Đhị pleng k’tiếc cha noọng gooh, tơơm chr’noh căh choom ha dưr liêm, đhanuôr chr’val H’bông, chr’hoong Chư Sê, tỉnh Gia Lai ơy choh a tao, t’vaih bh’nơơn tệêm ngăn, r’dợ bhrợ pa dưr ca van.

        Nắc muy coh pazêng ma nuyh tơợp lướt coh bh’rợ choh a’tao đhị chr’val H’bông, anoo Đinh Văn Tạ (n’niên c’moo 1986) ặt đhị vel Kte, chr’val H’bông, chr’hoong Chư Sê nâu kêi ơy vêy 40 hecta  a’tao. C’moo 2007, pr’loọng đong a’noo Tạ lướt tơợ chr’hoong Phú Thiện chô ooy H’bông bhrợ têng cha lâng bh’rợ tơợp choh cao su lâng a’mọot. Đhơ cơnh đêêc, apêê tơơm chr’noh nâu lưch răng chệêt tu căh liêm lâng k’tiếc k’bunh coh đâu. Doọ dzơơng pa zay bhrợ têng, anoo nắc vặ cớ zên k’rong choh a’tao. Z’lâh nắc mơ cr’chăl k’đhap zr’năh, dâng 5 c’moo đâu, anoo Đinh Văn Tạ vêy pa chô bh’nơơn k’tỷ đồng zập c’moo. “Xọoc đâu, pr’loọng đong cu choh 40 hecta a’tao, lalăm, nắc ơy pay bh’nơơn lâh 12 hecta, căh dap lâng zên k’rong bhrợ năc zập hecta vêy pa chô 40-50 ức đồng. Acu choh a’tao nâu ơy lâh 10 c’moo, tơợ đêêc tước nâu kêi cung zăng tệêm ngăn, đhơ chr’năp a’tao xiêr ếp cung vêy bơơn tr’bứi lãi, pa tệêt choh tơơm chr’noh nâu ting đanh mâng lâh mơ. A’cu ơy choh đong ặt 900 ức đồng cung đươi tơợ bh’nơơn a’tao nâu.

        Cung choh a’tao tơợ đanh ặ, t’cooh Nay Vang, ma nuyh Ja Rai, ặt đhị vel Ia Sa, chr’val H’bông ơy vêy pr’ặt tr’mông tệêm ngăn.  “Lalăm ahay cu choh a’bhoo, a’rong, k’tiếc căh dzợ liêm nắc cu choh a’tao. Acu lêy chh â’tao liêm bhlầng, bh’nơơn dal, 1 hecta a’tao cơnh đêêc vêy pa chô lãi 50 ức đồng căh dap lâng zên k’rong bhrợ têng. C’moo đâu nắc cu pay 5 hecta vêy pa chô 250 ức đồng. Nâu kêi acu k’rong choh 3 hecta dzợ. Acu lêy tơơm a’tao nắc lalua tơơm ta bil ha ul pa xiêr đha rựt đhị H’bông. Ma nuyh Jarai coh đâu lalăm a hay đha rựt bhlầng, tơợ bêl choh a’tạo nắc ơy pa dưr ca van”

        T’cooh Trần Thanh Hải, Trưởng trạm nông vụ số 1 – Công ty TNHH MTV Thành Thành Công Gia Lai đọong năl: coh bấc c’moo hay, đơn vị nắc ơy ta luôn lâng đhanuôr chr’val H’bông coh pa dưr tơơm a’tao. Động t’vaih bhươn choh tệêm ngăn, công ty vêy pazêng chính sách zooi đăh m’ma choh, kỹ thuật choh, k’tang zư lêy cung cơnh k’rong câl pazêng bh’nơơn pa chô đoọng ha đhanuôr choh a’tao. “Chr’năp ếp bhlầng nắc 850 r’bhầu đồng/1 tấn a’tao âng công ty gr’hoọt câl tơợ đhanuôr.Ha dợ chr’năp đường dzoóc, công ty câl dzoóc, xoọc đâu công ty câl âng đhanuôr nắc 1.035.000 đồng/1 tấn a’tao. Kỹ thuật xoọc tơợp đhanuôr cung căh ơy năl, xangh nắc t’dợ ơy năl khoa học kĩ thuật âng công ty pa choom đoọng, đh’rưah lâng kinh nghiệm âng đhanuôr ơy pa dzoóc bh’nơơn ha dưr lâh mơ. Cơnh c’moo đâu bh’nơơn nắc dal bhlầng mơ 92 tấn/ha.”

         Tước nâu kêi, chr’val H’bông ơy vêy  mơ 900hecta a’tao. T’cooh Bùi Văn Cường, Phó chủ tịch UBND chr’val H’bông đọong năl, tơơm a’tao ơy chroi k’rong bhiệc zooi đhanuôr acoon coh đhị vel đong ta bil ha ul pa xiêr đha rựt, bhrợ têng apêê bh’rợ bhrợ têng vel bhươl t’mêê, đợ pr’loọng dhda rựt  nắc dzợ mơ 7%.  “Tơơm a’tao nắc tơơm ta bil ha ul pa xiêr đha rựt, xọoc đâu bh’nơơn âng đhanuôr choh a’tao prang chr’val nắc 35 ức tước 40 ức đòng/ha. Pa bhlầng đhanuôr acoon coh đhị vel đong, ma nuyh Jarai veye bh’nơơn pa chô dal, pa dưr pr’ặt tr’mông liêm choom. Choh bhrợ đong xang, tang c’riing liêm mâng, doó dzợ bhrợ tr’đăn c’rọol bh’năn lâng đong ặt. Bấc rau liêm choom ơy pa dưr đoọng chr’val H’bông bhrợ têng xang liêm cr’nọo bh’rợ bhrợ têng vel bhươl t’mêê moọt c’moo 2021. Đọong bhrợ pa dưr cớ tơơm a’tao tệêm ngăn, Đảng ủy lâng Ủy ban ơy bhrợ pa dưr Nghị quyết, c’lâng bh’rợ zooi đhanuôr bhrợ pa dưr choh t’bấc. Moon đơcs x’rịa c’moo 2022, đợ a’tao đhị chr’val H’bông bơơn mơ 1000 hecta./.”

Gia Lai: Làm giàu từ cây mía ở vùng hạn H’bông

---------

  PVHoàng Quy,

        Ở nơi có khí hậu khô hạn, cây trồng kém phát triển, người dân xã H’bông, huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai đã phát triển được vùng nguyên liệu mía, tạo nguồn thu nhập ổn định, từng bước vươn lên làm giàu.

        Là một trong những người đi đầu trong việc trồng mía ở xã H’bông, anh Đinh Văn Tạ (sinh năm 1986) trú tại thôn Kte, xã H’bông, huyện Chư Sê nay đã có hơn 40 ha mía. Năm 2007, gia đình anh Tạ chuyển từ huyện Phú Thiện về H’bông lập nghiệp từ cây cao su và hồ tiêu. Thế nhưng, các cây trồng này bị chết vì không hợp với khí hậu thổ nhưỡng. Không nản chí, anh tiếp tục vay vốn đầu tư sang trồng mía. Trải qua nhiều thời điểm thăng trầm, khoảng 5 năm nay, anh Đinh Văn Tạ có thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm.  “Hiện nay gia đình trồng 40 ha mía, trước mắt, mới thu được trên 12 ha, trừ chi phí đi thì mỗi ha được khoảng 40 đến 45 triệu đồng bình quân. Tôi trồng mía cũng được hơn 10 năm rồi, từ đó tới giờ cũng tương đối ổn định, giá mía thấp nhất thì vẫn có lãi cho bà con để canh tác, gắn bó với cây mía lâu dài hơn. tôi xây được căn nhà giá 900 triệu đồng cũng nhờ thu nhập từ mía”

        Cũng bén duyên với cây mía từ sớm, ông Nay Vang, dân tộc Ja Rai, trú tại làng Ia Sa, xã H’bông đã có đời sống kinh tế ổn định. “ Trước mình trồng bắp, mì, khi trồng bắp, mì không được nữa mình thay bằng trồng mía. Mình thấy cây mía hiệu quả rất tốt, cứ 1 ha lời 50 triệu sau khi trừ chi phí. Năm vừa rồi mình thu 5 ha được 250 triệu. Bây giờ mình trồng thêm 3 ha nữa. Mình thấy cây mía là cây xóa đói giảm nghèo ở B’bông. Người Jarai ở đây trước họ nghèo lắm, bây giờ mọi người trồng mía, người vài ha và vươn lên làm giàu”

        Ông Trần Thanh Hải, Trưởng trạm nông vụ số 1 – Công ty TNHH MTV Thành Thành Công Gia Lai cho biết: trong nhiều năm qua, đơn vị đã luôn đồng hành cùng người dân xã H’bông trong phát triển cây mía. Để tạo vùng nguyên liệu ổn định, công ty có những chính sách hỗ trợ về giống, kỹ thuật trồng, chăm sóc cũng như bao tiêu đầu ra sản phẩm đảm bảo thu nhập cho người trồng mía. “ Giá tối thiểu là 850 ngàn đồng/1 tấn mía là giá thấp nhất công ty cam kết mua cho bà con. Còn giá đường lên, công ty mua lên, hiện tại là công ty mua của bà con là 1.035.000 đồng/1 tấn mía. Kỹ thuật thì ban đầu bà con cũng chưa biết, rồi dần dần bà con nắm bắt khoa học kĩ thuật của công ty hướng dẫn, cộng với kinh nghiệm của bà con làm đã đẩy năng suất lên. Như năm nay năng suất là đỉnh, khoảng 92 tấn/ha”

         Đến nay, xã H’bông đã có khoảng 900 ha mía. Ông Bùi Văn Cường, Phó chủ tịch UBND xã H’bông cho biết, cây mía đã góp phần giúp bà con các dân tộc địa phương xóa đói giảm nghèo, thực hiện thành công chương trình xây dựng nông thôn mới, tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 7%. “cây mía là cây xóa đói giảm nghèo, hiện tại thu nhập của bà con trồng mía trung bình toàn xã là 35 triệu đến 40 triệu đồng/ha. Đặc biệt người dân tộc thiểu số ở địa phương, người Jarai, có thu nhập cao, cải thiện đời sống giúp bà con xóa đói giảm nghèo. Xây dựng được nhà cửa, mua xe, phương tiện, rào vườn, tách chuồng trại ra khỏi khu dân cư ở. Một số điểm sáng ấy đã đưa xã H’bông vào cuối năm 2021 hoàn thành xây dựng nông thôn mới. Để tiếp tục phát triển cây mía ổn định, Đảng ủy xã và ủy ban đã xây dựng Nghị quyết, kế hoạch để giúp bà con canh tác đúng kỹ thuật, tạo động lực cho bà con phát triển mía thêm. Dự kiến đến cuối năm 2022 lượng mía ở xã H’bông đạt khoảng 1000 ha”./.