Đề án choh tơơm cao su nắc k’rong coh k’tiếc crâng môp bênh bơơn tỉnh Lâm Đồng xay bhrợ đhị vel Con Ó, chr’val Mỹ Đức, chr’hoong Đạ Tẻh. Ting đếêc, 62ha tơơm cao su bơơn choh lâng pa đơp đoọng ha k’bhuh pr’loọng đong ting c’lâng Nhà nước zúp zooi zên bạc pazêng lâng m’ma, phân bón, za nươu zư lêy bhơi rơ veh lâng kỹ thuật bhrợ têng, đhanuôr chroi k’rong c’rơ bhrợ têng, k’rang lêy, k’đhợơng bhrợ crêê cơnh quy trình kỹ thuật. Tước đâu, lâh 7 c’moo xay bhrợ, tơơm cao su ơy tợơp đơơng chô dzệêt, vêy đơơng chô bh’nơơn xoọc tợơp đoọng ha đhanuôr acoon coh đhị đâu. T’cooh K’Hùng, ặt đhị vel Con Ó, chr’val Mỹ Đức, ma nuyh bơơn đớp pay  bh’nơơn tợơ đề án nâu đoọng năl, lalăm a hay t’cooh lâng đhanuôr coh vel căh zập k’tiếc bhrợ têng cha tu cơnh đếêc ha ul đha rựt ặt g’bọ hớ, tợơ bêl vêy pa xoọng bh’nơơn cao su, tr’mông tr’meh âng pr’loong đong ơy r’dợ ha dưr:“Tợơ t’ngay cao su đơơng chô bh’nơơn dzệêt nắc đhanuôr cung vêy pa chô zên đoọng băn t’mông pr’loọng đong lâng k’rang apêê ca coon cha học. Tợơ đếêc nắc đhanuôr bhui har pa bhlầng”.

Choh tơơm cao su k’rong coh k’tiếc crâng môp bênh đoọng zúp zooi đhanuôr đhị vel Con Ó z’lâh đha rựt nắc đề án tr’nợơp bơơn xay bhrợ đhị tỉnh Lâm Đồng. Ting cơnh t’cooh Nguyễn Ngọc Thư, Chủ tịch UBND chr’val Mỹ Đức, năl ghit đề án nắc c’lâng xa nay nhâm crêê lâng nắc pr’đợơ chr’năp bhlầng coh bh’rợ pa xiêr đha rựt đanh mâng, đhr’năng bhrợ têng đề án, chính quyền cơ sở ta luôn pa zưm liêm ghit lâng apêê đơn vị crêê tước lâng apêê c’nặt bh’rợ, đươi tợơ đếêc nắc đhanuôr tin đươi lâng pa ghit lâh mơ coh c’nặt k’rang, zư lêy lâng bơơn pay bh’nơơn. Xăl muy zr’lụ crâng môp bênh vaih zr’lụ crâng liêm t’viêng, đơơng chô bh’nơơn đoọng ha đhanuôr, xoọc tợơp nắc zập c’xêê lâh 5 ức đồng/ha.

“Coh đhr’năng bhrợ têng nắc k’bhuh âng chr’val ta luôn pa zưm lâng Trung tâm khuyến nông, Trung tâm nông nghiệp âng chr’hoong đoọng ta luôn lêy cha mệêt đhr’năng pr’luh lâng đhr’năng ha dưr âng tơơm cao su. Tợơ đếêc nắc t’pâh đhanuôr k’rang coh bh’rợ k’rang lêy. Xoọc đâu nắc ơy vêy 25.000 tơơm cao su zập pr’đợơ đoọng chiết pay dzệêt”.

Ting cơnh t’cooh Bùi Văn Hùng, Chủ tịch UBND chr’hoong Đạ Tẻh, lâh mơ đề án choh tơơm cao su k’rong coh đhăm k’tiếc crâng môp bênh ơy xay bhrợ liêm choom lâng pa đớp đoọng zập pr’loọng 1 hecta, chr’hoong cung xoọc xay bhrợ apêê cr’noọ bh’rợ choh cram tầm vông, choh dâu băn tằm zúp zooi đoọng ha đhanuôr acoon coh đhị đâu z’lâh đha rựt… bêl apêê cr’noọ bh’rợ nâu bơơn ta bhrợ ta bhưah, nắc bh’rợ pa xiêr đha rựt đanh mâng âng chr’hoong Đạ Tẻh nắc bơơn bh’nơơn liêm dal lâh mơ. Đhơ cơnh đếêc, đoọng vêy bơơn liêm bh’rợ nắc đoo  nắc lêy vêy rau ting moọt bhrợ âng prang hệ thống chính trị lâng lâh mơ lơơng nắc c’năl tự ha dưr z’lâh đha rựt âng zập cha nắc đhanuôr.“Bêl bhrợ têng đề án nâu lâng bhiệc k’rong nắc zooi đhanuôr bơơn zư liêm k’tiếc bhrợ têng cha, doó chếêc pa câl đoọng ha pân lơơng. Rau bơr dzợ nắc k’rong bhrợ đơơng chr’năp đanh mâng, lâng bh’rợ nắc pa xiêr đha rựt đanh mâng. Tu cơnh đếêc, tước cr’chăl nâu đề án ơy bhrợ têng liêm choom. Rơơm nắc tợơ pazêng đhăm bhrợ têng nâu ơy đoọng pay bh’nơơn lâng vêy bơơn z’zăng nắc bh’rợ pa xiêr đha rựt đanh mâng âng chr’hoong lêy choom bhrợ têng”.

K’tiếc k’bunh, bhươn tơơm chr’noh bơơn pa đớp đoọng ghit liêm đoọng ha zập pr’loọng, ha dợ pazêng apêê pr’loọng nắc bơơn bhrợ têng ooy muy dự án k’rong, quy mô lâng liêm ta nih. Nâu đoo nắc bơơn lêy cơnh nắc kinh nghiệm liêm choom đhị  chr’hoong Đạ Tẻh, tỉnh Lâm Đồng, coh bh’rợ xăl cơnh đươi dua k’tiếc, đoọng k’tiếc ha đhanuôr acoon coh đha rựt bhrợ têng cha, bh’rợ nâu nắc đoo bh’rợ dzợ lêy bhrợ pr’hân đhị apêê tỉnh Tây Nguyên. Cơnh bhrợ têng liêm buôn bhlầng, ghit bhlầng, zooi đhanuôr oó dzơơng bhrợ têng, ha dưr z’lâh đha rựt coh pazêng đhăm k’tiếc bơơn lêy nắc k’đhap đha rựt./.

Lâm Đồng: thoát nghèo trên đất rừng nghèo kiệt

                                         Quang Sáng

Thực hiện chủ trương cải tạo rừng nghèo kiệt, tạo điều kiện cho đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống, tỉnh Lâm Đồng đã chuyển đổi 62ha đất rừng để triển khai đề án trồng cây cao su tập trung tại buôn Con Ó, xã Mỹ Đức, huyện Đạ Tẻh. Qua 7 năm thực hiện, đến nay đề án này đã bước đầu mang lại hiệu quả tích cực, giúp  nhiều gia đình vươn lên thoát nghèo, cải tiện cuộc sống gắn bó với rừng.  

  Đề án trồng cây cao su tập trung trên đất rừng nghèo kiệt được tỉnh Lâm Đồng triển khai tại buôn Con Ó, xã Mỹ Đức, huyện Đạ Tẻh. Theo đó, 62ha cây cao su được trồng và giao cho các nhóm hộ theo hình thức Nhà nước hỗ trợ kinh phí bao gồm giống, vật tư phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và kỹ thuật, người dân đóng góp công lao động, chăm sóc, quản lý bảo vệ theo đúng quy trình kỹ thuật. Đến nay, qua 7 năm thực hiện, cây cao su đã bắt đầu cho mủ, bước đầu mang lại lợi ích kinh tế cho bà con đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây. Ông K’Hùng, ở buôn Con Ó, xã Mỹ Đức, người được hưởng lợi từ đề án này cho biết, trước đây ông và bà con trong buôn thiếu đất sản xuất nên cái nghèo cứ đeo bám dai dẳng, nay kinh tế gia đình đã từng bước được cải thiện đáng kể: “Từ ngày cao su cho thu mủ thì bà con cũng kiếm thêm được tiền để nuôi sống gia đình và cho con cái ăn học. Từ đó bà con rất mừng, phấn khởi”

Trồng cây cao su tập trung trên đất rừng nghèo kiệt để hỗ trợ người dân ở buôn Con Ó thoát nghèo là đề án đầu tiên được triển khai tại tỉnh Lâm Đồng. Theo ông Nguyễn Ngọc Thư, Chủ tịch UBND xã Mỹ Đức, xác định đề án là chủ trương đúng đắn và là đòn bẩy quan trọng trong góp phần thực hiện có hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững, quá trình triển khai đề án, chính quyền cơ sở luôn phối hợp tích cực với các đơn vị liên quan thực hiện đúng lộ trình và các giai đoạn, nhờ đó được người dân tin tưởng và chủ động hơn trong khâu chăm sóc, quản lý bảo vệ và thu hoạch. Biến một vùng rừng nghèo kiệt có giá trị thấp, trở thành một vùng rừng xanh tốt, mang lại thu nhập cho người dân, bước đầu mỗi tháng trên 5 triệu đồng/ha. Ông Nguyễn Ngọc Thư nói: “Trong quá trình thực hiện thì lực lượng của xã luôn phối hợp với Trung tâm khuyến nông, Trung tâm nông nghiệp của huyện để thường xuyên kiểm tra tình hình dịch bệnh và các vấn đề phát triển của cây cao su. Từ đó vận động bà con nhân dân quan tâm trong vấn đề chăm sóc. Hiện đã có 25.000 cây cao su đủ điều kiện cho khai thác mủ”.   

Ngoài đề án trồng cây cao su tập trung trên đất rừng nghèo kiệt huyện huyện Đạ Tẻh, tỉnh Lâm Đồng cũng đang triển khai các mô hình trồng tre tầm vông tập trung, trồng dâu nuôi tằm để hỗ trợ người đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ thoát nghèo... Ông Bùi Văn Hùng, Chủ tịch UBND huyện Đạ Tẻh cho biết, để đạt mục tiêu đó rất cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và hơn hết là ý thức tự lực vươn lên thoát nghèo của mỗi người dân: “Khi thực hiện đề án này với tính chất tập trung thì giúp được người dân giữ được sản xuất, không mua bán, sang nhượng đất được. Hai nữa là đầu tư mang tính bền vững, lâu dài với mục tiêu là giảm nghèo bền vững. Cho đến thời điểm này thì đề án đã thành công, đạt được kết quả rất là tốt như mục tiêu ban đầu đã đặt ra. Hy vọng sau khi tất cả các diện tích này đã đi vào cho khai thác và có thu nhập thì vấn đề giảm nghèo bền vững là huyện đã thực hiện được”.

Đất đai, vườn cây được giao cụ thể cho từng hộ, nhưng tất cả các hộ lại được tổ chức vào một dự án tập trung, quy mô và bài bản. Kinh nghiệm ở huyện Đạ Tẻh, tỉnh Lâm Đồng, trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, cấp đất sản xuất cho bà con dân tộc thiểu số nghèo. Cách làm bài bản, chặt chẽ, giúp bà con không nản lòng, thoái chí, vươn lên thoát nghèo ngay trên những vùng đất được coi là nghèo khó./.

       Ảnh bìa: Ảnh minh họa- Nguồn khai thác