20 c’moo hay, t’cooh Đoàn Xuân Chường lướt tơợ vel đong đay nắc tỉnh Quảng Bình tước chr’val Ba, chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam đoọng bhrợ têng cha. Cr’chăl tr’nơợp, pr’loọng đong t’cooh lưm bấc rau k’đhap k’ra tu căh vêy k’tiếc bhrợ têng cha, đong ặt ba bơơ, tr’mung tr’meh zêng g’nưm tơợ zên lương bhrợ công nhân nông trường chè Quyết Thắng. T’cooh Đoàn Xuân Chường xay moon, lâng c’rơ pa zay “tệêm ngăn đhị ặt, tệêm loom bhrợ cha”, díc điêl t’cooh k’rong lưch đợ zên prặ nắc mơ c’moo k’rong k’miah, pazêng vêy 5 ức đồng câl lâh 1 hecta k’tiếc bhươn âng đhanuôr coh zr’lụ. Vêy k’tiếc, diic điêl t’cooh nắc pa zay choh bhơi rơ veh zập rau pa câl ooy chợ bơơn zên băn t’mông. Bhêl chr’val Ba, chr’hoong Đông Giang xay bhrợ vel bhươl t’mêê, bh’rợ xăl tơơm chr’noh, bh’năn băn ơy ha dưr k’rơ. T’cooh Chường lêy pleng k’tiếc đhị chr’hoong da ding ca coong Đông Giang liêm choom đoọng choh tơơm cha p’lêê nắc t’cooh quyết định tơợp choh tơơm cha p’lêê. Jưah choh, jưah pa chô kinh nghiệm. Liêm choom xoọc tr’nơợp, c’moo 2014, pr’loọng đong t’cooh quyết định choh pa xoọng 200 t’nơơm thanh long loom bhrôông, k’nặ 150 t’nơơm pih zập rau… đhị đhăm k’tiếc bhươn đong. T’cooh Đoàn Xuân Chường đọong năl, cr’noọ bh’rợ choh tơơm cha p’lêê vêy đơơng chô bh’nơơn lâh 200 ức đồng, nắc tơợ bh’nơơn bha lầng đơơng chô ha pr’loọng đong. “Xọoc đâu, bhươn đong vêy bấc rau tơơm cha p’lêê, nâu tơợ đơơng chô bh’nơơn ha pr’lọong đong. Kiêng vêy pa chô bh’nơơn dal nắc c’la đay pa zay bhrợ têng. Cơnh c’la cu jưah bhrợ, jưah pa chô kinh nghiệm, chêêc năl đhr’năng dưr pậ âng zập tơơm chr’noh, đhr’năng pr’luh cr’ay đoọng năl cơnh zư pa dưah… vêy cơnh đêếc nắc vêy đơơng chô bh’nơơn dal. “

Căh muy choh zập rau tơơm cha p’lêê, pr’loọng t’cooh Đoàn Xuân Chường dzợ k’rong băn 20 đong g’dớ. Zập c’moo, pr’loọng đong t’cooh pay 2-3 chu đác g’dớ, zêng vêy mơ 180 lít đác g’dớ. Lâng chr’năp pa câl 400 r’bhầu đồng muy lít, cr’năn g’dớ vêy pa chô lâh 70 ức đồng zập c’moo đoọng ha pr’loọng t’cooh Chường. Lâh mơ pa zay bhrợ têng cha, t’cooh Đoàn Xuân Chường ta luôn pác kinh nghiệm bhrợ têng cha âng đay đoọng ha pêê lơơng. Pa bhlầng, cr’nọo bh’rợ bhrợ têng cha âng pr’loọng t’cooh Chường vêy ta bhrợ ting c’lâng bhrợ choh bệêt liêm sạch doó vêy đươi za nươu đhị choh bhrợ, đoọng tệêm ngăn c’rơ ha ma nuyh câl đươi. T’cooh Phạm Kim Thông, Phó Chủ tịch UBND chr’val Ba, chr’hoong Đông Giang đọong năl, cr’nọo bh’rợ bhrợ têng cha âng pr’loọng t’cooh Đoàn Xuân Chường ơy vaih nắc cr’noọ bh’rợ bhươn mẫu bơơn chr’val xay moon, ta bhưah đoọng ha đhanuôr ting pa choom bhrợ. Đọong đhanuôr pa zay bhrợ têng cha, ta bil ha ul pa xiêr đha rựt, chr’val ta luôn pa zưm bhrợ apêê lớp pa choom kỹ thuật bhrợ têng, xay moon đoo cr’noọ bh’rợ đơơng chô bh’nơơn dal, zooi tơơm m’ma… Pa tệêt lâng apêê cr’noọ bh’rợ bhrợ têng vel bhươl t’mêê, pa xiêr đha rựt đanh mâng. “Đh’rưah lâng rau k’rong bhrợ cơ sở hạ tầng vel bhuơl t’mêê, chính quyền chr’val ơy paghit  pa dưr apêê cr’noọ bh’rợ t’mêê, bh’nơơn dal. Pa bhlầng nắc bhrợ têng Nghị quyết 35 âng HĐND tỉnh đăh zooi đhanuôr pa dưr pr’ặt tr’mông, chr’val Ba t’bhlầng bh’rợ quy hoạch, ta bhưah apêê cr’nọo bh’rợ choh tơơm cha p’lêê. Pa bhlầng, đhị 2 zr’lụ đhanuôr ặt vel bhươl kiểu mẫu Ban Mai lâng Quyết Thắng, bấc pr’loọng pa liêm bhươn tạp, choh pa dưr tơơm cha p’lêê đơơng chô bh’nơơn dal. Đươi tơợ đêêc nắc pr’lọong đha rựt đâh xiêr, đanh mâng, pr’ặt tr’mông r’dợ ha dưr dal.”

Đhị chr’hoong da ding ca coong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam xọoc vêy mơ 300 bhươn đong, bhươn crâng đơơng chô bh’nơơn dal. Lâh mơ pa dưr tơơm keo, bấc bhươn choh bơơn đhanuôr xăl choh tơơm cha p’lêê cơnh tơơm pih, prí, ap neh, thanh long,…T’cooh Alăng Đưa, Phó Chủ tịch Hội Nông dân chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam đọong năl, đoọng t’vaih pr’đơợ ha đhanuôr pa dưr kinh tế, ta bhưah cr’nọo bh’rợ bhrợ têng cha, c’moo 2021, Hội nắc ơy tín chấp lâng Ngân hàng Chính sách xã hội chr’hoong lâh 85 tỷ đồng t’vaih pr’đơợ đoọng ha lâh 2000 pr’loọng đhanuôr bơơn vặ t’đui đoọng. “Chr’hoong Đông Giang ơy năl ghit pa dưr apêê cr’nọo bh’rợ choh tơơm cha p’lêê, băn bh’năn lâng chr’noh lơơng nắc c’lâng pa dưr pr’ặt tr’mông đơ bhlầng âng đhanuôr vel đong.  Tơợ apêê cr’noọ bh’rợ nâu ơy n’leh bấc apêê bhrợ cha choom bhlầng. C’moo đâu, chr’hoongĐông Giang ơy đọong lâh 1.100 cr’nọo bh’rợ đhanuôr bhrợ cha choom lâng bh’nơơn pay pa chô tơợ 200-300 ức đồng zập c’moo./.”

Thu gần 300 triệu đồng mỗi năm từ trồng cây ăn quả và nuôi ong

                                                                 PV Kim Cương  

Những năm gần đây, phong trào trồng cây ăn quả ở các địa phương miền núi tỉnh Quảng Nam phát triển mạnh mẽ. Từ phong trào này xuất hiện nhiều mô hình mang lại hiệu quả và mở ra hướng đi mới trong cách làm kinh tế cho người dân miền núi. Chuyên mục “Bàn cách làm ăn” hôm nay, giới thiệu với bà con mô hình trồng cây ăn quả kết hợp nuôi ong của gia đình ông Đoàn Xuân Chường ở thôn Quyết Thắng, xã Ba, huyện vùng cao Đông Giang, tỉnh Quảng Nam với thu nhập gần 300 triệu đồng mỗi năm.

  20 năm trước, ông Đoàn Xuân Chường rời quê hương Quảng Bình đến xã Ba, huyện miền núi Đông Giang, tỉnh Quảng Nam làm kinh tế mới. Thời gian đầu, gia đình ông Chương gặp nhiều khó khăn do không có đất sản xuất, nhà cửa tạm bợ, cuộc sống chủ yếu dựa vào đồng lương ít ỏi làm công nhân nông trường chè Quyết Thắng. Ông Đoàn Xuân Chường chia sẻ, với quyết tâm “an cư lạc nghiệp”, vợ chồng ông dồn hết vốn tích cóp bao năm được gần 5 triệu đồng mua hơn 1 héc ta đất vườn của người dân trong vùng. Có đất, vợ chồng ông chăm chỉ trồng các loại rau, củ, quả mang ra chợ bán kiếm thêm thu nhập. Khi xã Ba, huyện Đông Giang triển khai xây dựng Nông thôn mới, phong trào chuyển đổi cây trồng, con vật nuôi phát triển mạnh mẽ. Ông Chường nhận thấy, khí hậu miền núi Đông Giang mát mẻ, phù hợp với các loại cây ăn quả nên quyết định trồng thử. Vừa trồng, ông vừa học tập rút kinh nghiệm. Thành công bước đầu, năm 2014, gia đình ông quyết định đầu tư trồng 200 gốc thanh long ruột đỏ, gần 150 gốc bưởi da xanh, cam sành, cam Vinh... trên diện tích đất vườn nhà. Mới đây, gia đình ông tiếp tục đầu tư trồng thêm chè dây. Ông Đoàn Xuân Chường cho hay, mô hình trồng cây ăn quả mỗi năm mang về 200 triệu đồng, là nguồn thu nhập chính của gia đình. “Hiện trong vườn nhà có rất nhiều loại cây trái cho quả, đây là nguồn thu nhập chính của gia đình. Muốn thành công khi phát triển kinh tế quan trọng nhất là tính kiên trì, không nản lòng. Bản thân tôi vừa làm, vừa rút kinh nghiệm, tìm hiểu quá trình sinh trưởng của các loại cây trái, sâu bệnh cây thường gặp để khắc phục... thì mới cho hiệu quả kinh tế cao được.”

Không dừng lại ở mô hình trồng các loại ăn quả, gia đình ông Đoàn Xuân Chường còn đầu tư nuôi 20 tổ ong tự nhiên lấy mật. Mỗi năm, gia đình ông thu hoạch từ 2– 3 vụ, khoảng 180 lít mật. Với giá 400 nghìn đồng mỗi lít, đàn ong mang về hơn 70 triệu đồng cho gia đình ông. Ngoài chăm chỉ phát triển kinh tế gia đình, ông Đoàn Xuân Chường thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn cách làm và vận động bà con cùng làm để phát triển kinh tế. Đặc biệt, mô hình kinh tế của gia đình ông Chường phát triển theo hướng nông nghiệp sạch, hữu cơ nhằm đảm bảo sức khoẻ cho người tiêu dùng. Ông Phạm Kim Thông, Phó Chủ tịch UBND xã Ba, huyện Đông Giang cho biết, mô hình phát triển kinh tế của gia đình ông Đoàn Xuân Chường đã trở thành mô hình mẫu được xã giới thiệu, nhân rộng cho bà con trong vùng học tập. Để bà con mạnh dạn phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo, xã thường xuyên phối hợp tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, tư vấn các mô hình hiệu quả, hỗ trợ cây, con giống… gắn với các chương trình xây dựng Nông thôn mới, giảm nghèo bền vững. “Cùng với đầu tư cơ sở hạ tầng xây dựng Nông thôn mới, chính quyền xã rất chú trọng phát triển các mô hình kinh tế mới, hiệu quả cao. Nhất là thực hiện Nghị quyết 35 của HĐND tỉnh về hỗ trợ nông dân phát triển kinh tế, xã Ba đã đẩy mạnh công tác quy hoạch, nhân rộng các mô hình trồng cây ăn quả hơn. Đặc biệt, tại 2 khu Dân cư Nông thôn mới kiểu mẫu Ba Mai và Quyết Thắng, nhiều hộ gia đình cải tạo vườn tạp, phát triển mô hình cây ăn quả cho kinh tế cao. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, bền vững, đời sống nhân dân từng bước được nâng cao.”

Tại huyện miền núi Đông Giang, tỉnh Quảng Nam hiện có khoảng 300 vườn nhà, vườn đồi, vườn rừng cho hiệu quả kinh tế cao. Ngoài phát triển cây keo, đa phần các vườn đồi được người dân đầu tư trồng các loại cây ăn quả như cam sành, chuối, mít thái, thanh long, đu đủ,… Ông Alăng Đưa, Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết, để tạo điều kiện cho nông dân phát triển kinh tế, mở rộng mô hình sản xuất, năm 2021, Hội đã tín chấp với Ngân hàng Chính sách xã hội huyện trên 85 tỷ đồng tạo điều kiện cho hơn 2.000 hộ nông dân được vay vốn ưu đãi. “Huyện Đông Giang xác định phát triển các mô hình trồng cây ăn quả, chăn nuôi, trồng trọt là hướng phát triển kinh tế chủ lực của địa phương. Thông qua các phong trào này xuất hiện rất nhiều điển hình làm kinh tế giỏi. Năm nay, huyện Đông Giang đang xét duyệt hơn 1.100 mô hình Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi với hiệu quả kinh tế từ 200-300 triệu đồng mỗi năm./.”