Amoó Lê Thị Hồng Nguyên coh cr’noon Cu Ty, chr’val Hướng Lộc, chr’hoong da ding k’coong Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị năc tơơp bhrợ pr’đươi r’veh, a pul, p’lêê p’cooh pa gooh chrộ tơợ c’moo 2019. Amoó Nguyên xay moon, cơnh bâc k’conh k’căn n’lơơng amoó lum zr’năh k’đhap coh cr’chăl băn par acoon p’niên, pazêng p’niên k’tưi căh lâh kiêng cha r’veh. Coh muy chu pa choom ooy bh’rợ băn par acoon p’niên đoọng ha pân đil vel đong, amoó n’năl ooy pr’đươi máy pa gooh chrộ r’veh, a pul, p’lêê p’coo liêm bhlâng. Xang n’năc, amoó nhăn vặ máy chô bhrợ lêy pazêng r’veh r’đoong, p’lêê, p’coo ha pr’loong đong đay. Coh t’tun, pr’đươi âng amoó bhrợ năc vêy bâc ngai n’năl lâng nhăn câl. Lêy chr’hoong da ding k’coong Hướng Hoá vêy bâc r’veh r’đoong, p’lêê, p’coo âng k’tiêc chrộ cơnh Đà Lạt, amoó Nguyễn k’noọ tươc ooy bh’rợ bhrợ têng n’cam r’veh r’đoong, p’lêê p’coo, a pul pa gooh chrộ lâng năc vêy Hội Liên hiệp pân đil vel đong đoọng bhrợ têng. Amoó Nguyên xay moon, pr’đươi bột r’veh, p’lêê p’coo bâc bhlâng đoọng ha acoon p’niên, chr’năp bhlâng năc cr’chăl acoon p’niên tơợp choom cha cha tơợ 6- 12 c’xêê, tu cơnh đêêc năc amoó bhrợ têng liêm bhlâng, căh đươi chất zư đớc: “Đợ pr’đươi âng cu lêy pay câl năc t’mêê, a yêm, zr’lụ choh bhrợ liêm choom. Lâh n’năc, acu dợ nhăn câl tơợ Đà Lạt đoọng chô bhrợ. Bêl k’nặ pa gooh u chrộ, r’veh, a pul, p’lêê p’coo zêng ơy ta cooch n’căr, rao bâc chu đoọng u sạch, claat c’đặ đơc pa gooh lâng t’mọt ooy máy bhrợ pa gooh đanh tơợ 10- 24 tiếng đồng hồ, t’đui ooy pazêng râu p’lêê p’coo. Xang bêl r’veh, a pul, p’lêê p’coo pa gooh năc t’mọt ooy máy g’lị, g’lị pa nhoonh, xố t’mọt ooy tọ chai lâng ta lăp pa céch. Xoọc đâu acu chêêc n’năl ooy pazêng pr’đươi t’mêê, k’rong bhrợ pa dưr râu liêm choom đoọng bhrợ t’bhưah thị trường câl đươi.”

Xay moon manuyh đươi dua pr’đươi n’nâu năc acoon p’niên lâng manuyh t’cooh ta ha, amoó Lê Thị Hồng Nguyên bâc bhlâng năc đươi p’lêê p’coo cha ngaách, cơnh: chùm ngây, cần tây, a pul dền, ch’lang lêên, k’đấc bhrôông, g’bá, ha bhêy, ngô bhrậu, cà rốt, r’veh ngót, a hự… Tươc nâu cơy, zr’lụ pa bhrợ âng amoó Nguyên bhrợ têng lâh 20 pr’đươi bột pazêng râu. Lâh n’năc, amoó năc dợ bhrợ têng bột lêệ a goóc, a đuh đơc pa chrộ. Ting cơnh amoó Nguyên, mơ 20kg pr’đươi t’mêê năc bơơn bhrợ mơ 1kg bột gooh, zập c’xêê cơ sở bhrợ têng năc k’dâng tơợ 40- 50 kg bột gooh. T’đui ooy đhr’năng âng pr’đươi, chr’năp pa câl tơợ 500 r’bhâu đồng tươc 1 ức đồng. Chr’năp pa câl u dal năc amoó Nguyên pac pa tứi đoọng pa câl, bhrợ ha manuyh câl buôn lêy pay câl. M’bứi bhlâng zập c’xêê, cơ sở bhrợ têng bột r’veh, a pul, p’lêê p’coo goóh u chrộ âng pr’loọng đong amoó Nguyên bơơn pay pa chô tơợ 25- 30 ức đồng. P’căn Võ Thị Yến, Chủ tịch Hội Liên hiệp pân đil chr’val Hướng Lộc, chr’hoong Hướng Hoá xay moon, bh’rợ bhrợ têng bột r’veh p’lêê p’coo pa gooh u chrộ âng pr’loong đong amoó Lê Thị Hồng Nguyên t’mêê pa bhrợ, năc đợ râu liêm choom ooy kinh tế bâc pa bhlâng. Chr’năp bhlâng, cơ sở âng amoó Nguyên năc pa têệt pa câl đoọng ha pazêng bhươn r’veh ga măc đhị vel đong. Amoó Võ Thị Yến xay moon p’xoọng, cơ sở n’nâu công bhrợ pr’đơợ đoọng ha muy bơr ađhi amoó manuyh acoon coh coh zr’lụ vêy p’xoọng thu nhập: “Bh’rợ tr’nêng kinh tế âng amoó Nguyên ơy bhrợ tr’xăl cr’noọ xa nay pa dưr kinh tế đoọng ha apêê ađhi amoó đhị vel đong, pa bhlâng năc coh bh’rợ xay bhrợ kỹ thuật công nghệ ooy bh’rợ pa bhrợ đoọng pa dưr chr’năp âng pr’đươi. Coh cr’chăl ha y, Hội pân đil chr’val năc t’bhlâng p’too pa choom, zup zooi zên t’đui đoọng, xay moon pazêng bh’rợ công cơnh bhrợ têng lớp pa choom, bhrợ pr’đơợ đoọng ha ađhi amoó chêêc n’năl, lêy pay bh’rợ tr’nêng crêe cơnh đoọng pa dưr kinh tế, pa dưr dal pr’ăt tr’mông.”

C’moo 2020, amoó Lê Thị Hồng Nguyên năc xay moon cr’noọ tơợp bhrợ cha âng đay tơợ bh’rợ bhrợ têng bột r’veh r’đoong gooh pa chrộ ting pâh bh’rợ tr’thi: Tơợp bhrợ cha tr’xăl t’mêê c’moo 2020, năc Sở Khoa học lâng Công nghệ tỉnh Quảng Trị bhrợ têng. Pr’đươi: Nguyên Homemade âng amoó Nguyên vêy Ban bhrợ têng bh’rợ tr’thi xay moon dal lâng râu liêm choom năc bâc dinh dưỡng, liêm crêê, crêê cơnh cr’noọ cr’niêng đươi dua.

P’căn Hồ Thị Thu Nhường, Chủ tịch Hội Liên hiệp pân đil chr’hoong Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị xay moon, bh’rợ kinh tế âng pr’loọng đong amoó Lê Thị Hồng Nguyên t’mêê bhlâng lâng ađhi amoó coh chr’hoong da ding k’coong Hướng Hoá. Xoọc đâu năc vêy muy bơr amoó pa choom bhrợ têng cơnh bh’rợ n’nâu. Ting cơnh p’căn Hồ Thị Thu Nhường, coh cr’chăl ha y, Hội Liên hiệp pân đil chr’hoong Hướng Hoá năc t’đui đoọng zên zup zooi apêê ađhi amoó vêy cr’noọ kiêng vặ zên đoọng pa dưr kinh tế pr’loỌng đong: “Coh chr’hoong Hướng Hoá ting t’ngay n’leh bâc bh’rợ kinh tế t’mêê năc apêê ađhi amoó coh vel đong ma bhrợ, z’zăng liêm choom. Liêm choom bhlâng, năc cơnh cơ sở bhrợ têng prí gooh, choh pô bhrợ du lịch, bhrợ têng cà phê căh cậ bhrợ têng bột r’veh, a pul, p’lêê p’coo gooh u chrộ âng amoó Nguyên liêm choom ooy kinh tế bâc bhlâng. Lêy zazum, amoó năc ơy vêy tr’xăl ooy cr’noọ bh’rợ pa dưr kinh tế, đươi dua khoa học kỹ thuật đoọng bhrợ t’vaih pr’đươi vêy chr’năp bâc lâh mơ. Hội Liên hiệp pân đil chr’hoong haanh deh pa bhlâng lâng ta đang moon apêê ađhi amoo t’bhlâng bhrợ têng ting c’lâng bh’rợ t’mêê n’nâu. Coh ha y, Hội Liên hiệp pân đil chr’hoong t’bhlâng tín chấp lâng Ngân hàng Chính sách Xã hội đoọng zooi apêê ađhi amoÓ vặ zên pa dưr kinh tế, t’bil ha ul pa xiêr đharựt. Xoọc đâu Hội năc ơy tín chấp lâh 157 tỷ đồng./.”

Khởi nghiệp từ bột rau củ quả sấy lạnh

                                                          Kim Cương

Chị Lê Thị Hồng Nguyên ở huyện miền núi Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị được nhiều người biết đến với sản phẩm bột rau củ quả sấy lạnh mang thương hiệu “Nguyên Homemade”. Với ưu điểm dinh dưỡng cao, an toàn, tiện lợi, ý tưởng phát triển kinh tế của chị Nguyên đã đoạt giải Nhì tại cuộc thi “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo” năm 2020, do Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Trị tổ chức, góp phần tạo chỗ đứng cho thương hiệu, quảng bá sản phẩm, mở rộng thị trường; đồng thời khơi dậy tinh thần khởi nghiệp cho chị em miền núi tại địa phương. 

Chị Lê Thị Hồng Nguyên ở thôn Cu Ty, xã Hướng Lộc, huyện miền núi Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị bắt tay xây dựng sản phẩm rau củ quả sấy lạnh từ năm 2019. Chị Nguyên chia sẻ, như bao phụ huynh khác chị gặp khó khăn trong quá trình nuôi dạy con trẻ, hầu hết các trẻ nhỏ ít chịu ăn rau củ quả. Trong một buổi tập huấn kiến thức chăm sóc trẻ em cho phụ nữ tại địa phương, chị biết đến công nghệ máy sấy lạnh rau củ quả hiện đại. Sau đó, chị mạnh dạn mượn máy về chế biến các loại bột rau củ quả cho gia đình. Về sau, sản phẩm chị làm ra được nhiều người biết đến và đặt mua. Nhận thấy huyện miền núi Hướng Hóa có nhiều rau củ quả như xứ lạnh như Đà Lạt, chị Nguyên nghĩ đến chuyện làm ra bột rau củ quả sấy lạnh và nhận được sự ủng hộ từ Hội LHPN địa phương. Chị Nguyên cho biết, sản phẩm bột rau củ quả chủ yếu dành cho trẻ em, đặc biệt là giai đoạn trẻ ăn dặm từ 6-12 tháng, nên chị rất chú trọng nguyên liệu chế biến và tuyệt đối không sử dụng chất bảo quản:“Tiêu chí nguyên liệu được tôi chọn mua phải tươi ngon, có nguồn gốc an toàn. Ngoài ra, tôi còn đặt mua nguyên liệu ở Đà Lạt để về chế biến. Trước khi vào sấy lạnh, rau, củ, quả phải được cắt vỏ, rửa nhiều nước cho sạch, thái lát nhỏ để ráo và cho vào máy sấy trong thời gian từ 10 - 24 giờ, tùy từng loại. Sau khi rau, củ, quả sấy khô thì cho vào máy xay, xay thành bột mịn, chia bột vào từng lọ thủy tinh và đóng gói kỹ. Hiện tôi đang tìm hiểu thêm về các sản phẩm mới, đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm để mở rộng thị trường.”

Xác định đối tượng sử dụng sản phẩm này là trẻ nhỏ và người già, chị Lê Thị Hồng Nguyên chủ yếu chế biến các loại rau củ quả có tính mát, như chùm ngây, cần tây, củ dền, diếp cá, bí đỏ, rau má, cải bó xôi, khoai lang tím, cà rốt, súp lơ xanh, hoa đậu biếc, rau ngót, gừng… Đến nay, cơ sở của chị Nguyên sản xuất hơn 20 sản phẩm bột các loại. Ngoài ra, chị còn sản xuất cả bột cóc, ếch, nhái sấy lạnh. Theo chị Nguyên, cứ 20kg nguyên liệu tươi cho ra 1kg bột khô, mỗi tháng cơ sở sản xuất khoảng 40-50kg bột khô. Tùy loại sản phẩm, giá bán từ 500 ngàn đồng đến 1 triệu đồng/kg. Giá thành cao nên chị Nguyên chia nhỏ để bán cho khách hàng dễ lựa chọn. Bình quân mỗi tháng, cơ sở sản xuất bột rau củ quả sấy lạnh của gia đình chị Nguyên thu về khoảng 25-30 triệu đồng. Bà Võ Thị Yến, Chủ tịch Hội LHPN xã Hướng Lộc, huyện Hướng Hóa cho biết, mô hình sản xuất bột rau củ quả sấy lạnh của gia đình chị Lê Thị Hồng Nguyên mới đi vào hoạt, nhưng hiệu quả kinh tế khá cao. Đáng chú ý, cơ sở của chị Nguyên đã liên kết tiêu thụ đầu ra cho các vườn rau lớn tại địa phương. Chị Võ Thị Yến cho biết thêm, cơ sở này cũng tạo điều kiện cho một số chị em người dân tộc thiểu số trong vùng có thêm thu nhập: “Cách làm kinh tế của chị Nguyên đã làm thay đổi tư duy phát triển kinh tế cho chị em tại địa phương, nhất là trong việc áp dụng kỹ thuật công nghệ vào trong sản xuất để nâng cao giá trị sản phẩm. Thời gian tới, Hội Phụ nữ xã sẽ tiếp tục cổ vũ, hỗ trợ vốn vay ưu đãi, tư vấn các mô hình cũng như tổ chức lớp tập huấn, tạo điều kiện cho chị em tham khảo, lựa chọn mô hình phù hợp để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống.”

      Năm 2020, chị Lê Thị Hồng Nguyên mạnh dạn đưa ý tưởng khởi nghiệp từ mô hình sản xuất bột rau củ quả sấy lạnh tham gia cuộc thi “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo” năm 2020, do Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Trị tổ chức. Sản phẩm “Nguyên Homemade” của chị Nguyên được Ban Tổ chức cuộc thi đánh giá cao với ưu điểm dinh dưỡng cao, an toàn, tiện ích, sát thực với nhu cầu cuộc sống.

Bà Hồ Thị Thu Nhường, Chủ tịch Hội LHPN huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị nhận xét, mô hình kinh tế của gia đình chị Lê Thị Hồng Nguyên khá mới mẻ đối với chị em ở huyện miền núi Hướng Hóa. Hiện đã có một vài chị em học tập và phát triển theo mô hình này. Theo bà Hồ Thị Thu Nhường, thời gian tới, Hội LHPN huyện Hướng Hóa tiếp tục ưu tiên nguồn vốn hỗ trợ chị em có nhu cầu vay vốn để phát triển kinh tế gia đình: “Trên địa bàn Hướng Hóa dần xuất hiện nhiều mô hình kinh tế mới do chị em ở cơ sở tự tạo dựng, khá hiệu quả. Điển hình, như cơ sở sản xuất chuối sấy, trồng hoa thu hút du lịch, chế biến cà phê hay như sản xuất bột rau củ quả sấy lạnh của chị Nguyên cho kinh tế cao. Nhìn chung, chị em đã có sự thay đổi trong cách phát triển kinh tế, áp dụng khoa học kỹ thuật để tạo sản phẩm cho giá trị cao hơn. Hội LHPN huyện rất hoan nghênh và khuyến khích chị em phát triển theo khuynh hướng mới này. Thời gian tới, Hội LHPN huyện tiếp tục tín chấp với Ngân hàng Chính sách Xã hội để hỗ trợ chị em vay vốn phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Hiện Hội đã tín chấp trên 157 tỷ đồng./.”