Căh ơy tước 30 c’moo, amoó Pơ Loong Thị Be ặt đhị vel Ra Ê, chr’val Ating ơy vaih nắc ma nuyh ta nih liêm bhrợ cha choom đhị chr’hoong da ding ca coong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam. Bấc ngai chăp hơnh a moó Bè căh tu lang p’niên pân pa chăp pân bhrợ, pa dưr pr’ặt tr’mông bhui har tệêm ngăn nắc dzợ c’rơ chr’năp năl tr’pác k’đhap zr’năh, zooi đhanuôr coh vel đh’rưah bhrợ têng cha, ta bil ha ul pa xiêr đha rựt.

Amoó Pơ Loong Thị Be xay moon, n’niên coh pr’loọng đong đa rựt, tơợ p’niên a moó ơy đâh pa bhrợ ta têng zooi aconh căn bhrợ ha rêê, k’rang apêê ađhi k’tứi. Bơơn k’diic, tr’mông tr’meh ting zr’năh k’đhap bêl apêê ca coon tơợp pr’ang, c’la amoó nắc ta luôn ca ay jeh. Zập rau zêng g’nưm tơợ m’bứi zên lương k’diic bhrợ căh chuyên trách coh chr’val. C’moo 2006, bơơn tổ chức Đoàn đha đhâm c’mor tín chấp, a moó vặ 30 ức đồng tơợ Ngân hàng Chính sách Xã hội chr’hoong Đông Giang câl 4 p’nong k’roọc lâng 1 p’nong t’rí chô băn. Lâh 10 c’moo băn t’rị k’roọc, lưm bấc k’đhap tu căh đhị p’tang, ch’na bh’năn căh vêy. C’moo 2018, amoó Quyết định pa câl lưch t’rị, k’roọc, pay zên câl k’nặ10hecta k’tiếc bôl k’rong choh crâng, pêch a bóc băn a xiu lâng băn zập rau bh’năn. Amoó Pơ Loong Thị Be đoọng năl, xoọc tr’nơợp pr’loọng đong k’rong bhrợ c’rọol, t’ruung đoọng băn a’ọc tăm âng hêê lâng rơơi a tưch. Amoó pa ghit nắc tơợp câl 2 p’nong bhrợ m’ma lalăm đoọng jưah băn, jưah pa chô kinh nghiệm. Tước nâu kêi, coh c’rọol bh’năn ơy vêy 6 p’nong a’ọc rưah, zập c’moo vêy rưah lâh 60 p’nong a’ọc coon. Lâng chr’năp pa câl 1,5-2 ức đồng zập p’nong a’ọc k’tứi mơ 2 c’xêê, pr’loọng đong amoó vêy đơơng chô lâh 100 ức đồng tơợ băn a’ọc coh zập c’moo. Zên vêy ta luôn, amoó nắc k’rong choh crâng lâng zập k’bhuh tơơm đanh c’moo pay bha lầng ga mắc cơnh ga ghiêr, quế, keo… Jưah lâng đêếc, amoó nắc p’loon băn pa xoọng a tưch, a đha, pêch a bóc băn a xiu, choh pa xoọng a’rong, prí lâng zệê alắc đoọng t’bấc bh’nơơn. Amoó Pơ Loong Thị Be moon, zập c’moo pr’loọng đong vêy pa chô tơợ 250-300 ức đồng tơợ cr’noọ  bh’rợ choh crâng lâng b’băn, tước đâu nắc lêy bhrợ tabhưah cớ cr’noọ bh’rợ nâu: “Tước đau nắc azi k’nặ pêch bôl toor a bóc a xiu ty đoọng t’bhưah, băn pa xoọng a xiu chép, a xiu cha canh, tu nâu đoo nắc rau a xiu đhanuôr hêê coh đâu kiêng đươi dua, apêê câl bấc. Xọoc đâu nắc cung xoọc băn lâng pa trơơi băn a tưch pa pậ, a đhuốc moon gà Lôi. A tưch nâu lệê yêm, pa câl chr’năp dal. Muy p’nong lâh 1 ức.”

Đươi vêy c’rơ pa zay bhrợ têng cha, pr’loọng đong amoó Pơ Loong Thị Be căh muy z’lâh đha rựt nắc dzợ  vêy rau cha rau đơc. T’mêê đâu, amoó ơy choh đong ặt liêm mâng lâng câl cha năm coh đong tước k’ha riêng ức đồng, acoon a nại bơơn học hành ta nih liêm. Tr’mông tr’meh ơy tệêm ngăn, amoó Pơ Loong Thị Be vêy zập pr’đơợ ting pah apêê bh’rợ cơnh zooi pr’loọng đha rựt, k’đhap k’ra đhị vel đong. Pa bhlầng, amoó nắc ta luôn zooi m’ma bh’năn, tr’pác kinh  nghiệm bhrợ têng cha đoọng ha pêê a đhi a moó lơơng ting bhrợ têng cha, pa dưr tr’mông tr’meh. Amoó Bh’nướch Niêm, muy coh pazêng pr’loọng đong ặt đhị vel Ra Ê, chr’val A Ting bơơn a moó Pơ Loong Thị Be zooi m’ma a’ọc đoọng năl: “Lalăm a hay, amoó đoọng 2 p’’nong a’ọc m’ma chô băn, tu căh ơy năl cơnh băn nắc mơ bơr pêê c’xêê lâh u chệêt. T’tun amoó đoọng cớ 2 p’nong lâng pa choom cơnh k’rang băn. Nâu kêi, a cu ơy choom băn lâng k’rang tr’mông tr’meh liêm choom lâh.”

Ting cơnh pa căn Đinh Thị Thết, Phó Chủ tịch K’bhuh pân đil chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam moon, xoọc đâu, coh vel đong vêy k’zệt cr’nọo bh’rợ, k’bhuh pân đil bhrợ têng cha liêm choom. Coh đêêc, cr’nọo bh’rợ ch’choh b’băn âng pr’loọng đong amoó Pơ Loong Thị Be coh chr’val Ating bơơn bấc apêê Cơ Tu hêê tước pa choom bhrợ. Nâu đoo nắc cung cr’noọ bh’rợ tiêu biểu âng K’bhuh pân đil chr’hoong đoọng t’bhưah, đơơng apêê a moó lơơng tước pâh lêy ting pa choom bhrợ. Pa căn Đinh Thị Thết đoọng năl, jưah lang bh’rợ pa choom cơnh bhrợ têng, pa dưr apêê cr’noọ bh’rợ liêm choom đoọng ha pêê hội viên, K’bhuh pân đil chr’hoong Đông Giang nắc dzợ k’rang zooi apêê cr’noọ bh’rợ choom pa dưr pạ k’rơ lâh mơ, ta bhưah zr’lụ bhrợ têng đoọng pa dzoóc bh’nơơn pa chô ting bấc lâh mơ: “Cơnh lâng apêê pr’loọng ơy bhrợ têng, pa dưr cr’nọo bhrợ bhrợ têng cha, Huyện hội cung t’vaih pr’đơợ zooi đăh zên vặ đoọng k’rong bhrợ têng. Tơợ tơợp c’moo đâu, K’bhuh pân đil chr’hoong ơy pa zưm lâng Ngân hàng Chính sách Xã hội chr’hông Đông Giang đoọng pazêng pr’loọng đha rựt vặ zên đoọng bhrợ têng cha, z’lâh đha rựt đanh mâng.”/.

Pơloong Thị Be:

Xây dựng gia đình hạnh phúc nhờ nỗ lực làm kinh tế

                                      (Vơnich Oang)

Tại các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam ngày càng xuất hiện nhiều điển hình phụ nữ dân tộc thiểu số thay đổi nếp nghĩ, cách làm trong phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Trong đó, chị Pơloong Thị Be ở thôn Ra Ê, xã A Ting, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam là một trong những phụ nữ Cơ Tu được nhiều người biết đến với mô hình chăn nuôi, trồng trọt đem về thu nhập gần 300 triệu đồng mỗi năm.

Chưa đầy 30 tuổi, chị Pơloong Thị Be ở thôn Ra Ê, xã A Ting đã trở thành gương điển hình làm kinh tế ở huyện miền núi Đông Giang, tỉnh Quảng Nam. Nhiều người quý mến chị Bè không chỉ vì tuổi trẻ dám nghĩ dám làm, xây dựng gia đình hạnh phúc mà còn ở tinh thần sẻ chia, giúp đỡ bà con trong thôn làng cùng làm kinh tế, xóa đói giảm nghèo.

Chị Pơloong Thị Be chia sẻ, sinh ra trong gia đình nghèo khó, từ nhỏ chị đã sớm lao động phụ giúp cha mẹ công việc nương rẫy, chăm các em nhỏ. Lập gia đình riêng, áp lực kinh tế càng đè nặng khi các con lần lượt chào đời, bản thân chị lại đau ốm liên miên. Mọi chi phí trong nhà chỉ dựa vào đồng lương cán bộ bán chuyên trách ở xã của chồng. Năm 2006, được tổ chức Đoàn Thanh niên tín chấp, chị mạnh dạn vay 30 triệu đồng từ nguồn vốn ưu đãi của Ngân hàng CSXH huyện Đông Giang mua 4 con bò và 1 con trâu về nuôi. Hơn 10 năm nuôi trâu, bò, chị gặp nhiều khó khăn, bởi ngày càng ít nơi để chăn thả, nguồn thức ăn khan hiếm, quỹ thời gian hạn hẹp. Năm 2018, chị quyết định bán hết trâu, bò lấy tiền mua gần 10 hecta đất đồi đầu tư mô hình vườn – ao – chuồng – rừng (VACR). Chị Pơloong Thị Be cho hay, ban đầu, gia đình đầu tư xây dựng chuồng, trại để nuôi heo cỏ địa phương. Chị thận trọng mua 1 cặp heo giống về vừa nuôi, vừa rút kinh nghiệm. Đến nay, trong chuồng nhà chị đã có 6 con heo nái, sinh sản mỗi năm hơn 60 con heo giống. Với giá từ 1,5 – 2 triệu đồng mỗi con giống 2 tháng tuổi, gia đình chị thu về hơn 100 triệu đồng mỗi năm từ nuôi heo. Nguồn kinh tế ổn định, gia đình chị tiếp tục đầu tư trồng vài héc ta rừng với các loại cây gỗ lớn có giá trị kinh tế cao như kiền kiền, cây quế... Cùng với đó, chị tranh thủ nuôi thêm gà, vịt, đào ao thả cá, trồng thêm sắn, chuối và nấu rượu để tăng thu nhập cho gia đình. Chị Pơloong Thị Be khoe, mỗi năm, gia đình thu về từ 250-300 triệu đồng từ mô hình kinh tế VACR và tới đây tiếp tục mở rộng mô hình: “Sắp tới, gia đình sẽ mở rộng ao cá để nuôi thêm cá chép, cá trê… bởi, bà con nơi đây rất thích ăn. Hiện, gia đình cũng đang nuôi và nhân đàn gà tây. Loại gà này thịt thơm, ngon, săn chắc, giá thành cũng khá cao. Một con gà tây có thể lên tới 1 triệu đồng.”

Nhờ quyết tâm làm kinh tế, gia đình chị Pơloong Thị Be không chỉ thoát nghèo đói mà còn có của ăn của để. Mới đây, gia đình chị Bè đã xây dựng được ngôi nhà khang trang với đầy đủ vật dụng trị giá hàng trăm triệu đồng, con cái có điều kiện học tập. Cuộc sống ổn định, chị Pơloong Thị Be có điều kiện tham gia các phong trào như hỗ trợ hộ nghèo, khó khăn tại địa phương hơn. Đặc biệt, chị thường xuyên hỗ trợ con giống, chia sẻ kinh nghiệm làm ăn, động viên chị em nỗ lực phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Chị Bhnươch Niêm, một trong những hộ ở thôn Ra Ê, xã A Ting được chị Pơloong Thị Be hỗ trợ con giống cho biết: “Trước đây, chị Bè có cho 1 cặp heo giống, tôi nuôi được vài tháng thì chết. Sau chị cho thêm 1 cặp nữa và hướng dẫn kỹ cách chăm sóc, vệ sinh chuồng trại kỹ hơn. Nhờ đó, heo của gia đình phát triển tốt, có nguồn thu từ chăn nuôi.”

Theo bà Đinh Thị Thết, Phó Chủ tịch Hội LHPN huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam, hiện trên địa bàn huyện có hàng chục mô hình, nhóm tổ, CLB phụ nữ hỗ trợ nhau phát triển kinh tế hiệu quả. Trong đó, mô hình VACR của gia đình chị Pơloong Thị Be ở xã Ating được nhiều chị em Cơ Tu trong vùng đến học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm. Đây cũng là mô hình tiêu biểu của huyện được Hội Phụ nữ khuyến khích chị em học hỏi, nhân rộng. Bà Đinh Thị Thết cho biết, cùng với công tác tập huấn kỹ thuật, tư vấn các mô hình phát triển kinh tế phù hợp cho hội viên, Hội LHPN huyện Đông Giang còn quan tâm hỗ trợ các mô hình có nhiều triển vọng để phát triển, mở rộng quy mô tăng thu nhập: “Đối với các hộ đã xây dựng mô hình phát triển kinh tế, Huyện hội tiếp tục tạo điều kiện hỗ trợ vốn vay để đầu tư mở rộng. Từ đầu năm nay, Hội LHPN huyện đã phối với với Ngân hàng Chính sách Xã hội huyện Đông Giang tranh thủ cho những hộ nghèo vay để phát triển kinh tế và thoát nghèo bền vững.”/.