Chơih pay c’lâng bh’rợ nâu âng Ái Duy ơy zooi anoo bhrợ liêm choom lâng pa chô bh’nơơn bêl ađoo ruuh 27 c’moo. Bh’nơơn âng Duy cung năc ơy chroi k’rong xăl cơnh cr’noọ pr’chăp, cơnh bhrợ âng bấc pr’chấc p’niên đhị da ding ca coong coh c’lâng bhrợ cha. 

Lâh 3 c’moo đâu, tước 6h-6h30 nắc Hồ Viết Ái Duy ặt vel Âr Kêu Nhâm, chr’val Quảng Nhâm đoọng cr’năn a’ọc âng đay cha cha. Xang nắc a noo loọng c’rọol đoọng a ọc gluh xó coh bhươn đanh mơ 1 tiếng xang nắc p’tang chô crọol cớ coh c’rọol, đh’rưah lâng pa xưl nhạc đoọng a’ọc xơợng tước bêl 6 giờ ha bu cr’chăl đoọng ha ọc cha cha. Anoo Hồ Viết Ái Duy moon: “Cha k’bhộ xang nắc đoọng a’ọc xơợng nhạc. Rau đâu zooi a’ọc doọ tr’căp, đoo bêch yêm lâng dưr pậ liêm choom lâh”.

Hồ Viết Ái Duy lalăm ắc học ngành Hướng dẫn viên Du lịch, Trường Cao đằng Công nghiệp Huế ha dợ căh ơy bơơn bhiệc bhrợ tu covid - 19. C’moo 2020, UBND chr’hoong A Lưới ký hợp đồng pa zưm bhrợ têng ha rêê đhuôch hữu cơ lâng Tập đoàn Quế Lâm, anoo nắc ting zước bhrợ lâng bơơn apêê đọong bhrợ. Pa têệt đêêc nắc anoo bơơn Tập đoàn zooi lướt học, pa choom zập c’nặt băn a’ọc hữu cơ lâng cơnh bhrợ ch’na bh’năn đhị Tổ hợp bhrợ têng ch’na bh’năn a’ọc hữu cơ 4F đhị chr’hoong Phong Điền coh 3 c’xêê. C’moo 2021, anoo nắc tơợp băn a’ọc hữu cơ lâng rau zooi tơợ Tập đoàn Quế Lâm đăh kỹ thuật bhrợ têng c’rọol, cơnh băn, pa câl m’ma lâng bh’năn, apêê gr’hoọt moon k’rong câl lưch đợ a’ọc ơy băn nâu.

Ái Duy pay đươi k’tiếc đong bhưah 1 héc ta đoọng bhrợ c’rọol a’ọc bhưah 250m2, k’rong ra lăp hệ thống chr’đhí bhrợ t’mát, điện, ,đá, tưới phun sương… Pazêng đợ zên k’rong bhrợ k’nặ 1 tỷ đồng tơợ zên k’bơch âng pr’loọng đong lâng zên vặ tơợ Ngân hàng Chính sách xã hội lâng Agribank. Ái Duy xay moon, coh c’rọol xoọc vêy 5 p’nong a’ọc rưah ơy t’bấc cr’năn a’ọc bấc tước k’ha riêng p’nong a’ọc m’ma. Tơợ m’ma a’ọc nâu, anoo băn mơ 7 c’xêê nắc pa câl ooy ha Tập đoàn Quế Lâm lâng chr’năp 65.000 đồng/kg ma mông:“Ting cơnh quy trình băn tơợ lâh 7 c’xêê, a cu pa câl 1 chu bêl a’ọc nắc ơy clơợng 70-90kg. Lâng chr’năp pa câl 65.000 đồng zập kg dzợ ma mông, zập tấn pa chô mơ 65 ức đồng. Căh dap lâng zên k’rong băn lâng lãi suất vặ zập đăh lêy chroot coh c’moo, bh’nơơn pa chô dzợ mơ 70 ức đồng tơợ băn a’ọc. Xoọc đâu, a cu chấc k’rong câl pa xoọng 100 p’nong a tưch hêê đoọng pa xoọng thu nhập ha pr’loọng đong”.

Lâh mơ cr’noọ bh’rợ băn a’ọc, Hồ Viết Ái Duy dzợ pa zưm choh zập rau tơơm cha p’lêê coh bhươn c’rọol, cơnh pa neh thái, pih bhung, pih sành, prí, vải, nhãn… đoọng vêy gâm l’thai ha ọc. Đh’rưah đươi dua êệ a’ọc nắc g’bur ooy tơơm chr’noh, pa dưr dal  bh’nơơn, pa xiêr zên k’rong bhrợ, t’bấc zên pa chô ha pr’loọng đong coh ha y. Anoo Ker Xơi, Bí thư Xã đoàn Quảng Nhâm đoọng năl, căh năc muy điển hình dzợ p’niên coh bh’rợ tơợp bhrợ cha, Hồ Viết Ái Duy nắc dzợ Bí thư Chi đoàn vel Âr Kêu Nhâm zay, t’bech, lưch loom lâng zập bh’rợ đhị vel đong:“Lâng chr’năp bh’rợ nắc Bí thư Chi đoàn, Hồ Viết Ái Duy vêy trách nhiệm bhlầng, ta luôn tơợp bhrợ zập bh’rợ. Rau bh’rợ ta nih liêm, lưch loom âng a đoo ơy zooi pa dưr zập  bh’rợ thi đua âng Xã đoàn ha dưr dal lâng ting k’rơ mâng lâh mơ. Pa bhlầng, lâng chr’năp pân pa chăp pân bhrợ coh pa dưr pr’ặt tr’mông âng Ái Duy nắc ơy tân đôr k’rơ liêm đoọng ha đha đhâm c’mor coh zr’lụ mâng loom tơợp bhrợ cha coh đhăm k’tiếc âng vel đong đay”.

Ting cơnh anoo Trần Toàn, Bí thư Huyện đoàn A Lưới, bh’rợ tơợp bhrợ cha coh đha đhâm c’mor vel đong ting ha dưr lâh mơ. Bấc cr’noọ bh’rợ t’mêê vêy zên k’rong bhrợ bấc, bhrợ têng liêm choom, đơơng chô  bh’nơơn kinh tế dal tơợ bơr pêê riêng ức đồng tước k’tỷ đồng zập c’moo. Anoo Trần Toàn xay moon, Huyện đoàn A Lưới nắc ta luôn zooi lâng t’vaih zập pr’đơợ đoọng ha đha đhâm c’mor bơơn vặ zên đoọng bhrợ cha. Coh đêêc, zên đoọng vặ âng Huyện đoàn A Lưới đăh Ngân hàng chính sách xã hội lâh 28 tỷ đồng, t’vaih pr’đơợ đoọng k’ha riêng chu đha đhâm c’mor vặ zên pa dưr kinh tế:“Bh’rợ tơợp  bhrợ cha coh đha đhâm c’mor đhị vel đong pazêng c’moo đăn đâu xoọc ha dưr k’rơ pa bhlầng. Bấc pr’zơc nắc ma nuyh acoon coh bhrợ têng đa đâh, pa bhriêl bhlầng đăh bhrợ têng cha, apêê đâh bơơn lêy tơợ pr’đơợ liêm choom âng đhăm k’tiếc vel đong đay đoọng b’băn ch’choh, bhrợ du lịch vel bhươl… pa chô bh’nơơn dal  bhlầng. Pa bhlầng nắc apêê pr’zơc ặt đăn trung tâm chr’hoong vêy pr’đơợ, cơ hội ting pa choom  bhrợ, đươi dua khoa học công nghệ, năl rau thị trường kiêng dua. Huyện đoàn A Lưới nắc ơy đh’rưah, zooi apêê pr’zơc bơơn pa đăn zập đăh zên vặ bhrợ têng cha, t’bhưah kinh doanh, pa dưr kinh tế, pa xiêr đha rựt đanh mâng"./.

Chàng trai Tà Ôi khởi nghiệp từ mô hình nuôi heo hữu cơ

Theo đuổi giấc mơ làm hướng dẫn viên du lịch nhưng Hồ Viết Ái Duy, người Tà Ôi ở huyện vùng cao A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế lại rẽ hướng và gắn bó với chăn nuôi heo hữu cơ. Lựa chọn này của Ái Duy đã giúp anh thành công bước đầu ở tuổi 27. Thành công của Duy cũng đã góp phần làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của nhiều bạn trẻ vùng cao trên con đường khởi nghiệp.

Hơn 3 năm nay, cứ đúng 6h - 6h30 phút là Hồ Viết Ái Duy ở thôn Âr Kêu Nhâm, xã Quảng Nhâm cho đàn heo trong khu gia trại của gia đình ăn sáng. Sau đó, anh lùa heo ra vườn khoảng 1 tiếng rồi lùa về chuồng, mở nhạc cho chúng thư giãn đến khi kết thúc bữa ăn tối lúc 18h mỗi ngày. Hồ Viết Ái Duy nói:“Ăn no rồi thì đàn heo sẽ được nghe nhạc để thư giãn. Điều này giúp đàn heo không cắn nhau, trở nên thư thái, ngủ ngon thì sẽ sinh trưởng tốt hơn”.

Hồ Viết Ái Duy từng học ngành Hướng dẫn viên du lịch, Trường Cao đẳng Công nghiệp Huế nhưng không tìm được việc làm vì dịch Covid - 19. Năm 2020, UBND huyện A Lưới ký kết hợp tác liên kết chuỗi sản xuất nông nghiệp hữu cơ với Tập đoàn Quế Lâm, anh liền nắm bắt cơ hội đăng ký và may mắn được chọn. Tiếp đó, anh được Tập đoàn hỗ trợ cho đi học, thực hành quy trình nuôi heo hữu cơ và chế biến thức ăn tại Tổ hợp Chế biến chăn nuôi heo hữu cơ 4F ở huyện Phong Điền trong 3 tháng. Năm 2021, anh bắt tay xây dựng mô hình nuôi heo hữu cơ với sự hậu thuẫn của Tập đoàn Quế Lâm về kỹ thuật làm trang trại, quy trình chăn nuôi, cung cấp giống heo nái, thức ăn và cam kết bao tiêu sản phẩm.

Duy tận dụng gần 1 héc ta vườn đồi của gia đình để xây chuồng trại rộng hơn 250 m2, đầu tư lắp đặt hệ thống quạt mát, điện, nước, hệ thống phun sương… Tổng vốn đầu tư mô hình gần 1 tỷ đồng từ nguồn tiết kiệm của gia đình và vốn vay Ngân hàng CSXH và Agribank. Ái Duy khoe, trong chuồng hiện có 5 con heo nái, mỗi con đẻ 2 lứa/năm, mỗi lứa cho khoảng 10 con giống. Có chu kỳ, cả 5 con heo nái tái đàn lên gần cả trăm con giống. Từ nguồn giống này, anh nuôi khoảng 7 tháng thì xuất bán cho Tập đoàn Quế Lâm với giá 65.000 đồng/kg hơi: “Theo đúng quy trình nuôi sau 7 tháng, tôi xuất bán 1 lần khi heo đạt trọng lượng 90kg trở xuống, 70 kg trở lên. Với giá bán 65.000 đồng mỗi kg hơi, mỗi tấn thu về 65 triệu đồng. Trừ chi phí và lãi suất vay các nguồn phải trả trong năm, lợi nhuận thu về khoảng 70 triệu đồng từ nuôi heo. Hiện, tôi đang tìm mua thêm 100 con gà ri để làm thực phẩm và tăng thêm nguồn nhập cho gia đình”.

Ngoài mô hình chăn nuôi khép kín, Hồ Viết Ái Duy còn kết hợp trồng các loại cây ăn quả trong khuôn viên vườn trại, như mít thái, bưởi da xanh, cam sành, chuối, vải, nhãn... để tạo bóng mát cho đàn heo. Đồng thời tận dụng phân chuồng bón cây, tăng năng suất, giảm chi phí, đa dạng nguồn thu cho gia đình trong tương lai. Anh Kêr Xơi, Bí thư Xã đoàn Quảng Nhâm cho hay, không chỉ là điển hình trẻ tuổi trong phong trào khởi nghiệp, lập nghiệp, Hồ Viết Ái Duy còn là Bí thư Chi đoàn thôn Âr Kêu Nhâm năng nổ, nhiệt huyết trong mọi phong trào tại địa phương: “Với vai trò là Bí thư Chi đoàn, Hồ Viết Ái Duy rất trách nhiệm, luôn đi đầu trong mọi phong trào. Sự nhiệt tình, năng nổ này góp phần đưa các phong trào thi đua của Xã đoàn không ngừng được nâng cao và ngày càng vững mạnh. Đặc biệt, tinh thần dám nghĩ, dám làm trong phát triển kinh tế của Ái Duy đã truyền cảm hứng, lan tỏa động lực cho thanh niên trong vùng tự tin khởi nghiệp ngay trên mảnh đất quê hương”.

Theo anh Trần Toàn, Bí thư Huyện đoàn A Lưới, phong trào khởi nghiệp, lập nghiệp trong thanh niên tại địa phương ngày càng phát triển mạnh mẽ. Nhiều mô hình mới có vốn đầu tư lớn, xây dựng bài bản, mang lại hiệu quả kinh tế cao từ vài trăm đến cả tỷ đồng/năm. Anh Trần Toàn khẳng định, Huyện đoàn A Lưới luôn đồng hành, hỗ trợ và tạo mọi điều kiện giúp thanh niên tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi để xây dựng các mô hình kinh tế. Trong đó, nguồn vốn tín chấp của Huyện đoàn A Lưới thông qua Ngân hàng chính sách xã hội hơn 28 tỷ đồng, tạo điều kiện cho hàng trăm lượt thanh niên vay vốn phát triển kinh tế: “Phong trào khởi nghiệp, lập nghiệp trong thanh niên trên địa bàn những năm gần đây phát triển rất rầm rộ. Nhiều bạn trẻ người đồng bào dân tộc thiểu số rất linh động, xây dựng các mô hình khởi nghiệp dựa vào thế mạnh của vùng, như chăn nuôi, nông sản, du lịch cộng đồng… cho hiệu quả rất cao. Nhất là các bạn trẻ ở khu vực gần trung tâm huyện có điều kiện, cơ hội học tập, ứng dụng khoa học công nghệ, sự nhạy bén nắm bắt thị trường rất là tốt. Huyện đoàn A Lưới luôn đồng hành, hỗ trợ, giúp sức để các bạn trẻ tiếp cận các nguồn vốn đầu tư sản xuất, mở rộng kinh doanh, phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững”./.