trồng rừng gỗ lớn chính quyền huyện rất quan tâm. Nghị quyết Đại hội XVIII cũng như Đại hội XIX mới đây thì tập trung ưu tiên cho việc trồng rừng nguyên liệu và trồng rừng gỗ lớn. Huyện đã ban hành Nghị quyết 01 để triển khai thực hiện chương trình này. Qua 5 năm thực hiện và đến nay, thì đánh giá rằng là việc trồng rừng gỗ lớn và việc trồng rừng nguyên liệu là khoảng 15 ngàn héc ta, đây là nguồn thu nhập đáng kể cho bà con trên địa bàn huyện Đông Giang. Và chính từ nguồn thu nhập này bà con thoát nghèo và vươn lên khá, có điều kiện làm nhà cửa và sắm phương tiện cũng chính nhờ từ việc trồng rừng náy. Một héc ta như vậy tính trung bình khoảng 50 triệu đồng.”

Trong thời gian tới, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam tập trung ưu tiên nguồn lực triển khai có hiệu quả việc trồng rừng trên địa bàn huyện. Theo đó, hàng năm địa phương trồng 3.500 hec ta rừng, nâng tổng số diện tích trồng rừng đến năm 2025 là 17.500 hec ta; nâng tỷ lệ che phủ rừng hơn 60%. Nâng cao năng suất, chất lượng và phát huy giá trị rừng trồng, tăng giá trị rừng sản xuất trên đơn vị diện tích; góp phần đáp ứng các yêu cầu về giảm nhẹ thiên tai, bảo vệ môi trường sinh thái, ứng phó với biến đổi khí hậu; tạo việc làm, tăng thu nhập, góp phần xóa đói, giảm nghèo, cải thiện sinh kế cho bà con làm nghề rừng./.