Đhị apêê zr’lụ zêl panh bhrơợng ha nua: Măng Bút, Măng Đen, Đăk Tô - Tân Cảnh, p’lêêh pêê c’lâng Trường Sơn… nâu câi âi năc đợ zr’lụ đha nuôr ăt ma mông liêm t’viêng apêê nang chr’noh công nghiệp, tơơm cha p’lêê, du lịch - dịch vụ dưr k’rơ.

Coh cr’chăl zêl a râp Mỹ, chr’val Đăk Ui, chr’hoong Đăk Hà, tỉnh Kon Tum năc ting đhị zêl panh bhrơợng bhlâng. Năc đhêêng coh 15 c’moo, tơợ c’moo 1960 tươc 1075 quân lâng đha nuôr chr’val Đăk Ui âi tuh zêl 289 g’luh, pruh lêêng k’noọ 900 cha năc arâp, pănh p’rooh 6 bhuông păr, panh pa rooh 6 xe quân sự…. T’cooh A Bok, đong coh vêêl Kon Pong c’moo đâu 75 c’moo, bêl ahay năc bhrợ Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm Ủy ban ch’mêêt lêy Tỉnh ủy Kon Tum truih:

“Bêl đêêc năc zâp ngai công k’rang ha g’luh zêl pănh a râp đoọng pa chô k’tiêc k’ruung, avị ch’na căh zâp cha. C’xêê n’nâu lưch c’xêê n’tôh tươc căh vêy bhooh, xa nâp căh vêy zâp. Nâu câi t’piing lâng 50 c’moo a hay năc âi dưr liêm la lay bâc. Nâu câi a vị ch’na cha căh dzợ muy ca bhố năc dzợ yêm. Năc cớ vêy điện thoại, xe máy, xe hơi dzợ. Coh brương tr’nu acu pân moon năc vêy liêm k’rơ lâh mơ”.

Pa dưr bh’rợ grơơ nhool coh zêl arâp, 50 c’moo ha nua Đảng bộ, chính quyền lâng đha nuôr chr’val Đăk Ui âi bơơn bhrợ bâc bh’nơơn chr’năp t’mêê coh pa dưr tr’mông tr’meh - pr’ăt tr’nơt. K’noọ 7.000 cha năc dha nuôr âng chr’val cơnh lâng lâh 90% năc đha nuôr Xơ Đăng âi ta luôn đoàn kết, pa zum c’rơ, mr’cơnh loom bhrợ ap dưr zr’lụ căn cứ zêl a râp a hay ting t’ngay ting ca van liêm. T’cooh A Nghĩa, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy chr’val Đăk Ui, đoọng năl, đươi vêy t’bhlâng đươi dua khoa học, công nghệ moot bhrợ têng, k’noọ 1.400 héc-ta tơơm chr’noh zâp c’moo, bâc năc tơơm công nghiệp âi đơơng chô bh’nơơn yêm têêm ha đha nuôr. C’moo 2022, chr’val Đăk Ui bơơn xay moon năc chr’val Vêêl bhươl t’mêê ha dưr dal.

“Cán bộ lâng đha nuôr chr’val Đắk Ui xooc t’bhlâng bhrợ têng t’vaih pr’đơợ t’mêê coh pa dưr tr’mông tr’meh - pr’ăt tr’nơt. Xooc c’lâng tươc 8 vêêl bhươl coh chr’val lâng tươc zr’lụ bhrợ têng ha rêê đhuôch zêng bơơn bhrợ lâng bê tông. Đh’rưah lâng bhrợ ruộng, đha nuôr xooc pa dưr k’rơ đhăm choh cà phê, amoot đh’rưah lâng bhrợ t’bhưah zr’lụ băn a xiu, achông lâng băn rơơi. Tơợ râu k’đhơợng xay âng chính quyền, bâc hợp tác xã lâng cha năc đha nuôr âi lâng xooc bhrợ pa dưr apêê bh’nơơn la lay đoọng ha dưr dal chr’năp bh’nơơn vêêl đong”.

Đh’rưah lâng pa dưr tr’mông tr’meh - pr’ăt tr’nơt, 50 c’moo ha nua, Đảng bộ chr’val Đăk Ui ta luôn k’rang tươc bh’rợ padưr Đảng lâng chính quyền mâng k’rơ. Xooc Đảng bộ chr’val vêy 12 chi bộ cơnh lâng 287 đảng viên, coh đêêc lâh 76% năc đảng viên ma nưih Xơ Đăng. Coh đêêc vêy 4 cha năc năc ăt coh Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kon Tum. T’cooh Chu Văn Hiền, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo lâng Dân vận Huyện ủy Đăk Hà, đoọng năl, zr’lụ căn cứ zêl a râp Mỹ Đăk Ui bêl ahay lâng chr’val Đăk Ui nâu câi xooc nhâm bhr’dzang moot ooy cr’chăl dưr k’rơ liêm lâh âng k’tiêc k’ruung:

“Chr’val Đăk Ui k’đhơợng bhrợ lâng pa dưr chr’năp văn hóa đanh đươnh âng đha nuôr Xơ Đăng coh đâu p’têêt lâng pa dưr du lịch năc đoọng bhrợ t’vaih bh’rợ tr’nêng lâng ha dưr dal râu pa chô ha đha nuôr. Năc đoo đươi dua công nghệ dal p’têêt lâng bhrợ têng lâng thị trường đươi dua. Coh cr’chăl xơợng bhrợ bh’rợ pa zum chr’val, xang n’năc bhrợ pa liêm ma mach bộ máy ting xa nay âng Trung ương năc t’bhlâng ha dưr dal z’hai k’đhơợng xay lâng c’rơ bhrợ têng âng Đảng bộ chr’val, ha dưr dal z’hai g’lăng âng c’bhuh cán bộ đảng viên đoọng crêê cơnh cr’noọ xa nay âng bh’rợ tr’nêng ta k’đươi”.

50 c’moo âi đanh, tơợ đhăm k’tiêc ăt zâng bâc râu bil hư tu chiến tranh nâu câi Đăk Ui âi dưr k’rơ liêm, dưr vaih đhị liêm choom coh pa dưr tr’mông tr’meh - pr’ăt tr’nơt. Đăk Ui xooc t’bhlâng xră pa liêm đợ ta la sử t’mêê coh truih c’lâng dưr k’rơ liêm lâh./.

ĐĂK UI TRÊN HÀNH TRÌNH VƯƠN TỚI TƯƠNG LAI

Trở lại chiến trường Bắc Tây Nguyên- Kon Tum 50 năm sau ngày miền Nam giải phóng không còn thấy những vết thương tàn khốc của chiến tranh. Trên những vùng chiến địa: Măng Bút, Măng Đen, Đăk Tô- Tân Cảnh, ngã ba đường Trường Sơn… nay đã là những khu dân cư trù phú với cây công nghiệp, cây ăn quả, du lịch-dịch vụ phát triển.

Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Đăk Ui, huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum từng là chiến trường ác liệt. Chỉ trong 15 năm, từ năm 1960 đến năm 1975 quân dân xã Đăk Ui đã đánh 289 trận loại khỏi vòng chiến đấu gần 900 tên địch, bắn rơi 6 máy bay, diệt 6 xe quân sự… Ông A Bok, nhà ở thôn Kon Pong năm nay 75 tuổi, nguyên Uỷ viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm Uỷ Ban kiểm tra Tỉnh uỷ Kon Tum kể:

“Hồi đó là tất cả ai cũng lo cho chiến tranh để giải phóng đất nước cơm gạo không đủ ăn. Tháng này qua tháng khác không có muối, quần áo không đủ mặc. Bữa nay so với cách 50 năm trước khác rất nhiều mà cái khác này khác rất tốt. Bữa nay cơm gạo ăn ngon. Nào là điện thoại, xe máy có xe hơi nữa. Tương lai tôi tin rằng sẽ tiếp tục phát triển nhiều hơn nữa”.

Phát huy truyền thống anh hùng trong kháng chiến chống giặc ngoại xâm, 50 năm qua Đảng bộ, chính quyền và người dân xã Đăk Ui đã lập thêm nhiều kỳ tích mới trong hàn gắn vết thương chiến tranh và phát triển kinh tế-xã hội. Gần 7.000 người dân của xã với hơn 90% là bà con dân tộc Xơ Đăng đã luôn đoàn kết, chung sức, đồng lòng xây dựng vùng căn cứ kháng chiến năm xưa ngày càng giàu đẹp. Ông A Nghĩa, Phó Bí thư Thường trực Đảng uỷ xã Đăk Ui, cho biết, nhờ tích cực ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất, gần 1.400 héc-ta cây trồng hàng năm, chủ yếu là cây công nghiệp đã mang lại thu thu nhập ổn định cho bà con. Năm 2022, xã Đăk Ui được công nhận là xã Nông thôn mới nâng cao:

“Cán bộ và người dân xã Đăk Ui anh hùng đang tích cực lao động sản xuất tạo đột phá mới trong phát triển kinh tế-xã hội. Hiện đường đến 8 thôn làng trong xã và ra khu sản xuất đều đã được bê tông hoá. Cùng với cây lúa nước truyền thống, người dân đang phát triển mạnh diện tích cây cà phê, cây tiêu đồng thời mở rộng diện tích nuôi trồng thuỷ sản và chăn nuôi đại gia súc. Từ định hướng của chính quyền, nhiều hợp tác xã và cá nhân đã và đang xây dựng các sản phẩm đặc trưng để nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp”.

Cùng với phát triển kinh tế-xã hội, 50 năm qua, Đảng bộ xã Đăk Ui luôn quan tâm, chăm lo công tác xây dựng Đảng và chính quyền vững mạnh. Hiện Đảng bộ xã có 12 chi bộ  trực thuộc với 287 đảng viên, trong đó hơn 76% đảng viên là người Xơ Đăng. Trong đó có 4 người là Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Kon Tum. Ông Chu Văn Hiền, Uỷ viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Huyện uỷ Đăk Hà, cho biết, vùng căn cứ kháng chiến chống Mỹ Đăk Ui khi xưa và xã Đăk Ui hôm nay đang vững bước, tự tin bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc:

“Xã Đăk Ui giữ gìn phát huy giá trị văn hoá truyền thống của đồng bào dân tộc Xơ Đăng nơi đây gắn với phát triển du lịch nhằm giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân. Đó là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với chế biến và thị trường tiêu thụ. Trong giai đoạn thực hiện việc sáp nhập xã rồi tinh gọn bộ máy theo chủ trương của Trung ương tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ xã, nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ đảng viên để đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ”.

50 năm đã trôi qua, từ vùng đất chịu nhiều đau thương mất mát do chiến tranh nay Đăk Ui đã hồi sinh mạnh mẽ, vươn mình trở thành điểm sáng phát triển kinh tế-xã hội. Đăk Ui đang viết tiếp những trang sử mới trong hành trình vươn tới tương lai./.