Bài 1: “Lổ quát, đao bang cunz hoi hỏi cunz thamz”

Tùi bliủng hô tuz thzàm làn miền congz bez tìu tzấu thuất lổ quát tzía hoi quýa. Chuổng nải ziêm hoi 1/8 tháo 6/8, ziêm Sơn La xanhz lùng tùi bliủng đọ tuz 100 – 400 mm 1 dủn, ziết bez mài đị nom tóng lùng tùi bliủng kềnh hô hangz Chiềng Lao đọ tuz 476mm, Tạ Bú 407mm, Mường La 401 mm... Ziêm Mù Cang Chải guyển, Yên Bái xanhz, lùng tùi bliủng  phún ziêm hoi 7 nom tziàng hổ lùng muốn hoi 4/8 tháo 1 nom tziàng hổ lùng án hoi 7/8 ziêm tzía nom tóng liủng đọ tuz tồng hô hangz Lao Chải quýa đảng 306mm, Mồ Dề quýa đảng 222mm, Kim Nọi 1 bez 206mm, Chế Tạo quýa đảng 225mm... tùi bliủng hô ziêm tóng cờ tzong chúi hả tzấu lổ quát tzấu hỏi tháo miền màn nhây pliaoz ziêm, cành tzuống, coz cồng tềnh.

Ông Mùa A Dê ziêm Trống Là láng, Hồ Bốn xía congz, lổ quát pịa lùng muốn hoi 5/8, chà tình đuông nhản háng. Hít hái láng miền búa bez tziàng pliaoz mayz hình tò hayz nhủng bez khúng hóp tuz tòn chuôiz phháo tóng hang, kềnh xiểu bez 7 làn ziêm chà tình zả pành on. Nom pliào xây mài chá tzía pez tzỉu nhàn hả puồng lổ quát mình.

“Gang hít hái láng miền búa bez zia hểu aoz hóp cù ngoá thíu pháo kềm. Mayz mảng puột hayz nhủng, ưz quânz vuổn mình liều bùng tangz lổ quát đao bang”.

Ông Lương Gia Uynh, ziêm Khiết láng, Tà Mung xía, Than Uyên guyển, Lai Châu xanhz pun hiuz: pongz 3 nom tziàng hổ lùng đom diêuz hoi 6/8, hít tziàng láng đuông puối ừ zòm bez muống hái lờ pêz goáng, lổ quát ziêm tào nhuồn tzấu pun ông quýa xin. Thíu thuất cành pliaoz mảng quýa tìu suông bez puột lổ vuôm hô đuông duốn, lái nải canz hểu chà tình thíu pháo tóng hang:

“Ziêm Khiết láng lào nayz hòng hiáng tồng mài lổ quát, ưz quânz đảng nayz lổ phái mayz cờ día. Ưz quânz ỳ hiáng lổ kềnh hô, hỏi thamz. Tzía huaz ziêm nít chaoz tồng puồng lổ ím, vuồm pảm miến pịa pliaoz”.

Cờ nhỉa lái tẩy tào, ziệt ziêm tấy coz tìu tzấu pun lùng tzảng hỏi thamz bez lái ziêm tẩy hang, múa tỏi lẩu than pành đao ziêm cờ điaz cờ tzong tzấu pliaoz. Hít tùi bliủng, lổ quát đao bang bez vuôm ziêm cờ hinhz pliaoz zỉa ím pịa pliaoz mayz hình pliáo. Tỏ Quàng Thị Ngân ziêm Nặm Păm xía, Mường La guyển, Sơn La xanhz pun hiuz:

“Pongz 4 nom tziàng hổ lùng tùi bliủng, 6 – 7 nom tziàng hổ bez đao bang khzốp bua xính thíu thuất cờ nhỉa. Zia kềnh hái cờ día bez cờ tzong bang ốp pliaoz. Gố mình tzấu công mayz cành duốn, đụ càn ziêm pliaoz khúng hiuz hóp cù ngoá nhiêmz hangz, mayz hiuz tzấu hangz hái. Xiểu bez tuz láng miền, múa tỏi tháo thính piên chà tóng thuất cờ nhỉa”.

Can ông Cao Viết Thịnh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp kếu Phát triển nông thôn, Chánh Văn phòng Ban tò con bùng tangz lùng tzảng hỏi kếu ló ziếu nản Sơn La xanhz bez Viện Địa chất Trung ương hả phún tỉnh tuz tìu tzấu đao bang khzốp ziêm Mường La guyển:

“Lái bez tẩy hang, mài cờ tzong tzọp kếu lờ pêz, đao thzàm hiáng lái nải tùi bliủng thzàm hoi hả mài vuôm ziêm đào điaz, ziết bez tóng chúi, hít tùi bliủng hô bez tzấu pun đao bang khzốp”.

Kềm puồng cói vải, tấu tzịa tzía tziệp hiáng quýa tồng tuz mảng bez tìu tzấu pun lùng tùi bliủng thuất lổ hỏi hiaz. Mayz mài kềm bez mayz mài hayz nhủng liều thongz lổ, tzấu pun lổ mình cào xiếp. Kềnh tziên, tziàng hổ phát nayz kềm hả tuz tzuống, ưz quânz coz hiáng quýa, bua nhây kuaz vuổn puồng lổ quát hỏi, mài tấy kềm càn thuất puồng cói vải lái nải mayz mài hayz nhủng bùng tangz./.