Thực hiện: Jumi Sĩ

Khách mời: Bà A Rất Thị Hoa-Phó trưởng phòng Phòng Nông nghiệp huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam

          PV: Nhăn chào a’ngắh. Bơơn năl, pr’lúh pa zrúah a’ọc châu Phi ơy dưr váih đhị chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Giang tơợ tơợp c’xêê 6. A’ngắh đoọng năl đhr’năng pr’lúh cr’ay cóh vel đông tước đâu ha cơnh ơy?

          A’ngắh A Rất Thị Hoa: Pr’lúh pa zrúah a’ọc châu Phi ơy moót cóh vel đông chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Giang moót t’ngay 7/6/2019. Xang bêl bơơn độp cr’liêng xa’nay âng zâp pr’loọng b’băn xay moon, UBND chr’hoong nắc ơy k’đươi moon Phòng Nông nghiệp lâng Trung tâm Kỹ thuật Nông nghiệp pazưm lâng Chi cục b’băn Thú y tỉnh lướt pay mẫu xét nghiệm. Xang bêl xét nghiệm nắc lêy dương tính lâng pr’lúh pa zrúah a’ọc châu Phi, Phòng Nông nghiệp lâng Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp nắc ơy pazưm đấh lâng UBND chr’val Tà Bhing lâng thị trấn Thạnh Mỹ lêy lêệng tập lơi t’nooi a’ọc dương tính lâng pr’lúh.

          PV: Cơnh đếêc, phòng Nông nghiệp lâng pa dưr pa xớc vel bhươl chr’hoong cung cơnh chính quyền vel đông cóh đâu nắc ơy vêy đợ c’lâng bh’rợ ha cơnh đoọng zêl cha groong, pa xiêr trơơi boọ âng pr’lúh?

          A’ngắh A Rất Thị Hoa: Xang bêl pr’lúh pa zrúah a’ọc châu Phi dưr váih nắc phòng Nông nghiệp ơy xay moon lâng UBND chr’hoong lêy bhrợ têng c’lâng bh’rợ zêl cha groong lâng pr’lúh. Lâng nắc xay moon tước zâp pr’loọng b’băn a’ọc cóh vel đông đoọng đhanuôr năl gít, zêl cha groong. Moon p’too pr’loọng b’băn lêy oó đoọng apêê cha chrứih moót glúh đhị zr’lụ b’băb, zêl cha groong pr’lúh trơơi boọ. Chi cục Hải quan pazưm lâng UBND chr’hoong bhrợ têng bhiệc lêy cha mêết âng đơơng a’ọc đhị vel đông chr’hoong. tước t’ngay 10/6, UBND chr’hoong nắc ơy k’đươi moon Chủ tịch UBND zâp chr’val lâng c’bhúh Kinh tế Quốc phòng 207, biên phòng cửa khẩu Nam Giang họp xay moon đắh bhiệc zêl cha groong. Xang bêl họp, zâp chr’val chô k’đươi moon cán bộ đương goon zư zâp đhị chr’nắp cóh vel đông, zêl cha groong tơợ dứp đồng bằng lướt ooy đâu. Ha dợ 2 chr’val Tà Bhing lâng thị trấn Thạnh Mỹ nắc cắh đoọng lêệng p’zi. Tước đâu pa zêng đợ t’nooi a’ọc ơy ta lêệng tập nắc 56 p’nong.

          PV: Nắc vel đông k’coong ch’ngai, bh’rợ zêl cha groong pa zrúah a’ọc châu Phi vêy lưm đợ râu liêm buôn lâng zr’nắh k’đhạp ha cơnh, ha ngắh?

        A’ngắh A Rất Thị Hoa: Liêm buôn nắc tơợ tơợp dưr n’léh váih pr’lúh pa zrúah a’ọc cóh vel đông, zâp cấp chính quyền tơợ tỉnh tước chr’hoong nắc ơy k’đươi, zooi zúp đấh loon nắc liêm buôn đoọng phòng Nông nghiệp cung cơnh Trung tâm kỹ thuật đắh bhiệc zêl cha groong pr’lúh. L’lăm đêếc, t’ngay 5/6 UBND chr’val cung ơy pa zưm đấh loon lâng đồn biên phòng zúp đhanuôr zêl cha groong pr’lúh, nắc liêm buôn bhlâng. Cr’chăl nâu, bhiệc zêl cha groong pr’lúh pa zrúah a’ọc châu Phi cóh k’coong ch’ngai cung lưm bấc râu zr’nắh k’đhạp. Tr’nơợp nắc chr’hoong Nam Giang mưy vel đông pậ bhứah, nắc trung tâm âng zâp chr’hoong k’coong ch’ngai âng tỉnh Quảng Nam, zâp xe cộ lướt ra vách bấc nắc k’đhạp lêy cha mêết. Zr’nắh k’đhạp râu 2 nắc a’ọc vel đông âng hêê cắh buôn bơơn năl crêê pr’lúh. Lâng a’ọc bhoọc âng a’duôn nắc buôn bơơn năl, tu nắc n’léh váih bhrông cóh a’chặc, cắh cha cha, k’hir... ha dợ a’ọc đhanuôr hêê nắc vêy pr’hoọm tăm k’đhạp lêy năl. Bhiệc lêy năl gít nắc lêy cóh cr’liêng mắt, lêy cắh cha cha xang nặc chêết bil nắc đấh xay moon ooy chính quyền vel đông. Bêl đêếc azi lướt pay mẫu xét nghiệm lêy vêy dương tính lâng vi rut pa zrúah a’ọc châu Phi hay cắh.

         Cơnh đêếc, a’ngắh vêy đợ râu moon p’too lâng apêê b’băn ooy đắh bhiệc zêl cha groong pr’lúh pa zrúah a’ọc châu Phi?

         A’ngắh A Rất Thị Hoa: Lâng đhanuôr băn a’ọc nắc lêy oó moót glúh đhị zr’lụ pa câl a’ọc, zr’lụ chr’val Chà Vàl doọ ơy moon cắh đoọng lêệng p’zi, hân đhơ cơnh đêếc, ahêê nắc lêy moót đhị zr’lụ nâu tước chô ooy đông, c’roọl bh’năn âng đay nắc buôn trơơi boọ pr’lúh cóh a’ọc âng đay. Râu 2 cớ, nắc lêy tiêu độc khử trùng c’roọl bh’năn liêm sạch, ch’na đh’nắh têêm ngăn, oó đoọng trơơi boọ pr’lúh. Tu cr’chăl nâu buôn bhlâng váih pr’lúh nắc đhanuôr p’gít lêy pa liêm. râu 3 nắc đhanuôr lêy oó ắt lưm lâng manứih cha chrứih, lấh mơ nắc lâng apêê lướt xe thồ cóh zâp chr’val k’coong ch’ngai, tu nắc đợ apêê xe thồ n’nắc tơợp dưr váih tơơm ríah pr’lúh cr’ay. Xoọc dưr váih pr’lúh cung p’too moon đhanuôr oó lêy băn pa xoọng t’bấc, đương đợ bêl pr’lúh doọ dzợ nắc lêy băn padưr cớ.

       PV: Lâng đợ pr’loọng vêy crêê a’ọc ta lêệng tập lơi, chính quyền vel đông vêy đợ chính sách zooi zúp ha cơnh đoọng pa xiêr đợ mơ bil ta bhứch lâng manứih b’băn?

        A’ngắh A Rất Thị Hoa: Xang bêl pr’lúh pa zrúah a’ọc châu Phi dưr váih, phòng Nông nghiệp lâng padưr pa xớc vel bhươl xay moon lâng UBND chr’hoong, vêy công văn xay moon liêm gít ooy zâp đắh bhiệc crêê tước pr’lúh pa zrúah a’ọc châu Phi. Zâp chr’val, thị trấn nắc ơy bhrợ pa dưr Ban k’đhơợng xay, bhrợ padưr zâp tổ zêl cha groong, tổ lưu động lâng tổ lêệng tập lơi... xang bêl xét nghiệm lêy váih dương tính nắc tổ lêệng tập lơi lêy cha mêết liêm gít ting cơnh quyết định 2110 âng UBND tỉnh Quảng Nam. Lâng a’ọc crêê pr’lúh, manứih b’băn bơơn zooi zúp 38.000 đồng đhị 1 ký. Bhiệc zooi zúp bơơn lêy cha mêết liêm gít, lêy oó đoọng váih bhiệc xay moon g’lợc ch’chơơr cắh liêm crêê, oó p’lơớp pr’lúh cr’ay.

          PV: Ớ, cảm ơn a’ngắh ooy g’lúh prá xay nâu./.

Trao đổi: “Phòng chống dịch tả lợn châu Phi”

                                                              Thực hiện: Jumi Sĩ

Khách mời: Bà A Rất Thị Hoa-Phó trưởng phòng Nông nghiệp huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam

          Thưa bà con và các bạn!

Dịch tả lợn Châu Phi đang lây lan nhanh và diễn biến ngày càng phức tạp tại nhiều địa phương gây lo lắng cho người chăn nuôi. Nam Giang là 1 trong 2 huyện miền núi  ở tỉnh Quảng Nam xuất hiện dịch tả lợn Châu Phi, đang triển khai nhiều biện pháp phòng chống dịch bệnh lây lan ra các xã biên giới. Tuy nhiên, công tác phòng chống dịch ở các địa phương, nhất là khu vực miền núi đang gặp rất nhiều khó khăn. Trong tiết mục “Thầy thuốc buôn làng tuần này, mời bà con và các bạn cùng nghe PV A Viết Sĩ trao đổi với bà A Rất Thị Hoa-Phó trưởng phòng  Nông nghiệp huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam về cách phòng tránh dịch tả lợn châu Phi ở địa phương này nhé.

          PV:  Thưa bà. Được biết, dịch tả lợn châu Phi đã xuất hiện tại huyện miền núi Nam Giang từ đầu tháng 6. Bà có thể cho biết  diễn biến tình hình dịch bệnh trên địa bàn đến thời điểm này  như thế nào?

          Bà A Rất Thị Hoa: Dịch tả lợn châu Phi đã xâm nhập trên địa bàn huyện miền núi Nam Giang vào ngày 7/6/2019. Sau khi nhận được thông tin của các hộ chăn nuôi báo về,  UBND huyện đã chỉ đạo Phòng Nông nghiệp và Trung tâm Kỹ thuật Nông nghiệp phối hợp với Chi cục chăn nuôi Thú y tỉnh lên lấy mẫu xét nghiệm. Sau khi xét nghiệm thấy kết quả dương tính với dịch tả lợn Chây phi, Phòng Nông nghiệp và Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp đã phối hợp ngay với UBND xã Tà Bhing và thị trấn Thạnh Mỹ tiến hành tiêu huỷ ngay đàn lợn dương tính với dịch bệnh.

          PV: Cơnh đếêc, phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện cũng như chính quyền nơi đây đã có những biện pháp gì để phòng chống, hạn chế sự lây lan của dịch bệnh?

          Bà A Rất Thị Hoa: Sau khi dịch tả lợn châu Phi xuất hiện thì Phòng Nông nghiệp đã tham mưu với UBND huyện lên kế hoạch ứng phó với dịch bệnh. Đồng thời thông báo đến các  hộ chăn nuôi lợn trên đại bàn để bà con nắm rõ, phòng tránh. Khuyến cáo hộ chăn nuôi trang trại tuyệt đối không cho người lạ vào khu vực chăn nuôi đề phòng dịch bệnh xâm nhập. Chi cục Hải quan phối hợp với UBND huyện thực hiện giám sát việc vận chuyển lợn trên địa bàn huyện. Đến ngày 10/6 UBND huyện đã triệu tập Chủ tịch UBND các xã và đoàn kinh tế quốc phòng 207, biên phòng cửa khẩu Nam Giang họp bàn về cách phòng tránh. Sau khi họp, các xã về chỉ đạo, phân công cán bộ trực chốt chặn tại các điểm nóng tại địa phương, ngăn chặn lợn từ dưới xuôi lên. Riêng 2 xã Tà Bhing và thị trấn Thạnh Mỹ là cấm không cho giết mổ. Đến nay tổng số đàn lợn đã tiêu huỷ là 56 con.

          PV: Là địa phương miền núi, công tác phòng chống dịch tả lợn châu Phi gặp những thuận lợi, khó khăn như thế nào, thưa bà?

Bà A Rất Thị Hoa: Thuận lợi là ngay từ khi mới xuất hiện dịch tả lợn trên địa bàn, các cấp chính quyền từ tỉnh đến huyện đã chỉ đạo, hỗ trợ kịp thời nên rất thuận lợi cho phòng Nồng nghiệp cũng như Trung tâm kỹ thuật trong việc ngăn chặn, phòng chống dịch bệnh.  Trước đó, ngày 5/6 UBND xã cũng đã phối hợp kịp thời với đồn biên phòng giúp người dân phòng tránh dịch bênh, nên rất thuận lợi. Bên cạnh thuận đó, việc phòng chống dịch tả lợn Châu Phi ở miền núi cũng gặp nhiều khó khăn. Thứ nhất, huyện Nam Giang, địa bàn rộng, là trung tâm của các huyện miền núi, Bắc Nam ra vào nên rất khó kiểm soát. Khó khăn thứ hai là, heo cỏ địa phương chúng ta không dễ nhận biết được dịch tả lợn châu Phi. Đối với  heo trắng của người Kinh dễ nhận biết vì khi mắc bệnh sẽ xuất ban ra ngoài, bỏ ăn, sốt, dễ nhận biết. Còn heo dân mình nuôi có màu đen  rất khó để  nhận biết. Cách duy nhất là dựa vào đôi mắt,  thấy mắt lừ đừ, bỏ ăn rồi chết thì báo ngay cho chính quyền địa phương. Lúc đó chúng tôi mới lên lấy mẫu xét nghiệm xem có dương tính với vi rut dịch tả lợn Châu phi  hay là không.

PV: Vậy bà có những khuyến cáo gì đối với người chăn nuôi trong việc phòng tránh dịch bệnh tả lợn châu Phi?

Bà A Rất Thị Hoa: Đối với bà con a nuôi lợn không nên ra vào các khu vực buôn bán lợn, khu vực xã Chà Vàl chưa nghiêm cấm giết mổ, nhưng khi chúng ta ra vào khu vực giết mổ thì về chuồng trại của mình dễ bị lây lan cho đàn lợn của mình. Thứ 2 là phải tiêu độc khử trùng chuồng trại sạch sẽ, thức ăn đảm bảo, tránh lây nhiễm. Thời điểm này rất dễ lây bệnh nên bà con chúng ta cần lưu ý. Thứ 3, bà con không nên tiếp xúc với người lạ, nhất là với các xe thồ đi đến các xã vùng cao, vì chính những chiếc xe thồ đó là nguồn lây mầm bệnh nhanh chóng nhất với đàn lợn của chúng ta. Trong khi dịch xảy ra khuyến cáo bà con không nên tái đàn, để khi nào tình hình ổn định, hết dịch bệnh thì từ từ sẽ tái đàn lại.

PV: Với những hộ có lợn bị tiêu huỷ, chính quyền địa phương cũng như phòng chức năng có những chính sách hỗ trợ như thế nào ?

Bà A Rất Thị Hoa: Sau khi dịch tả lợn châu Phi xuất hiện phòng NN và PTNT tham mưu với UBND huyện, có  công văn nói rõ về các vấn đề liên quan đến dịch tả lợn châu Phi. Các xã, thị trấn đã thành lập Ban chỉ đạo, thành lập tổ chốt chặn, tổ lưu động và tổ tiêu huỷ... Sau khi xét nghiệm có kết quả dương tính thì tổ tiêu huỷ cân, đông, đo, đếm đàng hoàng theo quyết định 2110 của UBND tỉnh. Đối với lợn mắc bệnh, người chăn nuôi được hỗ trợ 38 nghìn đồng. Việc hỗ trợ được rà soát kỹ càng tránh trường hợp khai gian, khai khống, tuyệt đối không giấu bệnh.

PV: Vâng, cảm ơn bà về cuộc trao đổi này!