Tợơp c’moo 2017, trang trại âng t’cooh Trâng Ngọc Phú ặt đhị vel Ea Mkeng, chr’val Ea Bar, chr’hoong Sông Hinh nắc tợơp đươi dua chế phẩm sinh học đoọng pa liêm đhăm k’tiếc âng pr’loọng đong. Bấc c’moo đăn đâu, k’tiếc choh tơơm cà phê, ta luôn g’bur phân hoá học tu cơnh đếêc nắc căh dzợ liêm, căh zập dinh dưỡng đoọng ha pêê tơơm chr’noh lơơng ha dưr. Pr’loọng đong t’cooh nắc lơi tơơm cà phê, choh apêê tơơm cha p’lêê lâng tơơm pay cr’liêng cơnh tơơm sầu riêng, pih a ngoọn, Sachi. T’cooh Trần Ngọc Phú moon, chr’năp pa câl zăng dal, pa câl đâh, k’đươi lêy vêy bh’nơơn liêm, k’dua c’la trang trại nắc k’rong bhrợ têng liêm choom lâng k’rang lêy crêê cơnh: “Tơơm Sachi lalua nắc bơơn t’moon k’dua đươi apêê chế phẩm sinh học sạch. Tu nắc đoo mỹ phẩm, pazêng za nươu cơnh OMEGA3 69 nắc căh choom boọ hoá chất. Nắc tợơp choh tước pay bh’nơơn lêy đươi dua sinh học tợơ tr’nợơp.”

       Bhươn tơơm cha p’lêê âng pr’loọng đong t’cooh Huỳnh Văn Tánh, ặt đhị chr’val Hoà Quang Bắc, chr’hoong Phú Hoà cung bơơn apêê tước k’rong câl. Xọoc đâu, chr’năp pa neh pa câl đhị bhươn zăng dal ha dợ nắc dzợ vêy ma nuyh zước câl. Bhươn tơơm cha p’lêê nâu bơơn t’cooh Tánh k’rang lêy crêê cơnh pr’đợơ tệêm ngăn sinh học. T’cooh pay đươi biêng sinh học đoọng biêng pazêng rau acoon nạ pa hư tơơm chr’noh xăl bhiệc phun za nươu; ủ é k’roọc lâng a xậ hi la đoọng g’bur ooy t’nơơm; đươi dua chế phẩm sinh học đoọng ha bhươn tơơm cha p’lêê… Cơnh k’rang lêy crêê cơnh kỹ thuật âng t’cooh Tánh  nắc ơy zooi tơơm chr’noh vêy bơơn pa chô dinh dưỡng liêm choom, pa dưr c’rơ cha groong cha noọng, pa dzoóc đợ bấc âng pô vaih p’lêê, pa xiêr ếp bhlầng đhr’năng xrăh p’lêê nhuum, pa dzoóc bh’nơơn tợơ 20-30%, pa xiêr zên bạc, phna bón hoá học tợơ 30-50% lâng choom pay bh’nơơn đâh t’ping lâng choh ta bhưah tợơ 10-15 t’ngay. T’cooh Huỳnh Văn Tánh, ặt đhị chr’val Hoà Quang Bắc, chr’hoong Phú Hoà đoọng năl, bhươn tơơm cha p’lêê âng pr’loọng đong t’cooh bơơn ta bhrợ padưr nắc bhươn mẫu ting cơnh c’lâng n’jưah pa dưr n’jưah bhrợ têng du lịch đoọng chếêc năl: “A cu xoọc t’pâh đhanuôr coh tổ nắc pa xiêr đươi dua za nươu zư lêy bhơi rơ veh, rau 2 nắc k’rang lêy crêê cơnh. Kieng vêy tơơm pa neh bh’nơơn dal nắc g’bur phân liêm ma mơ, đác zập zêng, đươi dua phân hữu cơ, pa xiêr phân sinh học.”

        Xọoc đâu, coh vel đong tỉnh Phú Yên ơy vêy k’ha riêng pr’loọng đong pa dưr bhươn cha p’lêê ting c’lâng tệêm ngăn sinh học lâng apêê tơơm chr’noh: cam, quýt, mãng cầu, bơ, sầu riêng… Apêê pr’đươi tợơ pazêng bhươn tơơm chr’noh nâu ơy moon ghit, pa căh đhị dzoọng coh thị trường, vêy đhị pa câl tệêm ngăn, chr’năp pa cala dal, chroi k’rong pa dưr dal bh’nơơn bh’rợ đoọng ha đhanuôr. T’cooh Huỳnh Tấn Việt, Bí thư Tỉnh uỷ Phú Yên đoọng năl, bhiệc bhrợ pa dưr apêê trang trại, bhươn bôl đhr’đấc đhị vel đong tỉnh ơy lâng xoọc t’hước tước pa dưr ha rêê đhuôch muy cơnh đanh mâng: “Đhị da ding ca coong lưm k’đhap k’ra bhlầng tu cơnh đếêc ahêê nắc pa zưm m’ma cơnh bh’rợ ta bil ha ul pa xiêr đha rựt, t’vaih pr’đợơ liêm choom bhlầng đoọng ha đhanuôr./.”

Phú Yên làm giàu từ những trang trại, vườn đồi

                                        CTV Nhã Uyên/VOV Miền Trung

Phát triển trang trại đang là hướng đi mới của bà con nông dân tỉnh Phú Yên. Ngoài việc phải có vốn đầu tư ban đầu, chọn cây, con phù hợp và tìm các chế phẩm sinh học phòng trừ dịch bệnh, tăng năng suất, bảo đảm chất lượng tiêu chuẩn nông sản sạch… thì việc ứng phó với thời tiết bất thường gần đây cũng là bài toán khó. Tuy vậy, bà con nông dân ở đây đã vượt qua những trở ngại ban đầu, tạo nên những vườn đồi, trang trại sum sê cây trái.

Đầu năm 2017, trang trại của ông Trần Ngọc Phú ở buôn Ea Mkeng, xã Ea Bar, huyện Sông Hinh bắt đầu sử dụng các chế phẩm sinh học để cải tạo diện tích đất của gia đình. Nhiều năm trước đây, đất trồng cây cà phê, thường xuyên bón phân hóa học nên đất bị chai cứng, không còn đủ dinh dưỡng cho các loại cây trồng khác phát triển. Gia đình ông quyết định bỏ cây cà phê, trồng các loại cây ăn trái và cây lấy hạt như cây sầu riêng, chanh dây, Sachi. Ông Trần Ngọc Phú nói, giá bán khá cao, tiêu thụ nhanh, đòi hỏi chất lượng tốt, buộc chủ trang trại phải đầu tư bài bản và chăm sóc đúng quy trình: “Cây sachi thực tế được khuyến cáo phải dùng các loại chế phẩm sinh học sạch. Bởi vì nó là mỹ phẩm, những dược liệu như OMEGA 3 69 thì không thể nhiễm hóa chất. Nên bắt đầu trồng cây đến có thu hoạch phải dùng sinh học ngay từ đầu.”

Vườn cây ăn trái của gia đình ông Huỳnh Văn Tánh, ở xã Hòa Quang Bắc, huyện Phú Hòa cũng được nhiều thương lái tìm đến. Hiện giá mít bán tại vườn khá cao nhưng vẫn có nhiều người đặt mua. Vườn cây ăn trái này được ông Tánh chăm sóc theo đúng tiêu chuẩn an toàn sinh học. Ông dùng bẫy sinh học để bẫy những thiên địch gây hại cho cây trồng thay cho phun thuốc hóa học; ủ phân bò và lá cây để bón gốc cho cây; sử dụng chế phẩm sinh học cho vườn cây ăn trái .... Cách chăm sóc đúng kỹ thuật của ông Tánh đã giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt, tăng cường sức đề kháng chống hạn tốt, tăng tỷ lệ đậu hoa, đậu quả, hạn chế được tối đa tình trạng rụng quả non, tăng năng suất từ 20-30%, giảm chi phí phân bón hóa học từ 30-50% và cho thu hoạch sớm so với đại trà từ 10-15 ngày. Ông Huỳnh Văn Tánh, ở xã Hòa Quang Bắc, huyện Phú Hòa cho biết, vườn cây trái của gia đình ông được xây dựng vườn mẫu theo hướng vừa phát triển kinh tế, vừa phục vụ du lịch trải nghiệm: “Tôi đang vận động bà con trong tổ hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, thứ 2 là chăm sóc đúng quy trình. Muốn cây mít có chất lượng tốt phải bón phân cân đối, nước đầy đủ, sử dụng phân hữu cơ hạn chế phân sinh học.”

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Phú Yên đã có hàng trăm hộ phát triển vườn cây ăn trái theo hướng an toàn sinh học với các loại cây như: cam, quýt, mãng cầu, bơ, sầu riêng.... Các sản phẩm từ những vườn cây này khẳng định được chỗ đứng trên thị trường, có đầu ra ổn định, giá thành cao, góp phần tăng thu nhập cho người dân. Ông Huỳnh Tấn Việt, Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên cho rằng, việc xây dựng các trang trại, vườn đồi trên địa bàn tỉnh đã và đang hướng đến phát triển nông nghiệp một cách bền vững: “Ở miền núi rất khó khăn nên chúng ta phải lồng ghép giống như chương trình xóa đói giảm nghèo, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho bà con nhân dân./.”

                                                                   Ảnh bìa: Báo Phú Yên