C’lâng tỉnh 672 đhị chr’val Măng Ri, tỉnh Quảng Ngãi, tơợ p’lêê c’lâng bhlâng 40B đhị cr’noon Tân Ba tươc ooy cr’noong Long Hy, chr’val Măng Ri (l’lăm ahay năc coh chr’hoong Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum), bâc c’nặt c’lâng, cum c’lâng zêng ma cr’đooh, ha vooh, bhrợ t’vaih boọng đhậu. Muy bơr zr’lụ c’lâng zêng ma hr’lụ đhậu, lươt chô zr’năh k’đhap pa bhlâng. Pa bhlâng căh liêm crêê, bâc zr’lụ u hư năc u vaih coh bha đưn đhr’đấc dal căh cậ đhị zr’lụ c’lâng ving năc căh ơy vêy ta bhr’lậ pa liêm.

C’lâng tỉnh 672 hư bâc bhlâng, bêl ha dum ng’lướt chô pa bhlâng căh liêm choom. Mặt c’lâng zêng ma hr’lụ, pazêng g’luh boo tuh bêl đêêc ahay năc bhrợ ha c’lâng hư bâc lâh mơ, n’leh bâc đhị hr’lụ. Vêy cr’chăl boo ngân bhrợ c’lâng dưr hr’lụ đhậu, ô tô căh choom lươt, đhanuôr ma bhr’lậ năc mơ atôh đoọng choom lươt chô. Anoo A Mốc, coh cr’noon Mang Rương 1, chr’val Măng Ri prá xay: “Bêl vêy boo năc đhanuôr lươt chô, p’niên lướt học buôn tân đhá, bha râl ta luôn u vaih. C’lâng n’nâu u hư công đanh ặ. Rơơm kiêng coh cr’chăl ha y chính quyền vel đong, Nhà nước zooi đoọng bhr’lậ pa liêm cớ c’lâng lươt, đoọng đhanuôr lươt chô liêm buôn lâh mơ”.

C’lâng tỉnh 672 năc c’lâng chr’năp pa bhlâng n’đăh Tây Quảng Ngãi, c’lâng đơơng âng r’veh r’đoong, bh’năn, hàng hoá lâng pa têêt bh’rợ tr’câl tr’bhlêy lâng pazêng vel đong đăn đêêc. Ha dợ, chr’val Măng Ri vêy bâc rau liêm choom đoọng pa dưr kinh tế năc c’lâng p’rang dưr hư bhrợ ha bh’rợ lươt chô, tr’câl tr’bhlêy hàng hoá âng đhanuôr lum bâc rau zr’năh k’đhap, kinh tế - xã hội vel đong zih vêy ta pa dưr.

T’cooh Phạm Xuân Quang, Chủ tịch UBND chr’val Măng Ri prá xay, xang bêl chr’val Măng Ri vêy ta bhrợ t’vaih đươi tơợ bh’rợ pazum 5 chr’val ty năc Măng Ri, Tê Xăng, Ngọk Lây, Văn Xuôi lâng Ngọk Yêu, cruung k’tiêc chr’val bhưah bhlâng, c’lâng p’rang lươt chô công dưr hư bâc pa bhlâng. C’lâng tỉnh 672 crêê hr’lang hr’câh bâc đhị tu đhí amuốt số 9 bhrợ t’vaih. Bh’rợ bhr’lậ pa liêm căh ơy k’rơ bhrợ ha mặt c’lâng n’leh bâc đhị hr’lụ, hr’câh, n’loong n’cuông tr’đeh c’lâm, bhrợ zr’năh k’đhap ha bh’rợ lươt chô, đơơng âng hàng hoá âng đhanuôr.

Bâc apêê doanh nghiệp kiêng k’rong bhrợ, pa bhlâng năc coh bh’rợ choh lâng bhrợ têng zơ nươu công lum zr’năh k’đhap tu c’lâng lươt căh lâh liêm buôn. Bh’rợ pa dưr bh’rợ ch’choh b’băn pa têệt đh’rưah lâng du lịch công lum zr’năh k’đhap, tu ta mooi tươc la lêy, tươc ooy bhươn sâm căh cậ chêêc n’năl văn hoá vel đong zêng lum zr’năh k’đhap coh bh’rợ lươt chô. UBND chr’val Măng Ri ơy xay moon đhr’năng c’lâng Tỉnh 672 ooy Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi. Ting cơnh t’cooh Phạm Xuân Quang, chr’val ơy k’rong lực lượng lâng bơl muy bơr zr’lụ hư bhlâng, hân đhơ cơnh đêêc năc bh’rợ bhr’lậ năc mơ atôh. “Đoọng zooi vel đong, zooi đhanuôr coh chr’val Măng Ri pa dưr kinh tế năc UBND chr’val công ơy xay moon bhr’lậ pa liêm pa đơơh pazêng zr’lụ u hư, pa bhlâng coh pazêng zr’lụ hr’lang hr’câh, abhị bấc, xang n’năc pazêng zr’lụ hr’lụ đoọng zooi đhanuôr lươt chô liêm buôn lâh mơ, đơơng âng hàng hoá lâng zooi pazêng doanh nghiệp tước chêêc n’năl, k’rong bhrợ pa dưr kinh tế âng vel đong chr’val Măng Ri”.

Tơợ bh’rợ ch’mêệt lêy căh ơy lâh ghít, prang zr’lụ vêy k’dâng 32.280 m3 k’tiêc đhâl hr’lang hr’câh taluy dương, taluy âm ooy c’lâng, ga lấp z’rooh đác coh truih c’lâng bhlâng, c’lâng tỉnh lâng pazêng c’lâng lươt n’lơơng năc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi k’đhơợng lêy. Bâc z’rooh đác zêng ma hư, c’lâng hr’lụ bâc, zung 10 bêệ zêng hư, n’loong c’lâm tr’đeh ooy c’lâng. T’cooh Nguyễn Phúc Nhân, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi prá xay: “Coh cr’chăl ahay, pa bhlâng năc coh cr’chăl boo tuh, pazêng c’lâng lươt âng tỉnh, pazêng c’lâng lướt âng chr’hoong coh zr’lụ n’đăh Tây Quảng Ngãi zêng ma hr’câh lâng hư bâc pa bhlâng. Sở t’bhlâng bhr’lậ pa liêm pazêng zr’lụ hr’lang hr’câh, nhâm mâng đoọng lươt chô liêm crêê ha đhanuôr. Ooy đanh đươnh, Sở t’bhlâng bhrợ kế hoạch cr’chăl c’moo 2026 - 2030 đoọng prá xay ooy UBND tỉnh đơc đoọng zên prặ, k’rong bhrợ pa mâng pazêng c’lâng n’nâu, nhâm mâng bh’rợ lươt chô liêm crêê ha đhanuôr lâng đơơng âng hàng hoá, tr’câl tr’bhlêy coh zr’lụ n’đăh Tây Quảng Ngãi”./.

NHIỀU TUYẾN ĐƯỜNG MIỀN NÚI PHÍA TÂY QUẢNG NGÃI XUỐNG CẤP

Những năm gần đây, hệ thống giao thông ở khu vực miền núi phía Tây tỉnh Quảng Ngãi (tỉnh Kon Tum trước đây) liên tục xuống cấp, nhiều tuyến đường hư hỏng nghiêm trọng sau các đợt mưa bão. Trước cơn bão số 12, các xã phía Tây tỉnh Quảng Ngãi đối mặt với nỗi lo sạt lở, cô lập do tắc đường.

Tỉnh lộ 672 qua xã Măng Ri, tỉnh Quảng Ngãi, từ điểm giao Quốc lộ 40B tại thôn Tân Ba đến thôn Long Hy, xã Măng Ri (trước đây thuộc huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum), nhiều đoạn, mặt đường bong tróc, bê tông nứt toác, tạo thành hố sâu. Một số nơi, nền đường đứt gãy hoàn toàn, lún sụt, mất an toàn giao thông. Đáng nói, nhiều điểm hư hỏng nằm ngay trên đỉnh dốc hoặc khúc cua nguy hiểm nhưng chưa được duy tu, bảo dưỡng.

Tỉnh lộ 672 hư hỏng nặng, ban đêm đi lại rất nguy hiểm. Mặt đường bị sụt lún, các đợt mưa bão vừa rồi khiến nhiều đoạn hư hỏng nặng, xuất hiện nhiều "ổ gà", “ổ voi”. Có thời điểm mưa lớn làm đường sụt lún, ô tô không thể qua lại, người dân phải tự khắc phục tạm thời để lưu thông. Anh A Mốc, ở thôn Mang Rương 1, xã Măng Ri than phiền: “Khi có mưa thì bà con đi lại, trẻ em đi học chuyện té ngã, trơn trượt là bình thường. Con đường này hư cũng lâu rồi. Mong muốn trong thời gian tới chính quyền địa phương, Nhà nước có quan tâm đầu tư nâng cấp lại cái đường cho bà con, người dân chúng tôi đi lại cho thuận tiện”.

Tỉnh lộ 672 là tuyến giao thương quan trọng của phía Tây Quảng Ngãi, đảm nhiệm vận chuyển nông sản, hàng hóa và kết nối thương mại với các địa phương lân cận. Trong khi đó, xã Măng Ri có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế nhưng hạ tầng giao thông xuống cấp khiến việc đi lại, trao đổi hàng hóa của người dân gặp nhiều trở ngại, kinh tế - xã hội địa phương chậm phát triển.

Ông Phạm Xuân Quang, Chủ tịch UBND xã Măng Ri cho biết, sau khi xã Măng Ri được thành lập trên cơ sở sáp nhập từ 5 xã cũ là Măng Ri, Tê Xăng, Ngọk Lây, Văn Xuôi và Ngọk Yêu, địa bàn xã rất rộng, hệ thống giao thông lại xuống cấp trầm trọng. Tỉnh lộ 672 bị sạt lở nhiều đoạn do ảnh hưởng của bão số 9. Công tác duy tu, sửa chữa còn hạn chế khiến mặt đường xuất hiện nhiều ổ gà, sụt trượt, cây đổ, gây khó khăn cho việc đi lại, vận chuyển hàng hóa của người dân.

Nhiều doanh nghiệp muốn đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực trồng và chế biến dược liệu cũng gặp trở ngại do tuyến đường không thuận lợi. Việc phát triển nông nghiệp gắn với du lịch cộng đồng cũng bị ảnh hưởng, bởi du khách đến tham quan, trải nghiệm vườn sâm hoặc tìm hiểu văn hóa địa phương đều gặp khó khăn trong di chuyển. UBND xã Măng Ri đã báo cáo thực trạng Tỉnh lộ 672 với Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi. Theo ông Phạm Xuân Quang, xã đã huy động lực lượng vá tạm một số điểm hư hỏng nặng nhưng đây chỉ là giải pháp tình thế. “Để giúp cho địa phương, hỗ trợ cho bà con nhân dân trên địa bàn xã Măng Ri phát triển kinh tế thì UBND xã cũng đề xuất với tỉnh sớm duy tu sửa chữa các điểm hư hỏng, đặc biệt là những điểm sạt trượt, lầy lội, rồi những ổ gà, ổ voi để giúp cho người dân thuận lợi trong việc di chuyển, vận chuyển hàng hóa, đi lại lưu thông và hỗ trợ các doanh nghiệp đến tiếp cận, tìm hiểu đầu tư phát triển kinh tế trên địa bàn xã Măng Ri”.

Qua thống kê sơ bộ, toàn khu vực có khoảng 32.280 m³ đất đá sạt lở taluy dương, taluy âm tràn ra mặt đường, lấp rãnh thoát nước dọc trên các Quốc lộ, đường tỉnh và các tuyến khác do Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi quản lý. Nhiều rãnh thoát nước dọc bị hư hỏng, mặt đường trồi lún, cầu cống hư hỏng 10 cái, cây ngã đổ ra đường. Ông Nguyễn Phúc Nhân, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “Thời gian qua, nhất là trong mùa mưa, các tuyến đường tỉnh, các tuyến đường huyện ở miền Tây Quảng Ngãi bị sạt lở và xuống cấp nghiêm trọng. Sở tập trung công tác bảo trì, khắc phục bước đầu những điểm sạt lở, đảm bảo lưu thông đi lại cho bà con nhân dân. Về lâu về dài, Sở tập trung xây dựng kế hoạch giai đoạn 2026-2030 để tham mưu UBND tỉnh bố trí nguồn lực, từng bước đầu tư cứng hóa các tuyến đường này, đảm bảo việc lưu thông đi lại cho bà con nhân dân và vận chuyển hàng hóa, giao thương trong khu vực ở phía Tây Quảng Ngãi”./.