K’nọo pa chắp ooy xa nấp âng manuyh Cơ Tu Quảng Nam xọoc đâu.
Thứ sáu, 00:00, 06/12/2013 Bùi Tấn Sỹ Bùi Tấn Sỹ

Bêl đêếc, vel ty Cơtu Tây Giang, Quảng Nam bhrợ bhiệc bhan “ Cha ha roo t’mêê”. Tơợ đấh ra diu, apêê pân đil pân jứih Cơtu âi chơớc lêy pay ha đay đợ chr’đhu, g’hur liêm bhlâng, đoọng đơơng xập đhị bêl bhiệc bhan.  Cắh muy đợ chr’đhu a năm, apêê pân đil Cơtu dzợ cúc p’xoọng a rác, ma nao pa chăm bing tuôr. Lâng cr’đơơng lâng n’nắc nắc đợ cr’têêng  pa pát m’bhoọn đoọng u zư nhâm chr’đhu đhị đha dhưa…

Xa nul ching, cha gâr cơnh k’tá moon, cơnh t’đang k’đươi, xay trúih bhiệc bhan cha ha roo t’mêê nắc âi tơợp. apêê pân đil Cơtu la liêm đhị xa nập xập âng acoon cóh đay, bhưng ang đợ x’rắ a chim a đhắh, p’lêê p’coo cóh xa nập xập âi đấh hr’lúc mật ooy t’nooi tân tung da dặ. bêl đâu, pr’dưr pr’dzoọng âng apêê pân đil Cơtu cóh xa nập xập âng đay ting xa nul ching cha gâr t’nơợt da dặ nắc đoo liêm pr’hay bhlâng. A moó Bhling Hon- chr’val Gary, chr’hoong Tây Giang bhui har moon:

Bêl bơơn xập xa nập âng acoon cóh Cơtu, a cu xơợng pa bhlâng yêm loom, tu nắc đoo chr’nắp âng ma nứih Cơtu, đợ râu la liêm pr’hay âng ma nứih Cơtu ặt k’rong zêng cóh a chắc a zân đay, acu pa bhlâng yêm loom luônh.

Ma nứih Cơtu cóh Quảng Nam k’rong ặt cóh 3 chr’hoong Nam Giang, Đông Giang lâng Tây Giang. Ha dang cơnh bêl ahay, bh;rợ đươi dua xa nập xập âng acoon cóh đay zấp bêl, zấp t’ngay. Nắc bấc c’moo đăn đâu, k’dâng lêy đợ đha đhâm pr’cơnh dz’dzăl, pân đil xập n’đoóh, x’xáp nắc muy bơơn lêy đhị apêê bhiệc bhan, cắh dzợ buôn lêy cóh apêê vel bhươl. Xăl ooy đêếc nắc đợ xa nập âng a đhuốc, bấc zên. X’xập đ’đoóh âng ma nứih Cơtu, pa bhlâng nắc apêê lang p’niên cóh apêê chr’hoong ca coong da dinh Quảng nam xoọc zêng xăr a đhuốc a juôn. Bêl bơơn t’moóh ooy xa nập xoọc xập cóh a chắc, a noo pơloong Hiếu, chr’val Sông Kôn, chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam, moon:

Đha đhâm c’mâr Cơtu xập cơnh đâu nắc lêy u buôn lấh, lướt zấp ooy công buôn lấh,  doÓ chấc ka lêếh k’bắc ooy ị.

Xay prá lâng zi ooy bh’rợ xa xập xoọc đâu âng p’niên Cơtu, a moó Bhling Hon- chr’val Ga ry, chr’hoong Tây Giang moon:

Bh;rợ xập xa nập âng acoon cóh cơnh đâu, apêê p’liên cắh lấh tộ xập dzợ, bêl lướt ooy lơơng nắc apêê đoo buôn xập xa nập a đhuốc, tu u buôn ha bh’rợ lướt ra vạch, u n’hil, u liêm  doó a ju a ji ha lêêng ha lụ cơnh xa nập hêê Cơtu.

Cắh choom đoọng văn hoá xập âng đha nuôr Cơtu bil pật r’dợ, 3 c’moo đăn đâu, bh;rợ pa dưr apêê bhiệc bhan ty lâng pa dưr vel bh’rợ ty bơơn apêê bh’cộ apêê chr’hoong Tây Giang, Nam Giang, Đông Giang lâng ngành Văn hoá tỉnh Quảng Nam p’ghít lêy tước. cóh 3 c’moo, âi vêy k’ha riêng bhiệc bhan ga mắc k’tứi cơnh: cha ha roo t’mêê, bh’rợ đoàn kết đhi noo, bhrợ k’tiếc t’váih vel… bơơn bhrợ pa dưr cớ liêm choom. Lấh n’nắc, apêê vel bh’rợ ty cơnh: Z’ra, chr’hoong Nam Giang, Đh’rôông chr’hoong Đông Giang lâng Tà Vàng chr’hoong Tây Giang, âi dưr váih bấc bh’nơơn la liêm pr’hay t’mêê t’mô, liêm crêê lâng cr’noọ đươi dua âng lang p’niên, n’đhang công doó bil bal râu liêm pr’hay la lay âng văn hoá Cơtu. T’coóh Đỗ Tài, Chủ tịch UBND chr’hoong Đông Giang đoọng năl:

 Cóh Nghị quyết n’nắc vêy quy định muy bơr văn hoá la liêm pr’hay zư đớc ting c’lâng ca conh pa choom, ca coon zư đớc, đhị bh;rợ ma nứih đha nuôr nắc pa choom đoọng ha ma nứih đha nuôr đay. Lâng nâu câi azi xoọc pa dưr cóh vel Bh’hôồng, apêê nghệ nhân pa choom cớ ha đha đhi ca coon đay.

T’coóh Đinh Hài- Giám đốc Sở Văn hoá thể thao lâng du lịch Quảng Nam moon:

Azi công p’rơơm brương tr’nu bêl bơơn xay moon nắc c’kir văn hoá phi vật thể cấp k’tiếc k’ruung, vêy bhrợ đoọng ha đha nuôr Cơtu tự hào lấh mơ, lâng công vêy chroi đoọng muy hun, đoọng ahêê zư đớc lâng pa dưr đợ chr’nắp văn hoá âng apêê acoon cóh cóh Quảng Nam.

ĐH’rứah lâng bấc cơnh bhrợ têng n’tếh, nâu câi tỉnh Quảng Nam công âi xrắ t’váih quy định liêm ghít n’đắh bh’rợ xập xa nập acoon cóh đay cơnh lâng học sinh ting học cóh apêê trường phổ thông dân tộc nội trú lâng bấc đhị trường vêy rúp acoon cóh. Bh;’rợ bhrợ nn’nâu p’too moon apêê ađhi chắp nhêr, hơnh déh xa nập xập âng acoon cóh đay.

N’đhơ cơnh đêếc, choom moon t’mơ, tu bấc râu cắh lấh u buôn âng apêê xa nập xập cơnh lâng pân jứih, râu púih páih bêl xập xa nập acoon cóh cơnh lâng pân đil, bh’rợ muy bơr ngai Cơtu cóh Quảng Nam cắh dzợ lấh kiêng xập, công nắc râu buôn năl. Tu cơnh đêếc, đh’rứah lâng bh’rợ zư đớc, lâng pa dưr đợ râu liêm pr’hay văn hoá xập xa nập âng đha nuoro Cơtu cơnh buôn bhrợ têng, pa dưr đợ bhiệc bhan, bhrợ t’bhứah pr’đhang bh’rợ apêê vel bh;rợ t’taanh, xay trúih p’too moon ha dưr dal ma loom âng lang p’niên nâu câi n’đắh chr’nắp, liêm pr’hay âng văn hoá xập xa nập… nắc bh;rợ quy hoạch, xrắ bhrợ bấc bh’nơơn tr’naanh liêm, crêê lâng cr’noọ apêê lang p’niên lâng quy định cóh bh’rợ đhị ooy, đợ bêl k’đươi xập xa nập âng acoon cóh đây công choom bơơn apêê vel đong pa chắp tước. vêy cơnh đêếc, bh’rợ zư đớc văn hoá xập âng đha nuoro Cơtu Quảng Nam vêy doó bil pật ting c’moo c’xêê…../.

Bùi Tấn Sỹ
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC