VOV4.Êđê- Hdră brei čan mơ̆ng Knơ̆ng prăk Agribank Dak Lak ară anei êgao leh 16 êbâo êklai prăk, hlăm anăn êbeh 70% mđing hlăm bruă lŏ hma – mnuih ngă lŏ hma – krĭng ngă lŏ hma. Dŭm thŭn êgao, prăk brei čan anei đru leh kơ dŭm êpul bruă, anôk bruă duh mkra, mnuih ngă lŏ hma mđĭ kyar bruă duh mkra pla mjing, mđĭ hnư hrui wĭt, mkra mđĭ klei hdĭp.

Nguyễn Văn Diên, sa čô ƀĭng ngă lŏ hma mdrŏng sah ti alŭ Nam Hoà, să Drai Bhăng, kdriêk Čư̆ Kuiñ, čar Dak Lak yăl dliê: Gŏ sang ñu mơ̆ng Nghê An hriê tinei mơ̆ng thŭn 1994. Mâo lăn prŏng, mâo klei thâo hlăm bruă rông mnơ̆ng, ƀiădah amâo mâo ngăn prăk čiăng blei êmô mjeh. Tơl truh ti thŭn 1998, ñu mâo knơ̆ng bruă ngăn prăk brei čan sa ênoh prăk wĭt blei êmô mjeh. Hlăm 20 thŭn, hlăm war êmô mâo nanao mơ̆ng 40 truh kơ 50 drei êmô mă kđeh, êmô ana mđai.

Nguyễn Văn Diên, sa čô ƀĭng ngă lŏ hma mdrŏng sah ti alŭ Nam Hoà, să Drai Bhăng, kdriêk Čư̆ Kuiñ, čar Dak Lak

Giăm 25 thŭn, ung mô̆ Nguyễn Văn Diên jing pô lĭng čan jêñ jêñ leh anăn mâo klei đăo knang mơ̆ng knơ̆ng bruă ngăn prăk. Nguyễn Văn Diên brei thâo: Kyua mâo ênoh prăk brei čan mơ̆ng knơ̆ng bruă ngăn prăk truh kơ ară anei gŏ sang ƀrư̆ mâo klei hdĭp trei mđao hĭn.

“Hlăm klei lĭng čan mơ̆ng knơ̆ng bruă ngăn prăk Agribank, bi mguôp hŏng sa ênoh prăk hlăm gŏ sang hlăm brô mơ̆ng 2 êklai truh kơ 2 êklai 500 êklăk prăk. Gŏ sang mđĭ kyar bruă rông mnơ̆ng, rông bi êmŏng leh anăn rông lu hĭn êmô pioh mă kđeh čim leh anăn êmô ana mđai. Grăp thŭn leh mă jih prăk duh bi liê mưn mnuih mă bruă, mnơ̆ng ƀơ̆ng kơ êmô, gŏ sang ăt mâo prăk mnga êbeh 300 êklăk prăk. Kâo ƀuh mđĭ kyar bruă rông mnơ̆ng, gŏ sang mâo klei hdĭp hơĭt.”

Ayŏng Nguyễn Doãn Thi - alŭ 2, să Ƀăng Adrêñ, kdriêk Krông Ana dôk pĕ boh durian

            Nguyễn Văn Tĩnh, khua kiă kriê knơ̆ng bruă ngăn prăk Agribank kdriêk Čư̆ Kuiñ brei thâo: Hlăm ênoh 835 êklai prăk brei čan ară anei mơ̆ng anôk bruă, mâo truh 97% mơ̆ng 4.200 phung lĭng čan jing ƀĭng ngă lŏ hma. Diñu lĭng čan pioh duh bi liê rông mnơ̆ng dhơ̆ng, pla mjing đang boh durian, kphê, tiu. Phung lĭng čan dưi čan prăk hlăm hruê mtam, klei anei dưi bi djŏ hlăm wưng pla mjing kơ kdrăp yua, hbâo pruê, kyuanăn amâo mâo ôh klei diñu lĭng čan prăk mnga ktrŏ, mnga lu.

Gŏ sang Nguyễn Doãn Thi, dôk ti alŭ 2, să Băng Adrêñ, kdriêk Krông Ana mđĭ kyar klei hdĭp mda kyua ngăn prăk lĭng čan mơ̆ng Agribank Dak Lak. Wưng boh durian thŭn anei, gŏ sang ñu mâo hlăm brô 25 tôn, ară anei dưi hrui pĕ leh mkrah wah, čhĭ hŏng ênoh 48 êklăk prăk hlăm sa tôn. Êngao kơnăn, gŏ sang ñu lŏ rông ŭn, grăp thŭn ba čhĭ hlăm brô 30 tôn.

“Gŏ sang kâo lĭng čan nanao ngăn prăk mơ̆ng Agribank. Êlâo dih čan ƀiă čiăng duh bi liê, êdei anei pô lŏ mđĭ hĭn ênoh prăk pô mâo leh anăn mâo ênoh prăk lĭng čan mơ̆ng knơ̆ng bruă ngăn prăk čiăng duh bi liê kơ bruă mkra mjing, rông mnơ̆ng. Ênoh prăk mơ̆ng knơ̆ng bruă ngăn prăk Agribank đruh kơ gŏ sang duh bi liê čiăng mđĭ kyar klei hdĭp mda jăk hĭn. Mơ̆ng klei duh bi liê msĕ si: hbâo pruê, mnơ̆ng yua, masin, kdrăp yua ăt dưi rơ̆ng jăk. Mnuih ƀuôn sang krĭng Băng Adrêñ čan prăk mnga ktrŏ knŏng ƀiă đuč, lu hĭn diñu lĭng čan mơ̆ng knơ̆ng bruă ngăn prăk bruă lŏ hma.

Ngă bruă êbeh 10 thŭn hŏng anei, Êpul bi mguôp bruă lŏ hma Thanh Bình, să Dur Kmăn, kdriêk Krông Ana ƀrư̆ hruê brư̆ mâo klei hơĭt, ba wĭt boh tŭ klă klơ̆ng kơ phung nao hgŭm, ƀĭng ngă lŏ hma hlăm alŭ wăl, boh nik giăm anei anăn knăl braih Thanh Bình-Krông Ana mơ̆ng êpul bi mguôp dưi ba čhĭ hlăm anôk mnia mblei hlăm leh anăn êngao čar. Anei jing boh tŭ mơ̆ng klei bi hmô mkra mjing mdiê briah doh hluê si hnơ̆ng čuăn VietGap. Mnơ̆ng dhơ̆ng mâo klei doh, amâo mâo êa drao, mâo phung blei ba yua đăo knang, čuăn ruah. Nguyễn Văn Sanh, khua kiă kriê êpul bi mguôp Thanh Bình brei thâo:

            “Mơ̆ng thŭn 2009 hmei lĭng čan ngăn prăk mơ̆ng knơ̆ng bruă. Knơ̆ng bruă ngăn prăk agribank mâo klei đru, thŭn anei hmei čan 400 êklăk prăk. Ară anei prăk lĭng čan truh leh 3 êklai prăk. Mâo klei mơak êdi kyua knơ̆ng bruă ngăn prăk đru kơ êpul bi mguôp dưi đĭ kyar ktang. Djăp mta bruă mă čiăng mâo prăk sơăi, tơdah amâo mâo phung hgŭm srăng dleh dlan êdi, ăt srăng knang kơ knơ̆ng bruă ngăn prăk. Klei duh bi liê mơ̆ng hbâo pruê, êa drao ăt čiăng kơ prăk, čiăng kơ knơ̆ng bruă ngăn prăk brei čan čiăng ngă bruă.”

Bruă ngă hră mơar khuăt mjing klei găl kơ mnuih ƀuôn sang čan prăk

Sa hlăm dŭm klei čoh čuăn ba mdah hlăm hdră mtrŭn mrô 19 mơ̆ng klei kƀĭn trông gưl tal 5, êpul khua bruă Đảng gưl dlông tal 13 kơ bruă lŏ hma, ƀĭng ngă lŏ hma, krĭng ƀuôn sang truh ti thŭn 2030, hdră tă truh ti thŭn 2045, anăn jing hdră ngă bruă, hdră êlan bruă lŏ hma, ƀĭng ngă lŏ hma leh anăn krĭng ƀuôn sang. Hlăm anăn, mñă ktang lŏ mkăp brei prăk mnga hdjul, mtrŭt mjhar dŭm êpul êya ngăn prăk brei čan hŏng bruă lŏ hma, ƀĭng ngă lŏ hma, krĭng ƀuôn sang, đru brei čan kơ dŭm êpul bi mguôp, knơ̆ng bruă, gŏ sang krĭng ƀuôn sang mđĭ kyar klei mkra mjing, mnia mblei. Vương Hồng Lĩnh, khua kiă kriê knơ̆ng bruă ngăn prăk Angribank Dak Lak brei thâo:

Bi kơ hdră brei čan mđĭ kyar bruă lŏ hma, krĭng ƀuôn sang, Agribank Dak Lak ăt duh bi liê brei čan ti alŭ wăl hnơ̆ng prăk brei čan êbeh 70% hlăm kluôm jih jang prăk brei čan. Ară anei, kluôm ênoh prăk brei čan hlăm hdră mđĭ kyar bruă lŏ hma krĭng ƀuôn sang ti anôk bruă Agribank Dak Lak êbeh leh 11 êbâo êklai prăk. Tinei ăt bi êdah bruă klam mơ̆ng Agribank Dak Lak jing êpul êya ngăn prăk hluê ngă hdră mtrŭn mrô 19 klei kƀĭn gưl tal 5, mơ̆ng êpul khua bruă Đảng gưl 13 dưi klă klơ̆ng, nao hlăm klei hdĭp kơ klei đĭ kyar bruă duh mkra bruă lŏ hma, krĭng ƀuôn sang. Čiăng đru kơ knơ̆ng bruă, êpul bi mguôp leh anăn grăp čô, êpul êya čiăng mđĭ kyar bruă lŏ hma ti alŭ wăl čar Dak Lak.

Pô mblang: Y-Ƀel Êban