Nâu nắc zr’lụ pr’luh pa’zruôh a’ọc Châu Phi g’luh tr’nơợp leh coh thành phố Huế. Cơnh lâng đhr’năng nâu, zập đơn vị chức năng, vel đong da ding ca coong thành phố t’bhlầng bh’rợ cha groong, pa xiêr pr’luh cr’ay trơơi bọo coh cr’năn bh’năn

Tơợ tơợp c’xêê 7 nâu, đhị zập vel A Xách La Vân, Phú Thuận, vel 8 lâng vel 9, chr’val da ding ca coong Nam Đông ơy leh đhr’năng a’ọc chệêt đhị bấc pr’loọng đhanuôr. Coh đêêc, pr’loọng t’cooh Cao Viết Hùng, ặt vel 9 vêy tước 25 p’nong a’ọc leh pr’luh, 14 p’nong chêệt, đợ mơ dzợ lơi ch’na, a chắc bhrậu. T’cooh Cao Viết Hùng đoọng năl, cr’năn a’ọc âng pr’loọng đong ơy tiêm vắc xin zập. Tơợ ơy bơơn lêy a’ọc crêê pr’luh, t’cooh cung ơy câl za nươu pa dưah ha dợ căh vêy dưah:

“Tr’nơợp acu lêy a’ọc căn lơi ch’na, cha căh lưch ch’na âng đoo, xang đêêc năc cu câl za nươu chô pa dưah, đoo cha cha mơ 3 t’ngay xang năc lơi căh dzợ cha cha. Acu moon lâng thú y chr’val chô pa dưah pêê t’ngay nắc a’ọc chêệt. Xang nắc a’ọc rưah thứ bơr cung leh đhr’năng cơnh đêêc”.

Tơợ ơy năl ghit cr’năn a’ọc âng pr’loọng t’cooh Cao Viết Hùng đhị chr’val Nam Đông chêệt tu pr’luh pa’zruôh a’ọc Châu Phi, Chi cục b’băn lân Thú y thành phố Huế ơy pa zưm lâng chính quyền vel đong zêl pa sạch zr’lụ pr’luh, tập pa liêm lưch đợ a’ọc ting quy định. Tước nâu kêi, pr’luh ơy bơơn ta zêl, doọ bơơn xơợng a’ọc n’đoo crêê pr’luh.

Đhị chr’val da ding ca coong A Lưới 3, thành phố Huế (dưr vaih tơợ 4 chr’val Sơn Thủy, Hồng Thượng, Phú Vinh lâng Hồng Thái, chr’hoong A Lưới ty), đhơ doọ ơy leh đhr’năng pr’luh coh cr’năn a’ọc ha dợ đhanuôr b’băn cung pa ghit, apêê ting bhrợ liêm cơnh quy trình cha groong pr’luh âng cơ quan thú y. T’cooh Phạm Việt Ninh ặt vel Phú Thượng, chr’val A Lưới 3 đoọng năl, cr’năn a’ọc 20 p’nong âng pr’loọng đong t’cooh nắc ơy bơơn tiêm vắc xin cha groong pr’luh. Tơợ bêl pr’luh a’ọc Châu Phi dưr vaih đhị bấc vel đong, coh đêêc vêy chr’val da ding ca coong Nam Đông, thành phố Huế, bhiệc zư lêy cr’năn a’ọc âng pr’loọng đong bơơn ta bhrợ ghit bhlầng:

“Lalăm băn năc acu vước vôi đhiêr c’rọol xang nắc phun za nươu k’chêệt vi trùng. Muy rau dzợ căh choom căh bhrợ năc tiêm vắc xin đoọng ha ọc. Xoọc đâu lưm k’đhap đăh vắc xin ha dợ azi cng pa zay câl za nươu chô tiêm a’ọc”.

Ting cơnh dap lêy, chr’val A Lưới 3 xoọc vêy cr’năl a’ọc lâh 1.300 p’nong. Bhrợ têng cơnh k’đươi moon âng UBND thành phố Huế đăh k’rong xay bhrợ bhrơợng k’rơ, bhrợ đh’rưah zập xa nay bh’rợ zêl, cha groong pr’luh coh cr’năn a’ọc lâng pr’luh liên cầu a’ọc đhị manuyh xoọc dưr bấc; chr’val ơy k’đươi moon Trạm thú y lâng apêê vel t’bhlầng bh’rợ tiêm cha groong ha bh’năn băn; t’bhlầng xay moon tước đhanuôr lâng pr’loọng b’băn đăh đhr’năng dưr trơơi boo, pazêng bh’rợ zêl, cha groong pr’luh a’ọc k’târ t’viêng, pr’luh pa’zruôh a’ọc Châu Phi, pr’luh liêm cầu a’ọc. T’cooh Lê Anh Chiến, Chủ tịch UBND chr’val A Lưới 3 moon ghit, vel đong pa ght coh bh’rợ cha groong pr’luh, pa xiêr ếp bhlầng đhr’năng pr’luh cr’ay dưr vaih coh cr’năn bh’năn.

“Xoọc đâu vel vêy 2 cha nắc bhrợ đăh thú y, pazêng vêy 20 vel nắc vêy 40 cha nắc bhrợ đăh thú y. UBND chr’val k’đươi c’bhuh nâu năl ghit đhr’năng đhị zập vel bhươl, xay moon đoọng ha pr’loọng b’băn, pa bhlầng nắc pr’loọng băn bấc đăh bh’rợ cha groong pr’luh. Coh vel đong đhơ doọ ơy vaih pr’luh pa’zruôh a’ọc Châu Phi căh cợ liên cầu a’ọc, ha dợ a zi cung pa ghit, doọ ngai lu lơ. Pazêng tổ chức chính trị, xã hội cung pa zưm đoọng xay bhrợ  bh’rợ cha groong pr’luh đoọng ha cr’năn a’ọc”.

T’cooh Phan Duy Khanh, Chủ tịch UBND chr’val A Lưới 2 đoọng năl, cơnh lâng đhr’năng pr’luh a’ọc Châu Phi trơơi bọo đâh đhị bấc vel đong coh prang k’tiếc k’ruung, pa bhlầng nắc cr’ay liên cầu a’ọc ơy dưr vaih đhị thành phố Huế, chr’val t’bhlầng xay moon tước zập pr’loọng b’băn đăh bh’rợ zêl, cha groong pr’luh, cha mêệt lêy ghit bhiệc pa zi bh’năn:

“Bhrợ têng cơnh k’đươi moon âng thành phố, chr’val ơy vêy bha ar đoọng t’bhlầng xay moon ha đhanuôr tiêm cha groong pr’luh đoọng cr’năn a’ọc, xay moon đăh zêl, cha groong pa’zruôh a’ọc Châu Phi, pr’luh a’ọc k’târ t’viêng lâng liên cầu a’ọc tước zập vel bhươl. Coh đêêc, cung xay moon đoọng ha đhanuôr pazi a’ọc ơyta cha mêệt lêy, oọ đăh a’ọc căh ơy chêện”.

Thành phố Huế xoọc vêy pazêng cr’năn a’ọc lâh 158 r’bhầu p’nong. Jưah lâng pr’luh pa’zruôh a’ọc Châu Phi bơơn ta lêy đhị chr’val Nam Đông, tơợ tơợp c’moo tước nâu kêi, vel đong nâu ơy năl 38 cha nắc ma nuyh crêê boọ cr’ay liên cầu a’ọc, coh đêêc 3 cha nắc lâh chêệt. Cơnh lâng đhr’năng nâu, ngành thú y lâng ngành y tế thành phố Huế ơy pa ghit cha mêệt tơợ c’nặt băn tước pa zi lâng pa câl. T’cooh Trương Công Thành, Phó Chi cục trưởng Chi cục b’băn lâng Thú y thành phố Huế đoọng năl, thành phố k’đươi apêê vel đong tiêm cha groong m’bứi bhlầng nắc 80% pazêng cr’năn, cha mêệt lêy bh’rơợ pa zi, tọom cơnh lâng bh’rợ bhrợ lết, chấc năl tơơm riah pr’luh lâng moon pa rơơt ha đhanuôr oọ đăh a’ọc căh ơy chệên, pa bhlầng nắc tiết canh:

“Coh vel đong thành phố Huế vêy 25 zr’lụ k’rong pa zi nắc a zi zêng ra pặ cán bộ thú y đoọng cha mêệt lêy đhr’năng pa zi. Pazêng zr’lụ pa zi la leh vêy ma nuyh bhrợ thú y đhị apêê chr’val tước cha mêệt lêy, đóng dấu lalăm pa câl ooy thị trường. Bêl vaih pr’luh pa’zruôh a’ọc Châu Phi, a’ọc k’târ t’viêng a zi năc xay moon lâng ngành y tế, ha dợ bêl vaih ca ay đăh liên cầu a’ọc, ngành y tế cung xay moon đoọng ha cơ quan thú y tước cha mêệt lêy đhr’năng pr’luh đhị apêê pr’loọng năc đoo”./.

MIỀN NÚI THÀNH PHỐ HUẾ: TĂNG CƯỜNG PHÒNG CHỐNG DỊCH BỆNH TRÊN ĐÀN LỢN

Chi cục Chăn nuôi và Thú y thành phố Huế đã xác định, số lợn chết tại xã miền núi Nam Đông, thành phố Huế là do dịch tả lợn Châu Phi. Đây là ổ dịch tả lợn Châu Phi đầu tiên xuất hiện trên địa bàn thành phố Huế. Trước tình hình này, các đơn vị chức năng, địa phương miền núi thành phố tăng cường công tác phòng chống, hạn chế dịch bệnh lây lan trên đàn vật nuôi

Từ đầu tháng 7 này, tại các thôn A Xách, La Vân, Phú Thuận, thôn 8 và thôn 9, xã miền núi Nam Đông đã xuất hiện tình trạng lợn chết tại nhiều hộ dân. Trong đó, hộ ông Cao Viết Hùng, ở thôn 9 có đến 25 con lợn có dấu hiệu bị bệnh, 14 con đã chết, số còn lại bỏ ăn, tím tái. Ông Cao Viết Hùng cho biết, đàn lợn của gia đình ông đã được tiêm phòng vắc xin đầy đủ. Sau khi phát hiện lợn bị bệnh, ông cũng đã mua thuốc về chữa nhưng không khỏi:

“Đầu tiên tôi thấy lợn mẹ bỏ ăn, ăn không hết thức ăn, sau đó, tôi mua thuốc về điều trị liền thì nó ăn được 3 ngày nữa rồi bỏ ăn luôn. Tôi báo thú y xã về điều trị ba ngày thì lợn chết. Rồi con lợn mẹ thứ hai triệu chứng cũng như vậy”.

Sau khi xác định đàn lợn của gia đình ông Cao Viết Hùng ở xã Nam Đông chết do dịch tả lợn Châu Phi, Chi cục Chăn nuôi và Thú y thành phố Huế đã phối hợp với chính quyền địa phương xử lí triệt để ổ dịch, toàn bộ số lợn còn lại được tiêu hủy theo quy định. Đến nay, ổ dịch cơ bản được xử lý xong, không ghi nhận các trường hợp mắc mới.

Tại xã miền núi A Lưới 3, thành phố Huế (hình thành từ 4 xã Sơn Thủy, Hồng Thượng, Phú Vinh và Hồng Thái, huyện A Lưới cũ), mặc dù chưa xuất hiện dịch bệnh trên đàn lợn nhưng người chăn nuôi không chủ quan, lơ là mà luôn tuân thủ quy trình phòng chống dịch bệnh của cơ quan thú y. Ông Phạm Việt Ninh ở thôn Phú Thượng, xã A Lưới 3 cho biết, đàn lợn 20 con của gia đình ông hiện đã được tiêm vắc xin phòng bệnh. Sau khi dịch tả lợn Châu Phi bùng phát ở nhiều địa phương, trong đó có xã miền núi Nam Đông, thành phố Huế, việc bảo vệ cho đàn lợn càng được gia đình ông thực hiện nghiêm ngặt.

“Trước khi nuôi thì tôi rải vôi quanh khu vực chuồng trại rồi phun thuốc khử trùng. Vấn đề nữa là phải tiêm phòng đầy đủ cho đàn lợn. Hiện nay có khó khăn về vắc xin nhưng vợ chồng tôi vẫn cố gắng mua thuốc về tiêm cho lợn”.

Theo thống kê, xã A Lưới 3 hiện có đàn lợn trên 1.300 con. Thực hiện yêu cầu của UBND thành phố Huế về tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch bệnh trên đàn lợn và bệnh liên cầu lợn ở người đang có chiều hướng tăng nhanh, xã đã chỉ đạo Trạm thú y và các thôn bản đẩy mạnh công tác tiêm phòng cho đàn vật nuôi; tăng cường tuyên truyền đến người dân và hộ chăn nuôi về nguy cơ phát sinh, lây lan, các biện pháp phòng, chống dịch lợn tai xanh, dịch tả lợn Châu Phi, bệnh liên cầu lợn. Ông Lê Anh Chiến, Chủ tịch UBND xã A Lưới 3 khẳng định, địa phương luôn chủ động trong công tác phòng chống dịch bệnh, hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng dịch bệnh xảy ra trên đàn vật nuôi.

 “Hiện ở mỗi thôn có 2 thú y viên, tất cả 20 thôn có 40 thú y viên. UBND xã chỉ đạo lực lượng này nắm chắc địa bàn, tuyên truyền cho các hộ chăn nuôi, nhất là các hộ chăn nuôi có quy mô gia trại nâng cao công tác phòng chống dịch bệnh. Mặc dù trên địa bàn chưa phát hiện trường hợp mắc bệnh tả lợn Châu Phi hay liên cầu lợn nhưng chúng tôi không chủ quan. Các tổ chức chính trị, xã hội cũng phối hợp để triển khai công tác phòng chống dịch bệnh cho đàn lợn”. 

Ông Phan Duy Khanh, Chủ tịch UBND xã A Lưới 2 cho biết, trước tình hình dịch tả lợn Châu Phi lây lan nhanh tại nhiều địa phương trên cả nước, đặt biệt là bệnh liên cầu lợn đã xảy ra trên địa bàn thành phố Huế, xã đã tăng cường tuyên truyền đến tận các hộ chăn nuôi về công tác phòng chống dịch bệnh, kiểm soát chặt chẽ việc giết mổ gia súc:

 “Thực hiện yêu cầu của thành phố, xã đã có văn bản để đẩy mạnh tuyên truyền bà con thực hiện tiêm phòng cho đàn lợn, tuyên truyền về phòng chống dịch bệnh tả lợn Châu Phi, dịch heo tai xanh và liên cầu lợn đến các thôn, bản. Trong đó, cũng tuyên truyền người dân đưa heo vào lò mổ để kiểm soát, không sử dụng thịt heo khi chưa được nấu chín.”

Thành phố Huế hiện có tổng đàn lợn trên 158 ngàn con. Cùng với dịch tả lợn Châu Phi được phát hiện tại xã Nam Đông, từ đầu năm đến nay, địa phương này đã ghi nhận 38 ca mắc bệnh liên cầu lợn ở người, trong đó có 3 trường hợp tử vong. Trước tình hình này, ngành thú y và ngành y tế thành phố Huế đã siết chặt kiểm soát từ khâu chăn nuôi đến giết mổ và tiêu thụ. Ông Trương Công Thành, Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y thành phố Huế cho biết, thành phố yêu cầu các địa phương tổ chức tiêm phòng đạt tối thiểu 80% tổng đàn, kiểm tra hoạt động giết mổ, xử lý nghiêm hành vi vi phạm, truy xuất nguồn gốc dịch tễ và khuyến cáo người dân không ăn thịt lợn sống, đặc biệt là tiết canh:

 “Trên địa bàn thành phố Huế có 25 lò giết mổ tập trung thì chúng tôi đều bố trí cán bộ thú y để giám sát giết mổ. Những điểm giết mổ nhỏ lẻ có có nhân viên thú y ở các xã đến kiểm tra, đóng dấu trước khi đưa ra thị trường. Khi có dịch bệnh tả lợn Châu Phi, lợn tai xanh chúng tôi sẽ thông tin cho ngành y tế, còn khi có ca bệnh về liên cầu lợn, ngành y tế cũng thông tin để cơ quan thú y đến điều tra tình hình dịch tể ở các hộ đó”./.