Ting n’năc, bh’rợ bầu cử coh ha y năc vêy ta bhrợ coh t’ngay 15/3/2026, đơơh lâh 2 c’xêê t’piing lâng pazêng g’luh bầu cử l’lăm ahay lâng vêy bâc rau đơ t’mêê chr’năp bhlâng bêl Luật Bầu cử vêy ta bhr’lậ, p’xoọng. Azi nhăn xay truih muy bơr rau đơ t’mêê bhlâng cơnh đâu:

+ Bh’rợ xay moon zr’lụ t’moot phiếu - Cấp chr’val prá xay lâng xay moon ooy cấp tỉnh

Coh pazêng g’luh bầu cử, bh’rợ xay moon zr’lụ bầu cử năc Uỷ ban nhân dân cấp chr’val xay moon lâng vêy UBND cấp chr’hoong ch’mêệt lêy đoọng. Lâng chr’hoong căh vêy đơn vị hành chính cấp chr’val, thị trấn năc bh’rợ xay moon zr’lụ t’moót phiếu năc UBND chr’hoong xay moon. Hân đhơ cơnh đêêc, coh bh’rợ bầu cử ha y, UBND cấp chr’val vêy thẩm quyền xay moon zr’lụ t’moot phiếu lâng xay moon ooy UBND cấp tỉnh. Ha dang lêy căh ơy liêm choom, UBND cấp tỉnh bhr’lậ zr’lụ xay moon t’moot phiếu.

+ T’bâc manuyh âng pazêng c’bhuh k’đhơợng xay bh’rợ bầu cử bêl căh dzợ bhrợ bh’rợ bầu cử cấp chr’hoong

Xang bêl bhr’lậ, p’xoọng, zập c’bhuh k’đhơợng xay bầu cử đhị vel đong pazêng vêy” Uỷ ban bầu cử cấp tỉnh, thành phố, Uỷ ban bầu cử coh chr’val, phường, đặc khu; Ban bầu cử đại biểu Quốc hội, Ban bầu cử đại biểu HĐND cấp tỉnh, Ban bầu cử đại biểu HĐND cấp chr’val; Tổ bầu cử.

Tu cơnh đêếc, đoọng nhâm mâng rau liêm choom coh bh’rợ bầu cử, đợ apêê âng pazêng c’bhuh k’đhơợng bhrợ bh’rợ bầu cử coh vel đong mr’cơnh năc vêy ta pa dzoóc bâc lâh mơ. Pazêng xa nay n’nâu năc vêy ta moon đhị Điều 21, 22, 24, 25 âng Luật Bầu cử. Ghít năc: Uỷ ban bầu cử coh tỉnh năc 23 - 37 cha năc (l’lăm ahay năc tơợ 21 - 31 cha năc); Uỷ ban bầu cử coh chr’val năc 9 - 17 cha năc (l’lăm ahay tơợ 9 - 11 cha năc); Ban bầu cử đại biểu Quốc hội năc 9 - 17 cha năc (l’lăm ahay tơợ 9 - 15 cha năc); Ban bầu cử HĐND cấp tỉnh năc tơợ 11 - 15 cha năc (l’lăm ahay tơợ 11 - 13 cha năc); Ban bầu cử HĐND cấp chr’val năc tơợ 9 - 15 cha năc (l’lăm ahay tơợ 7 - 9 cha năc).

Rau chr’năp bhlâng, apêê ting pâh pazêng hội nghị hiệp thương công vêy ta bhr’lậ: xăl tu vêy apêê p’căh mặt ha Mặt trận Tổ quốc cấp chr’hoong, nâu cơy apêê ting pâh năc vêy apêê p’căh mặt ha Mặt trận Tổ quốc cấp chr’val trực thuộc. Rau đâu vêy ta xay moon đhị pazêng điều 39, 44, 49 âng Luật Bầu cử.

+Bhr’lậ pa xiêr cr’chăl bhrợ bh’rợ, bha ar bha tơ bầu cử

Muy rau tr’xăl chr’năp bhlâng năc bhr’lậ, pa xiêr cr’chăl xay bhrợ pazêng bh’rợ bầu cử. Ghít năc, cr’chăl tơợ bêl ơy xang bh’rợ pa đớp đoọng bha ar ứng cử tước t’ngay bầu cử vêy ta pa xiêr tơợ 70 t’ngay dzợ mơ 42 t’ngay. Ting n’năc, pazêng cr’chăl coh bh’rợ hiệp thương, xay p’căh t’nooi manuyh ứng cử, xay bhrợ cơnh xa nay khiếu nại… zêng vêy ta pa xiêr đoọng nhâm mâng rau mr’cơnh lâng crêê cơnh lâng đhr’năng la lua bêl bhrợ têng.

+ Pazêng cr’chăl chr’năp vêy ta bhr’lậ cơnh đâu:

Cr’chăl ng’bhrợ bh’rợ hiệp thương g’luh bơr vêy ta bhrợ zih bhlâng năc 40 t’ngay l’lăm bêl tươc t’ngay bầu cử (bêl ahay năc 65 t’ngay);

Cr’chăl ng’bhrợ bh’rợ hiệp thương g’luh pêê vêy ta bhrợ zih bhlâng năc 23 t’ngay l’lăm bêl tươc t’ngay bầu cử (l’lăm ahay năc 35 t’ngay).

Cr’chăl xay p’căh t’nooi ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu vêy Uỷ ban bầu cử cấp tỉnh xay p’căh, clặ p’căh zih bhlâng năc 16 t’ngay l’lăm t’ngay bầu cử (l’lăm ahay năc 20 t’ngay).

+ Xăl bh’rợ ta đang moon bầu cử

Muy rau t’mêê bhlâng năc bhrợ bâc cơnh bh’rợ ta đang moon bầu cử. Ghít năc, Điều 66 ooy Hội nghị tr’lum lâng đhanuôr xay moon: “…Hội nghị tr’lum prá xay lâng đhanuôr vêy ta bhrợ cơnh lâng bh’rợ trực tiếp căh cậ ch’mêệt lêy đhr’năng la lua năc choom bhrợ ting bh’rợ trực tuyến căh cậ trực tiếp đh’rưah lâng trực tuyến vêy ta bhrợ bêl nhâm mâng rau liêm choom âng kỹ thuật, liêm crêê thông tin mạng, an ninh mạng. UBND zr’lụ bhrợ hội nghị tr’lum lâng đhanuôr vêy bh’rợ xay moon l’lăm ooy bh’rợ, xa nay, cr’chăl, zr’lụ bhrợ bh’rợ hội nghị, zr’lụ moot ooy trực tuyến đoọng đhanuôr ting pâh zập liêm”.

Lâh n’năc, Luật p’xoọng xa nay xay moon coh cr’chăl xay bhrợ bh’rợ bầu cử, ha dang vêy n’leh vaih zr’năh k’đhap, pazao đoọng Hội đồng bầu cử k’tiêc k’ruung đơơh loon bhr’lậ t’ngay c’xêê crêê cơnh lâng rau la lua lâng pa choom pazêng c’bhuh bhrợ bh’rợ bầu cử bhrợ têng.

+ Ting cơnh Nghị quyết 199/2025/QH15, zih bhlâng 60 t’ngay xang t’ngay bầu cử 15/3/2026, pr’họp g’luh tr’nơơp âng Quốc hội khoá XVI năc vêy ta bhrợ; HĐND zập cấp công họp coh xang 45 t’ngay. Ting cơnh xa nay xay moon âng Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức chính quyền vel đong, muy coh pazêng xa nay chr’năp bhlâng âng pr’họp tr’nơơp âng Quốc hội lâng HĐND zập khoá năc pa mâng tổ chức bộ máy lâng pazêng chức danh t’cooh xa nay âng chính quyền trung ương lâng vel đong./.

MỘT SỐ ĐIỂM MỚI ĐÁNG LƯU Ý TRONG CÔNG TÁC BẦU CỬ ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI KHÓA XVI VÀ ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN CÁC CẤP NHIỆM KỲ 2026 – 2031

Ngày 21/5/2025, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 199/2025/QH15 về việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026, đồng thời ấn định ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 – 2031

Theo đó, cuộc bầu cử tới đây sẽ diễn ra vào ngày 15/3/2026, sớm khoảng hơn 2 tháng so với các cuộc bầu cử trước ]và có nhiều điểm mới quan trọng sau khi Luật Bầu cử được sửa đổi, bổ sung. Chúng tôi xin giới thiệu một số điểm mới đáng lưu ý:

+ Việc xác định khu vực bỏ phiếu – Cấp xã quyết định và báo cáo cấp tỉnh

Tại các kỳ bầu cử trước, việc xác định khu vực bỏ phiếu do Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã quyết định và được UBND cấp huyện phê chuẩn. Đối với huyện không có đơn vị hành chính xã, thị trấn thì việc xác định khu vực bỏ phiếu do UBND huyện quyết định. Tuy nhiên, tại cuộc bầu cử sắp tới, UBND cấp xã có thẩm quyền quyết định việc xác định khu vực bỏ phiếu và báo cáo UBND cấp tỉnh. Trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh điều chỉnh việc xác định khu vực bỏ phiếu. Nội dung này được quy định tại khoản 4 Điều 11 Luật Bầu cử nhằm rút ngắn quy trình thực hiện đồng thời thể hiện sự phân cấp, phân quyền rõ hơn.

+ Tăng số lượng thành viên của các tổ chức phụ trách bầu cử khi không còn tổ chức bầu cử cấp huyện

Sau khi được sửa đổi, bổ sung, các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương gồm: Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố, Ủy ban bầu cử ở xã, phường, đặc khu; Ban bầu cử đại biểu Quốc hội, Ban bầu cử đại biểu HĐND cấp tỉnh, Ban bầu cử đại biểu HĐND cấp xã; Tổ bầu cử.

Do đó, để bảo đảm hiệu quả công tác bầu cử, số lượng thành viên của các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương đồng bộ được tăng lên đáng kể. Các nội dung này được quy định tại Điều 21, 22, 24, 25 của Luật Bầu cử. Cụ thể: Ủy ban bầu cử ở tỉnh là 23-37 thành viên (trước kia là 21-31 thành viên); Ủy ban bầu cử ở xã là 9-17 thành viên (trước kia là 9-11 thành viên); Ban bầu cử đại biểu Quốc hội là 9-17 thành viên (trước kia là 9-15 thành viên); Ban bầu cử HĐND cấp tỉnh là 11-15 thành viên (trước kia là 11-13 thành viên); Ban bầu cử HĐND cấp xã là 9-15 thành viên (trước kia là 7-9 thành viên).

Đáng chú ý, thành phần tham dự các hội nghị hiệp thương cũng được điều chỉnh: thay vì có đại diện Mặt trận Tổ quốc cấp huyện, nay thành phần tham dự sẽ có đại diện Mặt trận Tổ quốc cấp xã trực thuộc. Điều này vừa phù hợp với mô hình 2 cấp, vừa góp phần bảo đảm tính đại diện trực tiếp và gần gũi hơn với cử tri. Điều này được quy định tại các điều 39, 44, 49 của Luật Bầu cử.

 + Điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử

Một thay đổi đáng chú ý là việc điều chỉnh, rút ngắn thời gian thực hiện các bước trong quy trình bầu cử. Cụ thể, thời gian từ khi kết thúc việc nộp hồ sơ ứng cử đến ngày bầu cử được rút ngắn từ 70 ngày xuống còn 42 ngày. Theo đó, các mốc thời gian trong hiệp thương, công bố danh sách người ứng cử, giải quyết khiếu nại… đều được rút ngắn tương ứng nhằm đảm bảo tính đồng bộ và phù hợp với thực tiễn triển khai.

+ Các mốc thời gian quan trọng được điều chỉnh như sau:

Thời gian tổ chức hội nghị hiệp thương lần thứ hai được tổ chức chậm nhất là 40 ngày trước ngày bầu cử (trước kia là 65 ngày);

Thời gian tổ chức hội nghị hiệp thương lần thứ ba được tổ chức chậm nhất là 23 ngày trước ngày bầu cử (trước kia là 35 ngày).

Thời hạn công bố danh sách ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu được Ủy ban bầu cử cấp tỉnh công bố, niêm yết chậm nhất là 16 ngày trước ngày bầu cử (trước kia là 20 ngày).

+ Đổi mới phương thức vận động bầu cử

Một điểm nhấn đáng chú ý là việc đa dạng hóa hình thức vận động bầu cử. Cụ thể, Điều 66 về Hội nghị tiếp túc cử tri quy định: “…Hội nghị tiếp xúc cử tri được tổ chức theo hình thức trực tiếp hoặc căn cứ điều kiện thực tế có thể tổ chức theo hình thức trực tuyến, trực tiếp kết hợp với trực tuyến. Việc tiếp xúc cử tri trực tuyến hoặc trực tiếp kết hợp với trực tuyến chỉ được thực hiện khi bảo đảm các điều kiện kỹ thuật, an toàn thông tin mạng, an ninh mạng. UBND nơi tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri có trách nhiệm thông báo về hình thức, nội dung, thời gian, địa điểm tổ chức hội nghị, điểm truy cập trực tuyến để cử tri tham dự đông đủ.

Ngoài ra, Luật bổ sung quy định trong quá trình triển khai thực hiện công tác bầu cử, nếu có phát sinh vướng mắc, giao Hội đồng bầu cử quốc gia chủ động điều chỉnh thời gian phù hợp với thực tế và hướng dẫn các tổ chức phụ trách bầu cử thực hiện.

+ Theo Nghị quyết 199/2025/QH15, chậm nhất 60 ngày sau ngày bầu cử 15/3/2026, kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa XVI sẽ được triệu tập; HĐND các cấp cũng sẽ họp trong thời hạn 45 ngày. Theo quy định của Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, một trong những nội dung quan trọng nhất của kỳ họp đầu tiên của Quôc hội và HĐND mỗi khóa là kiện toàn tổ chức bộ máy và các chức danh lãnh đạo của chính quyền trung ương và địa phương./.