Coh bâc c’moo ahay, diic điêl a noo Nguyễn Thiện Hậu chô tơợ zr’lụ toor crâng U Minh hạ tươc ooy thành phố Hồ Chí Minh chêêc c’lâng pa dưr pr’ăt tr’mông. Bh’rợ chêêc ta bơơn tr’mông coh thị thành lâng bấc rau zêng bâc zên, bhrợ ha pr’ăt tr’mông âng pr’loọng đong a noo zr’năh k’đhap pa bhlâng. Coh muy g’luh lươt ooy chợ, a đoo câl muy k’lung pa riih lâng đợ zên ma mơ lâng 1kg pa riih coh zr’lụ đhăm k’tiêc crâng âng đay choh bhrợ. Tơợ đêêc a noo vêy cr’noọ lâng chô ooy vel đong bhrợ cha lâng bh’rợ choh t’nơơm pa riih.

Coh tr’nơơp, a noo Nguyễn Thiện Hậu choh bhrợ lêy pa riih coh đhăm k’tiêc bhưah k’dâng 300 m2 đhị chr’val Biển Bạch, chr’hoong Thới Bình. Lêy t’nơơm pa riih chặt vaih liêm, a noo pa zươc pr’zơc Châu Thanh Long tươc ooy zr’lụ đhăm k’tiêc bâc tr’clai lâng k’chăh đhị chr’val Khánh an, chr’hoong U Minh choh p’xoọng 2 héc ta. A noo Nguyễn Thiện Hậu xay truih: “Choh pa riih coh đhăm k’tiêc n’nâu liêm crêê bhlâng năc vêy đác lâng k’tiêc tr’clai lâng k’chăh crêê liêm bhlâng. Năc đhiệp pêch bhậ hân k’tiêc dal m’bựi năc ng’choh, a đoo chặt vaih liêm bhlâng. Tơợ đêêc, doọ lâh ng’đươi phân bón hoá học, bhrợ t’vaih pr’đươi ting cơnh xa nay sạch liêm, tu cơnh đêêc vêy bâc pa bhlâng apêê tươc câl.”

Bêl a noo Nguyễn Thiện Hậu lâng a noo Châu Thanh Long bhrợ têng năc vêy bâc ngai coh vel đong căh đươi a nhi đoo bhrợ têng liêm choom. Lâng cr’noọ năc t’bhlâng bhrợ têng, chêêc c’lâng bh’rợ t’mêê đoọng pa dưr pr’ăt tr’mông, năc muy cha năc đớc k’dâng 60 ức đồng đoọng câl pr’đươi đoọng choh tơơm pa riih liêm choom lâh mơ. Xoọc đâu, zập c’moo a noo Hậu lâng a noo Long vêy đợ zên bơơn pay pa chô k’dâng 300 ức đồng coh muy héc ta, đợ zên n’nâu năc bâc lâh mơ lâng zên pa câl tràm cơnh ty đanh (5 c’moo pa câl muy chu) âng đhanuôr đhị vel đong. A noo Châu Thanh Long prá: “Bêl ahay bơr đhi noo choh pa riih năc apêê đoo moon. Bhrợ đợ bh’rợ la lay cơnh lâng apêê đoo năc a pêê đoo moon, zập ngai công cơnh đêêc. Bêl tơơp bhrợ têng năc t’bhlâng bhrợ têng. K’tiêc n’nâu choh pa riih liêm pa bhlâng, bâc k’lung. T’piing lâng pr’ăt tr’mông coh l’lăm ahay năc tơơm pa riih zup zooi pr’loọng đong zi bâc pa bhlâng, pr’ăt tr’mông liêm crêê lâh mơ.”

Hân đhơ cơnh đêêc, a noo Nguyễn Thiện Hậu lâng a noo Châu Thanh Long công lum bâc rau zr’năh k’đhap bêl bâc ngai công bhrợ t’bhưah đhăm choh bhrợ tơơm pa riih. T’piing lâng cr’chăl t’mêê pay pa chô lâh 1 c’moo ahay, chr’năp âng pa riih ơy xiêr k’dâng 20%, mơ 10 r’bhâu đồng muy kg. Hân đhơ bh’rợ choh pa riih công vêy zên lãi, năc bhrợ t’vaih 2 a noo k’rang bhlâng năc đhr’năng chr’noh ta bhrợ bâc chr’năp xiêr. A noo Nguyễn Thiện Hậu k’rang: “Dáp lêy ting cơnh chr’năp âng thị trường tơợ 8- 10 r’bhâu đồng. 1 công k’tiêc muy c’moo m’bưi bhlâng k’dâng 4 tấn. Muy héc ta bơơn 300 ức đồng. Xoọc đâu apêê câl năc pay câl đơơng đoọng ooy thị trường Cà Mau lâng Kiên Giang năc đhiệp bơr pêê ha riêng kg. Zr’năh k’đhap coh xoọc đâu năc căh ơy nhâm mâng zr’lụ pa câl, căh ơy vêy manuyh pay câl pr’đươi, tu cơnh đêêc căh nhâm mâng. Choh bâc năc đhơ đhơ cơnh chr’năp công xiêr.”

Đh’rưah lâng đợ zên bơơn pay pa chô bâc tơợ tơơm pa riih chô đơơng, a noo Nguyễn Thiện Hậu lâng a noo Châu Thanh Long dzợ choh p’xoọng pazêng chr’noh rau lơơng coh đhăm k’tiêc đoọng pa dưr thu nhập. Chr’năp bhlâng, coh cr’chăl choh bhrợ tơơm pa riih, a noo Nguyễn Thiện Hậu năc đươi pr’đươi tơợ pa riih đoọng bhrợ z’nươu zâl pr’luh ha t’nơơm chr’noh rau lơơng liêm choom bhlâng. Xoọc đâu, a noo Nguyễn Thiện Hậu xoọc vêy cr’noọ bh’rợ choh bhrợ lêy pa riih cơnh muy rau chr’noh pr’đươi sinh học, zúp zooi đhanuôr vel đong zâl t’bil bh’rưy coh t’nơơm chr’noh./.

Liều trồng riềng thu trăm triệu mỗi năm

                                                PV Trần Hiếu

Từ ý tưởng tạo ra sự khác biệt để đi lên trong làm kinh tế, anh Nguyễn Thiện Hậu, ở xã Nguyễn Phích, huyện U Minh, tỉnh Cà Mau đã mạnh dạn đầu tư trồng loại cây ở địa phương chưa ai dám trồng để làm “cây kinh tế”. Qua vài năm phát triển, loại cây trồng này giúp gia đình anh có thu nhập hàng trăm triệu mỗi năm. “Cây kinh tế” anh Hậu lựa chọn là cây riềng.

Nhiều năm trước, vợ chồng anh Nguyễn Thiện Hậu rời vùng đệm đất rừng U Minh hạ lên TP. Hồ Chí Minh tìm hướng phát triển. Cuộc sống mưu sinh nơi thị thành với vật giá đắt đỏ khiến gia đình anh sống khá chật vật. Trong một lần đi chợ, anh nông dân đã phải mua 1 củ riềng với giá bằng 1kg riềng được bán tại vùng đất rừng mình lớn lên. Từ đây anh nảy sinh và quyết định về quê lập nghiệp từ mô hình trồng cây riềng.

Ban đầu, anh Nguyễn Thiện Hậu đầu tư trồng thử nghiệm riềng trên diện tích khoảng 300 m2 tại xã Biển Bạch, huyện Thới Bình. Thấy cây riềng phát triển tốt, anh rủ người bạn Châu Thanh Long qua vùng đất than bùn xã Khánh An, huyện U Minh đầu tư trồng thêm 2ha. Anh Nguyễn Thiện Hậu chia sẻ: “Trồng riềng nơi vùng đất này thuận lợi là nguồn nước và đất than bùn phù hợp. Chỉ cần vun luống cao là trồng rất đạt. Từ đó, hạn chế dùng phân bón hóa học tạo ra sản phẩm theo hướng sạch nên được thương lái ưa thích.”

Khi anh Nguyễn Thiện Hậu và anh Châu Thanh Long tiến hành đầu tư nhiều người dân tại địa phương không tin rằng họ có thể thành công. Nhưng với bản tính kiên định, muốn tìm hướng đi mới để vươn lên nên mỗi người bỏ ra khoảng 60 triệu đồng để cây riềng bén rẽ. Hiện nay, mỗi năm anh Hậu và anh Long có nguồn thu khoảng 300 triệu đồng/ha, số tiền này còn cao hơn mỗi chu kỳ thu hoạch rừng tràm truyền thống (khoảng 5 năm) của người dân tại địa phương. Anh Châu Thanh Long cho biết: “Hồi xưa hai anh em trồng riềng thì bị nói. Làm mấy cái chuyện khác người ta nên người ta nói, ai cũng vậy thôi. Khi bắt tay vào rồi thì gắng làm. Đất này trồng riềng rất tốt, củ nhiều. So với cuộc sống trước đây thì cây riềng giúp gia đình đỡ hơn nhiều, sống được.”

Tuy nhiên, 2 anh Nguyễn Thiện Hậu và Châu Thanh Long cũng gặp nhiều khó khăn khi nhiều người cũng bắt đầu đầu tư mở rộng diện tích trồng riềng. So với lúc mới cho thu hoạch cách đây hơn 1 năm, giá riềng đã giảm khoảng 20%, ở mức khoảng 10.000 đồng/kg. Mặc dù mô hình trồng riềng vẫn có lãi, nhưng điều khiến các anh lo lắng là tình trạng nông sản “được mùa mất giá”. Anh Nguyễn Thiện Hậu băn khoăn: “Tính theo giá thị trường từ 8.000 – 10.000. Một công một năm trung bình khoảng 4 tấn. Một ha kiếm được 300 triệu đồng. Hiện thương lái thu mua cung cấp cho thị trường Cà Mau và Kiên Giang thì chỉ vài trăm kg. Khó khăn hiện nay là chưa đảm bảo được đầu ra, chưa có người bao tiêu sản phẩm nên bấp bênh. Đổ xô trồng nhiều chắc chắn giá sẽ tiếp tục giảm.”

Bên cạnh nguồn thu nhập cao từ cây riềng mang lại, anh Nguyễn Thiện Hậu và anh Châu Thanh Long còn trồng xen thêm các loại cây trồng khác trên diện tích đất canh tác để tăng thu nhập. Đặc biệt, trong quá trình gắn bó với cây riềng, anh Nguyễn Thiện Hậu đã tận dụng phế phẩm từ củ riềng để làm “bài thuốc” trị sâu bệnh cho các loại cây trồng có hiệu quả tốt. Hiện anh Nguyễn Thiện Hậu đang ấp ủ việc thử nghiệm củ riềng như một loại “chế phẩm sinh học”, giúp người dân địa phương khắc chế sâu bệnh trên cây trồng./.