Bâc pr’loọng đong choh atao đhị chr’hoong Cam Lâm, n’đăn Nam tỉnh Khánh Hoá t’mêê đêêh xang atao coh c’moo đâu. Đhanuôr bhui har tu atao chăt vaih liêm, chr’năp công dal. Hân noo n’nâu, t’cooh Lê Đình Út, ăt coh chr’val Cam Hiệp Nam, chr’hoong Cam Lâm, tỉnh Khánh Hoa choh 10 héc ta atao vêy Công ty Cổ phanà Đường Việt Nam (VietSugar) ký hợp đồng, bhrợ đoọng c’lang đac tưới, phân bón năc đợ râu liêm choom bơơn 70 tấn coh muy héc ta. Chữ đường coh tơơm atao nhâm mâng, chr’năp pa câl bâc lâh mơ lâng hân noo l’lăm ahay năc pr’loong đong đoo vêy lãi lâh 20 ức đồng muy hécta. T’cooh Lê Đình Út xay moon, lâng đợ bâc lâng chr’năp âng atao cơnh xoọc đâu, đhơ đhơ cơnh đhanuôr năc văl choh cớ tơơm atao: “Pleng k’tiêc coh cr’chăl ahay căh lâh liêm crêê, liêm choom bhlâng năc đong máy bêl đêêc ahay ơy câl lâng chr’năp dal. Bâc lâh mơ lâng pazêng hân noo l’lăm ahay mơ muy tấn atao năc 160 r’bhâu đồng, đhanuôr năc choom bhui har đoọng choh cớ coh pazêng hân noo t’tun, bh’rợ văl choh cớ atao năc k’rơ lâh mơ.”

Đhị zr’lụ choh atao coh thị xã Ninh Hoà, n’đăh Bắc âng tỉnh Khánh Hoà năc dợ bâc pr’loọng đong choh bhrợ nang atao. Máy móc năc xăl đoọng ha têy dzung âng đhanuôr coh pazêng râu bh’rợ, aboc đac vêy ta pếch đoọng vêy đác tưới ha nang atao. P’căn Nguyễn Thị Ngọc Hương coh chr’val Ninh Quang, thị xã Ninh Hoà xay moon, vêy Công ty Cổ phần Đường Việt Nam zooi ooy zên bhrợ têng, pr’loong đong đoo ơy pêch a boc pa nong đac tưới đoọng ha nang atao. Lâng 40 héc ta atao, hân noo bêl đêêc ahay pr’loong đong pay pa chô lâh 2 r’bhâu tấn, đợ zên bơơn pay pa chô lâh 2 tỷ đồng. P’căn Nguyễn Thị Ngọc Hương xay moon, đươi nhâm mâng vêy đác tưới năc tơơm atao bâc tơợ 80- 100 tấn coh muy hécta, manuyh choh atao vêy zên lãi: “Đươi dua máy móc tơợ bh’rợ pếch k’tiêc, ng’choh, lúc phân, phun zơ nươu c’chêệt bhơi… pazêng bh’rợ năc đươi lâng máy lứch. Zooi bâc pa bhlâng, pa xiêr zên bhrợ têng, đợ ra bụ âng k’tiêc năc bhrợ tơơm atạo chắt vaih liêm lâh mơ. Pleng k’tiêc nâu cơy ting t’ngay k’đhap lâh mơ, ha dang kiêng choh bhrợ đanh đươnh tơơm atao năc ng’tưới đác. Năc vêy choom pa dưr râu liêm choom, pa dưr râu bơơn pay pa chô, năc coh ha y chroo đợ bâc năc bâc lâh mơ.”

Ta luôn coh bâc c’moo, đhr’năng chr’năp âng atao ta bhuch, p’răng puyh đanh đươnh bhrợ ha zr’lụ choh atao coh tỉnh Khánh Hoà ta luôn u xiêr. Lâng Công ty Cổ phần Đường Việt Nam, hân noo choh bhrợ n’nâu, zr’lụ choh bhrợ atao năc dợ mơ 4.900 héc ta, lâng đợ bâc tươc 8 r’bhâu tấn atao coh muy t’ngay, Công ty năc vêy 12 r’bhâu héc ta atao. Tu cơnh đêêc, pa dưr, bhrợ t’bhưah zr’lụ choh bhrợ atao năc bh’rợ bha lâng coh xa nay bh’rợ tr’câl tr’bhlêy âng doanh nghiệp. C’moo đâu, Công ty t’bhlâng choh bhrợ tươc 5.200 héc ta, pazêng đợ bâc âng atao vêy ta pay câl lâh 300 r’bhâu tấn, bhrợ ha đhanuôr t’bhlâng choh tơơm atao.

T’cooh Hồ Nhẫn, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đường Việt Nam xay moon: Doanh nghiệp vêy bâc chính sách zup zooi cơnh câl máy móc, pr’đươi nông nghiệp, k’rong zên bhrợ têng đoọng ha pr’loọng đong t’mêê choh tơơm atao; gr’hoót pay câl pr’đươi âng đhanuôr, đoọng phân bón, zên ha pazêng pr’loọng đong đăn đong máy, zooi bh’rợ choh atao đhị đhăm k’tiêc t’mêê prưah bhrợ căh cậ đhị đhăm k’tiêc xăl tơợ chr’noh râu lơơng: “VietSugar lâng Vinamilk xay moon c’lâng bh’rợ choh bhrợ atao năc bh’rợ tr’nêng bha lâng đoọng bhrợ t’vaih râu nhâm mâng lâng ta luôn vêy đợ pr’đươi ng’đươi coh bh’rợ tr’nêng. Ting n’năc, nâu đoo công năc c’lâng bh’rợ ga măc chr’năp đoọng ha râu dưr vaih nhâm mâng. VietSugar công xoọc k’rong bhrợ lâng pazêng đơn vị âng Nhật Bản đoọng ch’mêệt lêy, chêêc n’ma t’mêê crêê cơnh, chêêc lêy dinh dưỡng crêê cơnh lâng tơơm atao. Tơợ đêêc, bhrợ t’bhưah đoọng ha đhanuôr choh bhrợ liêm choom lâh mơ.”

Hân noo choh atao coh c’moo đâu, chr’năp pa câl nhâm mâng, bâc đhanuôr năc choh bhrợ cớ tơơm atao, ting n’năc đhăm choh atao dưr bâc k’dâng 300 héc ta. Xoọc đâu, tỉnh Khánh Hoà xoọc bhrợ têng bha nậ đác, z’rooh đác, ta đang moon đhanuôr k’rong đh’rưah lâng pazêng công ty đường đoọng choh bhrợ tơơm atao. T’cooh Lê Bá Bình, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp lâng pa dưr pa xớc bhươl cr’noon tỉnh Khánh Hoà xay moon, t’piing lâng pazêng tơơm chr’noh râu lơơng năc tơơm atao đhị tỉnh Khánh Hoà vêy bh’rợ k’rong bhrợ nhâm mâng bhlưa đong máy, đhanuôr choh bhrợ lâng chính quyền vel đong: “Râu la lua âng zr’lụ choh bhrợ atao coh xoọc đâu, năc căh vêy tơơm chr’noh hân đoo mặ tr’zeng lâng tơơm atao ooy xa nay kinh tế. Ơy p’too moon pazêng vel đong năc zr’lụ hân đoo liêm choom, năc k’rong bhrợ k’rơ lâh mơ ooy xa nay bh’rợ kỹ thuật, đươi dua bâc lâh mơ pr’đươi máy móc ooy bh’rợ pa bhrợ. Ađay choh bhrợ cơnh bh’rợ ty đanh ahay năc đợ râu liêm choom đhiệp tơợ 40- 50 tấn, căh râu rị bơơn pay pa chô. Năc ng’đươi máy móc đợ râu liêm choom tơợ 70- 80 tấn, năc công zooi đhanuôr choom mamông lâng đhăm k’tiêc âng đay.”/.

Khánh Hòa: Liên kết để phát triển bền vững vùng nguyên liệu mía

PV Thái Bình /VOV Miền Trung

Tại các địa phương của tỉnh Khánh Hòa, mấy năm gần đây, việc trồng mía không hiệu quả nên nhiều nông dân đã bỏ trồng mía, chuyển đổi cây trồng khác. Để ổn định vùng nguyên liệu, các doanh nghiệp mía đường đang liên kết, hỗ trợ nông dân nâng cao năng suất, hiệu quả cây mía.

Nhiều hộ trồng mía tại huyện Cam Lâm, phía Nam tỉnh Khánh Hòa vừa kết thúc thu hoạch vụ mía năm nay. Bà con rất vui vì mía được mùa, được giá. Vụ này, ông Lê Đình Út, ở xã Cam Hiệp Nam, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa trồng 10 héc ta mía được Công ty Cổ phần Đường Việt Nam (VietSugar) ký kết hợp đồng, hỗ trợ đầu tư hệ thống tưới, phân bón nên năng suất đạt 70 tấn/héc ta. Chữ đường trên cây mía đảm bảo, giá mua mía cao hơn vụ trước nên gia đình ông có lãi hơn 20 triệu đồng/héc ta. Ông Lê Đình Út cho biết, với sản lượng và giá mía như thế này, chắc chắn người dân sẽ quay trở lại trồng cây mía: “Thời tiết vừa rồi không được thuận lợi lắm, được chỗ là Nhà máy vừa rồi mua giá mía cao. Cao hơn những niên vụ trước 1 tấn mía là 160 ngàn đồng, người dân có thể phấn khởi để trồng tiếp những vụ sau, chiều hướng quay về cây mía lại.”

Tại vùng nguyên liệu mía ở thị xã Ninh Hòa, phía Bắc của tỉnh Khánh Hòa vẫn còn nhiều hộ tiếp tục đầu tư cho cây mía theo hướng thâm canh. Máy móc cơ giới thay thế lao động chân tay trong hầu hết các quá trình sản xuất, các hồ nước được đào đắp để tưới nước cho cây mía. Bà Nguyễn Thị Ngọc Hương ở xã Ninh Quang, thị xã Ninh Hòa cho biết, được Công ty Cổ phần Đường Việt Nam hỗ trợ vốn, gia đình bà đã đào ao lấy nước tưới cho mía. Với 40 héc ta mía, niên vụ vừa qua gia đình thu hoạch hơn 2.000 tấn bán cho nhà máy đường, thu về hơn 2 tỷ đồng. Bà NguyễnThị Ngọc Hương cho biết, nhờ đảm bảo nước tưới nên cây mía đạt năng suất từ 80-100 tấn/héc ta, người trồng mía có lãi: “Cơ giới hóa từ khâu cày đất, trồng, bỏ phân, phun thuốc cỏ, bón phân…tất cả hoàn toàn bằng máy hết. Nó giúp rất nhiều, giảm chi phí, độ tơi xốp sẽ làm phát triển cây mía tốt hơn. Thời tiết bây giờ càng lúc càng khốc liệt, nếu muốn duy trì cây mía thì phải có tưới. Nó mới tăng năng suất, tăng lợi nhuận, nếu tới thì sản lượng sẽ tăng gấp đôi.”

Nhiều năm liên tục, tình trạng giá mía thấp, nắng hạn kéo dài khiến vùng nguyên liệu mía ở tỉnh Khánh Hòa liên tục sụt giảm. Đối với Công ty Cổ phần Đường Việt Nam, niên vụ này, vùng nguyên liệu mía chỉ còn 4.900 héc ta, với công suất lên đến 8.000 tấn mía/ngày, Công ty cần có 12.000 héc ta mía. Vì vậy, khôi phục, mở rộng vùng nguyên liệu là nhiệm vụ sống còn trong chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Năm nay, Công ty phấn đấu phát triển vùng nguyên liệu lên 5.200 héc ta, tổng sản lượng thu mua đạt hơn 300 ngàn tấn, giúp người dân gắn bó với cây mía.

Ông Hồ Nhẫn, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đường Việt Nam cho biết: Doanh nghiệp có nhiều chính sách hỗ trợ như đầu tư máy móc thiết bị nông nghiệp, đầu tư vốn cho những hộ trồng mới và chăm sóc mía; cam kết bao tiêu sản phẩm của người nông dân, hỗ trợ phân bón, kinh phí cho những hộ gần nhà máy, hỗ trợ trồng mía trên diện tích đất khai hoang hoặc từ đất chuyển đổi loại cây trồng khác:“VietSugar và Vinamilk định hướng công tác phát triển nguồn nguyên liệu là công tác trọng tâm để đảm bảo ổn định và chủ động nguồn nguyên liệu. Đồng thời đây cũng là chiến lược phát triển bền vững. VietSugar cũng đang hợp tác với các đơn vị của Nhật Bản để khảo nghiệm, tìm giống mía phù hợp, tìm ra giải pháp dinh dưỡng phù hợp với cây mía. Từ đó nhân rộng ra cho bà con nông dân có năng suất, chất lượng cao.”

        Vụ mía năm nay, giá cả thu mua ổn định, nhiều nông dân tái đầu tư phát triển cây mía, theo đó diện tích trồng mía sẽ tăng khoảng 300 héc ta. Hiện nay, tỉnh Khánh Hòa tiếp tục đầu tư hệ thống thủy lợi, khuyến khích người dân liên kết với các công ty đường để chuyên canh cây mía. Ông Lê Bá Ninh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Khánh Hòa cho biết, so với nhiều loại cây trồng khác thì cây mía tại tỉnh Khánh Hòa đã có chuỗi liên kết khá bền vững giữa Nhà máy, nông dân và chính quyền địa phương: “Thực sự vùng nguyên liệu mía hiện nay, không cây nào cạnh tranh lại với cây mía về mặt kinh tế. Đã chỉ đạo các địa phương những vùng nào khả thi, đầu tư mạnh về mặt kỹ thuật, tối đa cơ giới hóa. Mình dùng thủ công năng suất chỉ đạt 40-50 tấn, không có gì cả. Phải cơ giới hóa với năng suất trung bình 70-80 tấn, ít nhiều cũng giúp người nông dân tồn tại được trên vùng đất của mình có hiệu quả./.”