Pân đil cr’noon Tà Vàng  lâng bh’rợ taanh n’đoóh a doóh 

                             X'ră: TRINH SƯƠNG (10 CBC)

Pân đil Cơ Tu nắc zập ngai công n’năl taanh n’đoóh a doó. Hân đhơ cơnh đêếc, bấc bhlâng nắc taanh đoọng đươi dua cóh pr’loọng đông. t’mêê đâu, cóh cr’noon văn hoá Tà Vàng, chr’val A Tiêng, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam, bh’rợ taanh n’đoóh a doóh nắc bhrợ t’váih ting c’bhúh taanh bhrợ, chô đơơng râu thu nhập nhâm mâng đoọng ha pêê ađhi a moó cóh bhươl cr’noon…

  Tơợ bêl cr’noon Tà Vàng vêy ta moon nắc bhươl cr’noon văn hoá âng đhanuôr, manuýh Cơ Tu cóh bhươl cr’noon nắc bhrợ cha ting cơnh bh’rợ kinh tế t’mêê. Đươi vêy zúp zooi tơợ chính quyền, c’bhúh taanh n’đoóh a doó âng pân đil cóh cr’noon vêy ta bhrợ t’váih cóh c’moo 2011. Cóh tr’nơớp vêy 6 cha nắc nắc nâu cơy tước 20 cha nắc, cắh ơy ng’xay đợ apêê ađhi xoọc ting pa choom taanh, đương tước bêl taanh bhrợ liêm choom nắc vêy ting mót bhrợ têng cóh c’bhúh taanh bhrợ n’đoóh a doóh.

Đoọng c’bhúh taanh n’đoóh a doó pa bhrợ liêm choom lâng nhâm mâng, a moó Zơ râm Thị Nhăm vêy ta k’dua bhrợ têng manuýh k’đhơợng xay c’bhúh taanh bhrợ, p’too pa choom apêê ađhi a moó cóh c’bhúh t’bhlâng taanh bhrợ liêm choom. Bơơn vêy k’rang lêy zúp zooi âng nhà nước, c’bhúh taanh bhrợ n’đoóh a doó cóh Tà Vàng vêy ta zúp zooi ooy pr’đươi. Đhanuôr doọ dzợ k’rang ooy bh’rợ câl pr’đươi nắc đhiệp muy đương taanh hơợ ạ. Bêl lêy k’nặ lứch đợ pr’đươi đoọng taanh nắc a moó k’đhơợng xay lướt xay moon ooy apêê n’đắh ping đoọng apêê cher đoọng pr’đươi đoọng ha pêê ađhi a moo taanh bhrợ.

Cóh c’bhúh taanh, amoó Zơ râm Thị Nhơơnh nắc manuýh bhrợ têng liêm choom bhlâng. Amoó t’bhlâng pa choom đoọng ha pazêng apêê ađhi a moó n’lơơng cắh ơy lấh choom taanh bhrợ. Lớp học vêy ta bhrợ t’váih nắc đhị Gươl âng bhươl cr’noon. Đoo bêl tước ha dum xang lứch bh’rợ tr’nêng cóh đông, pazêng apêê ađhi amoó chô k’rong cóh Gươl đoọng vêy amoó Nhơơnh pa choom h’cơnh ng’taanh bhrợ. Đoọng bhrợ têng crêê cơnh cr’noọ âng apêê k’dua taanh bhrợ, amoó Nhơơnh nắc tự chêếc ch’mêết lêy, chêếc n’năl cóh sách báo pazêng râu cha năm t’mêê, liêm lấh mơ xang n’nắc pa choom đoọng ha pêê ađhi a moó cóh c’bhúh. Tu cơnh đêếc nắc vêy apêê ađhi a moó tin đươi, ting t’ngay vêy bấc manuýh tước ooy amoó đoọng pa choom taanh bhrợ. a moó Zơ râm Thị Nhơơnh xay moon:

Tước nâu cơy, apêê ađhi a moó cóh bhươl cr’noon nắc lứch choom taanh bhrợ, apêê đoo nắc pa choom cớ đoọng ha k’coon ta đhi đay đh’rứah ting bhrợ têng. đươi vêy cơnh đêếc đợ manuýh pân đil bhrợ têng, pa bhlâng nắc pazêng apêê ađhi cắh vêy bh’rợ tr’nêng công ting taanh bhrợ. Tước ooy Tà Vàng cóh t’ngay cắh cậ cóh ha dum nắc lêy pr’loọng đông hân đoo công vêy manuýh taanh bhrợ n’đoóh a doóh. Pazêng apêê ađhi pân đil nắc chô k’rong ooy Gươl đoọng pa choom taanh tơợ pazêng apêê a dếch, k’căn.

Cóh xa nay bh’rợ zúp zooi pa dưr pazêng bhươl cr’noon văn hoá da ding k’coong, Tà Vàng bấc c’moo đăn đâu ta luôn đương hơnh déh ta mooi du lịch lướt la lêy, n’đoóh a doóh Cơ Tu nắc vêy ta mooi ta luôn ta moóh câl đhị bhươl cr’noon. Vêy zr’lụ pa câl nắc pazêng apêê ađhi a moó cóh c’bhúh taanh bhrợ zập ngai công bhui har.

Đông sinh hoạt pân đil vêy ta bhrợ têng đhị m’pâng bhươl cr’noon đoọng pazêng apêê ađhi a moó liêm buôn pa choom taanh bhrợ lâng ắt prá xay. Apêê ađhi a moó câl p’xoọng 1 bêệ tủ đoọng đớc p’cắh pazêng bêệ n’đoóh a doóh, ting n’nắc xay moon đợ chr’nắp đoọng ta mooi du lịch tước lêy lâng nắc choom lêy pay câl râu pr’đươi âng đay kiêng.

Tị nắc muy cha nắc manuýh zập c’moo n’năl bhrợ têng ha rêê đhuốch, nắc nâu cơy a moó Zơ râm Thị Nhăm nắc ơy t’bhlâng pachoom taanh lâng tong bhrợ têng cóh c’bhúh taanh bhrợ âng bhươl cr’noon. Tu cơnh đêếc pr’loọng đông amoó cóh c’moo ahay nắc vêy p’xoọng thu nhập nhâm mâng tơợ bh’rợ taanh bhrợ n’đoóh a doóh. Tết bêl đêếc ahay, a moó câl p’xoọng muy bêệ ti vi đoọng đương lêy pazêng râu xa nay bh’rợ. amoó bhui har lâng chắp hơnh amoó Zơ râm Thị Nhơơnh nắc ơy t’bhlâng pa choom đoọng ha moó choom taanh bhrợ cơnh nâu cơy.

Tà Vàng vêy ta xay moon nắc bhươl cr’noon văn hoá cấp tỉnh. Pr’ắt tr’mông vật chất lâng tỉnh âng đhanuôr ting t’ngay vêy ta ha dưr dal. Apêê ađhi a moó cóh cr’noon zay taanh bhrợ n’đoóh a doóh, zay bhrợ cha. N’đoóh a doóh Cơ Tu ting t’ngay vêy bấc ngai n’năl. Trưởng cr’noon Pơ Loong Nhóp bhui har xay moon:

Pa dưr bh’rợ taanh bhrợ n’đoóh a doóh, nắc pr’ắt tr’mông âng đhanuôr ting t’ngay liêm choom lấh mơ. Đươi vêy dự án pa choom đhanuôr h’cơnh ng’bhrợ cha đoọng pa dưr pr’ắt tr’mông. Chắp hơnh dự án lâng nhà nước nắc ơy k’rang zúp zooi đoọng ha đhanuôr, bhrợ t’váih râu bh’rợ t’bil ha ul, pa xiêr đharứt.

Bhrợ t’váih bh’rợ tr’nêng đoọng ha pêê ađhi a moó pân đil, zư lêy, pa dưr bh’rợ t’ty nắc xa nay bh’rợ crêê liêm cóh chính sách pa dưr bhươl cr’noon văn hoá đhanuôr, zúp zooi pr’ắt tr’mông âng đhanuôr cóh zr’lụ da ding k’coong. rơơm kiêng pazêng apêê ađhi a moó Cơ Tu cóh bấc zr’lụ công bơơn bhrợ t’váih c’bhúh taanh bhợ n’đoóh a doóh t’ty cơnh cr’noon Tà Vàng./.