A noo Nguyễn Văn Hoà đoọng năl, lalăm a hay bêl tợơp bơơn k’điêl a noo căh năl cơnh đoong pa dưr tr’mông tr’meh pr’loọng đong đoọng ha c’la đay. Dic điêl anoo ơy bhrợ zập rau bh’rợ đoọng băn t’mông, ha dợ  pr’ặt tr’mông cung căh tệêm ngăn. C’moo 2019, lêy bhiệc choh tri vêy đơơng chô bh’nơơn zăng dal, tợơ bêl chô đăh lướt l’lêy cơnh apêê bhrợ têng, a noo Hoà nắc lêy k’rong bhrợ trang trại choh tri bào ngư bh’luuc coh đhăm k’tiếc bhươn đong.

A noo Nguyễn Văn Hoà ơy k’rong k’nặ 300 ức đồng đoọng choh bhrợ đong xưởng bhrợ tri lâng đhăm bhưah mơ 300m2, bhrợ đhị lò hấp, zr’lụ t’moọt t’nôm, ủ lâng dông tri… A noo cung k’rong k’nặ 200 ức đồng đoọng câl máy móc, pr’đươi pr’dua bhrợ têng tri. Ting cơnh a noo Hoà, chóh tri bào ngư bh’luúc zăng ba buôn, tri tợơ bêl tợơp choh tước pêêh pay bh’nơơn nắc đanh đhị 4 c’xêê. Đhơ cơnh đếêc, đoọng tri vêy bh’nơơn dal nắc lêy ghit cơnh choh bhrợ; coh đếêc c’nặt pay phôi chr’năp bhlầng tu phôi nắc rau quyết định bh’nơơn âng tri. Đọong tệêm ngăn bh’nơơn phôi, tri chắt vaih bấc, tr’nợơp nắc c’nặt chơih pay n’loong; xang đếêc nắc c’nặt t’moọt men, ủ phôi, t’moọt meo, bhrợ xr’rang tri. Cơnh lâng bột choh tri bào ngư, rau liêm choom bhlầng nắc bột cao su, tu đươi bột nâu tri buôn chắt vaih, bh’nơơn dal lâh. T’ping lâng apêê tri rau lơơng nắc tri bào ngư bh’luuc doó lâh vaih pr’luh, buôn choh, k’rang lêy cung buôn, vêy chr’năp dinh dưỡng bấc, liêm choom đoọng ha c’rơ tr’mông hêê.

Cung ting cơnh a noo Hoà moon, đoọng tri ha dưr, lalăm nắc trị tri lêy đoọng aih l’thai, nhiệt độ mơ 20-25 độ, dzệêp dzong 70-90%, clá ang liêm choom, oó đớc p’răng clá tih ooy trại…. Tri bào ngư bh’luuc nắc rau ch’na sạch, tu đhr’năng bhrợ têng doó đươi dua za nươu. Tri nâu xoọc pa câl bấc bhlầng đhị apêê nhà hàng, quá pa câl ch’na.

        Xọoc đâu, dâng zập g’luh a noo Nguyễn Văn Hoà bhrợ têng 10 r’bhầu phôi tri. Zập t’nôm tri ha dang k’rang lêy liêm nắc pay bh’nơơn 5-7 chu, clợơng 0,4kg tri. Zập ký t’mêê pa câl coh thị trường Tiên Phước tợơ 50-60 r’bhầu đồng, pa câl ooy thị trường tỉnh lơơng nắc tợơ 80-100 r’bhầu đồng/kg. Bh’nơơn đơơng chô zập g’luh k’nặ 100 ức đồng. Cr’nọo bh’rợ choh tri âng pr’loọng đong a noo cung t’vaih bhiệc bhrợ đoọng ha 4-6 cha nắc đhị vel đong lâng zên chroót c’rơ pa bhrợ cung z’zăng.

        Tợơ bh’nơơn bơơn xoọc tr’nợơp, x’rịa c’moo 2019, a noo Nguyễn Văn Hoà đh’rưah lâng apêê lơơng nắc bhrợ t’vaih       Hợp tác xã Nông nghiệp Tiên Hịêp. Chính quyền vel đong ơy zup zooi 100 ức đồng zooi hợp tác xã k’rong câl máy móc, phôi tri, pa choom cơnh bhrợ… Lâh mơ choh tri bào ngư bh’luuc, Hợp tác xã nâu dzợ lêy k’rong choh, pa câl bơr pêê râu tơơm cha p’lêê, tơơm za nươu, keo lai…

        T’cooh Nguyễn Văn Long, Chủ tịch UBND chr’val Tiên Hịêp, chr’hoong Tiên Phước đoọng năl: “Choh tri bào ngư bh’luuc nắc cr’noọ bh’rợ z’zăng t’mêê cơnh lâng đhanuôr chr’val Tiên Hịêp. Nâu đoo nắc cr’noọ bh’rợ đơơng chô bh’nơơn z’zăng, liêm choom cơnh lâng đhanuôr da ding ca coong. Cr’chăl ha y, vel đong nắc pa zưm lâng ngành chuyên môn âng chr’hoong bhrợ apêê lớp tập huân đăh choh tri lâng zup zooi zên bạc đoọng ha đhanuôr lêy pa dưr tri bào ngư bh’luuc”.

        Đhơ bhrợ têng căh ơy đanh, ha dợ Hợp tác xã Nông nghiệp Tiên Hiệp âng a noo Hoà t’hước lêy nắc t’vaih bhiệc bhrợ đoọng ha bấc apêê pa bhrợ. Đh’rưah zup zooi bấc pr’zợc p’niên đhị  vel đong đh’rưah ting pâh pa dưr cr’noọ bh’rợ choh tri bào ngư bh’luúc…/.

Hợp tác trồng nấm bào ngư xám  

                                                        (Báo Quảng Nam)

Nhận thấy nhu cầu thị trường về nấm bào ngư lớn, anh Nguyễn Văn Hòa ở thôn 2, xã Tiên Hiệp, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam đã đầu tư trồng nấm bào ngư xám. Bước đầu, mô hình trồng nấm của gia đình đã mang lại hiệu quả kinh tế khả quan.

Anh Nguyễn Văn Hòa cho biết, trước đây khi mới lập gia đình, anh loay hoay chưa xác định được hướng phát triển kinh tế cho riêng mình. Vợ chồng anh đã làm đủ nghề để kiếm sống, nhưng vẫn không ổn định. Năm 2019, nhận thấy việc trồng nấm cho hiệu quả kinh tế khá cao, sau khi đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm ở một số nơi, anh Hòa quyết định đầu tư xây dựng trang trại trồng nấm bào ngư xám trên mảnh vườn nhà.

Anh Nguyễn Văn Hòa đã đầu tư gần 300 triệu đồng xây dựng nhà xưởng làm nấm với diện tích hơn 300m², làm nơi chứa lò hấp, khu vực vào bịch, ủ và treo nấm… Anh cũng đầu tư gần 200 triệu đồng để mua máy móc, trang thiết bị, nguyên vật liệu làm nấm. Theo anh Hòa, trồng nấm bào ngư xám khá đơn giản, nấm từ lúc bắt đầu trồng đến khi kết thúc thu hoạch kéo dài khoảng 4 tháng. Tuy nhiên, để nấm cho năng suất cao cần phải nắm vững kỹ thuật trồng; trong đó khâu chọn phôi là quan trọng nhất vì nó quyết định đến chất lượng thành phẩm. Để bảo đảm chất lượng phôi, nấm ra đạt tỷ lệ cao, đầu tiên là khâu chọn bột gỗ; sau đó là các khâu vô men, ủ phôi, vô meo, lên dàn nấm. Riêng bột trồng nấm bào ngư tốt nhất là bột cao su, vì dung loại bột này nấm dễ phát triển, cho hiệu quả cao. So với các loại nấm khác thì nấm bào ngư xám ít mắc bệnh, dễ trồng, chăm sóc khá đơn giản, có giá trị dinh dưỡng cao, có lợi cho sức khỏe.  

Cũng theo anh Hòa, để nấm phát triển bình thường, trước tiên trại nấm phải thoáng mát, nhiệt độ ở trong khoảng 20 - 250C, độ ẩm 70 - 90%, ánh sáng phân bố phù hợp, không để ánh nắng trực tiếp chiếu thẳng vào trại... Nấm bào ngư xám là loại thực phẩm sạch, vì quá trình sản xuất không sử dụng hóa chất hay thuốc bảo vệ thực vật gây ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng. Loại nấm này đang được tiêu thụ mạnh tại các nhà hàng, quán ăn.  

Hiện nay, trung bình mỗi đợt anh Nguyễn Văn Hòa sản xuất gần 10 nghìn phôi nấm. Mỗi bịch phôi nấm nếu được chăm sóc tốt thu hoạch 5 - 7 lứa, đạt khoảng 0,4kg nấm. Giá mỗi ký nấm tươi bán tại thị trường Tiên Phước dao động từ 50 - 60 nghìn đồng, còn xuất bán ra thị trường ngoài tỉnh có giá từ 80 - 100 nghìn đồng/kg. Doanh thu mỗi đợt sản xuất nấm đạt gần 100 triệu đồng. Mô hình trồng nấm của gia đình anh cũng tạo được việc làm cho 4-6 lao động tại địa phương với thu nhập ổn định.

Từ thành công bước đầu, cuối năm 2019, anh Nguyễn Văn Hòa cùng một số thành viên đứng ra thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp Tiên Hiệp. Chính quyền địa phương đã hỗ trợ 100 triệu đồng giúp hợp tác xã đầu tư máy móc, phôi nấm, tập huấn kỹ thuật… Ngoài trồng nấm bào ngư xám, Hợp tác xã này còn dự định đầu tư trồng, xuất bán một số loại cây ăn quả, cây dược liệu, keo lai…  

Ông Nguyễn Văn Long, Chủ tịch UBND xã Tiên Hiệp, huyện Tiên Phước cho biết: “Trồng nấm bào ngư xám là mô hình tương đối mới đối với bà con nông dân xã Tiên Hiệp. Đây là mô hình cho thu nhập khá cao, phù hợp với người dân miền núi. Thời gian tới, địa phương sẽ phối hợp với ngành chuyên môn của huyện mở các lớp tập huấn về trồng nấm và hỗ trợ nguồn vốn cho người dân có ý định phát triển loại nấm bào ngư xám”.

Tuy hoạt động chưa lâu, nhưng Hợp tác xã Nông nghiệp Tiên Hiệp của anh Hòa được kỳ vọng sẽ giải quyết việc làm cho nhiều lao động. Đồng thời giúp nhiều bạn trẻ ở địa phương cùng tham gia phát triển mô hình trồng nấm bào ngư xám..../.

                                  (Bài + Ảnh: Báo Quảng Nam)