Gŏ sang Trần Đức Ánh, să Čư̆ Drăm, kdriêk Krông Bông pla mâo 5 ha teinan mjeh Cayen mơ̆ng thŭn 2015. Tui Đức Ánh, dŭm thŭn êlâo, gŏ sang ñu tuôm nanao hong klei boh teinan ksă sa wa hlăm mlan 5 lehanăn mlan 6, ngă ksŭn lu boh mnga mâo, amâo lŏ pral ba čhĭ, tuôm hŏng phung gha mnia mjuă ênoh, čhĭ mnia amâo mâo ƀơ̆ng mnga ôh. Mă klei hriăm mơ̆ng anăn, 2 – 3 yan kơ anei, tui hriăm hdră dlăng kriê mrâo čiăng kơ boh teinan dơ̆ng ksă mơ̆ng mlan 4 hlŏng sui truh kơ mlan 8. Trần Đức Ánh brei thâo:

“Tơdah pô dơ̆ng đăk boh teinan, snăn klei čhĭ mnia dơ̆ng tuôm hŏng klei dleh dlan mơh, čhĭ amâo lŏ yuôm ôh, mơ̆ng anăn hmei tui duah hdră êlan dlăng kriê čiăng kơ teinan mboh lehanăn ksă raih hlăm yan sui, čiăng mâo nanao wưng dôk čhĭ mnia amâo mâo ksŭn hlăm sa blư̆ ôh, boh nik hŏng mjeh teinan Cayen hlăk dôk duh mkra pla mjing hlăm krĭng”.

        Msĕ snăn mơh, mâo leh klei mưng pla teinan 10 thŭn hŏng anei, amai Nguyễn Thị Kim Yến, să Čư̆ Drăm, kdriêk Krông Bông ăt tuôm hŏng klei akŏ yan lehanăn knhal jih yan čhĭ jing yuôm, truh yan phŭn čhĭ amâo lŏ yuôm ôh ênoh trŭn pătdah truh mkrah tăp năng êgao 70% mtam. Kyua anăn yơh tui duah hdră dlăng kriê wiê ênăk si srăng ngă čiăng kơ teinan mboh lehanăn ksă raih hlăm lu mlan, mâo đăk ba wĭt čhĭ nanao, lehanăn mâo čhĭ hŏng ênoh yuôm sa hnơ̆ng. Yến hŏng klei mơak lač: 

        “Hmei dlăng kriê čiăng bi boh teinan ksă nanao ƀrư̆ ƀrư̆ raih hlăm lu mlan, grăp gưl ksă mâo dŭm êbâo boh, kyuadah teinan ti Čư̆ Drăm anei lu snăk. Grăp gưl msĕ snăn, ênoh čhĭ srăng hơĭt, lehanăn rơ̆ng ăt dưi mkăp djăp boh teinan mơh, phung ghan mnia dleh mơh klei čiăng mjuă ênoh hŏng mnuih ƀuôn sang”.

Trần Thị Lan, ti alŭ mrô 2, să Čư̆ Drăm, kdriêk Krông Bông, čar Daklak brei thâo, giăm 4 thŭn êgao, teinan jing leh mnơ̆ng pla phŭn, ba wĭt ênoh hơĭt prăk kăk mâo čhĭ mnia mơ̆ng gŏ sang amai. Mơ̆ng 12 ha lăn pla mjing êlâo dih truăh knŏng pla mjing kphê, mâo hŏng anei 5 thŭn, ñu jhŏng lŏ čan truh 50 êklăk prăk mơ̆ng knơ̆ng prăk đru ba bruă yang ƀuôn kdriêk Krông Bông čiăng mlih pla truh 7ha teinan mmih mjeh Cayenne. Êdei kơ thŭn tal êlâo mâo đăk lehanăn ba čhĭ truh giăm 300 êklăk prăk. Ƀuh pla teinan mâo klei tŭ dưn, ñu dơ̆ng tla jih nư klei mơ̆ng knơ̆ng prăk, lehanăn lŏ dơ̆ng čan pioh bi mlih truh 5ha lăn adôk pioh pla teinan:

        Êlâo dih kâo pla kphê, êdei anei ana kphê amâo lŏ jing ôh, snăn kâo dơ̆ng bi mlih pla teinan yơh. Mkă hŏng mnơ̆ng mkăn snăn kâo ƀuh pla teinan amâo mâo jăk suăi ôh hlăm bruă dlăng kriê wiê ênăk, duh bi liê kăn lu prăk rei, hbâo pruê kăn liê lu rei, lehanăn ba wĭt klei tŭ dưn jing kdlưn hĭn kơ kphê. Kâo čan prăk mơ̆ng knơ̆ng prăk đru ba bruă yang ƀuôn snăn kâo ƀuh prăk mnga čan amâo mâo ktrŏ ôh, êjai leh kâo čan prăk mâo duh bi liê kơ bruă knuă, êdei anei mâo ba wĭt boh mnga pla mjing dưi pla pral jih nư klei mơ̆ng knơ̆ng prăk, jing mdul hĭn hŏng duah čan lĭng kơ êngao".

       Tui si adŭ bruă lŏ hma kdriêk Krông Bông, hlăm kluôm kdriêk ară anei mâo hlăm brô 1.500 ha teinan, mâo pla lu ti dŭm să Čư̆ Drăm, Čư̆ Pui lehanăn Yang Mao. Hlăm brô 1.000 ha teinan hlăk yan đăk boh, mâo hlăm brô mơ̆ng 40.000 – 42.000 tôn boh teinan. Teinan dưi yap jing mnơ̆ng pla guôp hŏng lăn ala lehanăn krĭng kping čư̆ lăn čuah êga ti kdriêk Krông Bông. Bruă pla mjing hŏng hdră dlăng kriê wiê ênăk čiăng kơ ana teinan mboh raih hlăm lu mlan, snăn mnuih pla mjing mâo klei găl hĭn đăk boh ba čhĭ hŏng ênoh yuôm nanao lehanăn amâo mâo tuôm hŏng klei phung ghan mnia duah mjuă ôh. Võ Tấn Trực – Khua adŭ bruă lŏ hma kdriêk Krông Bông brei thâo, alŭ wăl hlăk iêo mthưr phung duh mkra duh bi liê rŭ mkra anôk mkra mjing boh teinan, kñăm mâo anôk ba čhĭ boh mnga hơĭt kơ mnuih pla mjing:

        “Hmei hlăk dôk tă brei êlan kơ mnuih ƀuôn sang ƀrư̆ ƀrư̆ bi mlih mnơ̆ng pla mjing nao pla teinan, čiăng si srăng ngă jing djŏ guôp mâo anôk kăp blei thâodah pioh čhĭ kơ ala tač êngao. Ară anei, mnuih ƀuôn sang mâo leh klei hâo hưn, ktrâo atăt snăn diñu hlăk ƀrư̆ ƀrư̆ bi mlih pla teinan sơăi. Kơ dŭm ênhă adôk, snăn anôk bruă lŏ hma mâo mkŏ mjing leh bruă đru mnuih ƀuôn sang mkŏ mkra êpul hgŭm bruă, ktrâo atăt kơ mnuih pla mjing teinan bi kjăp, mâo boh mnga pioh čhĭ hlăm ala čar pô”.

        Hlăm dŭm êgao, ana teinan mâo leh lu yan djŏ boh mnga, čhi mâo ênoh, ba wĭt leh sa ênoh hơĭt kơ mnuih pla mjing ti dŭm să ƀun msĕ si: Čư̆ Drăm, Čư̆ Pui lehanăn Yang Mao kdriêk Krông Bông, čar Daklak. Tơdah mâo klei tă êlan mă bruă djŏ hdră, lehanăn mâo pla mjing jăk mjeh teinan djăp ênoh čuăn snăn srăng djăp klei dưi ba čhĭ kơ ala tač êngao tơdah mâo wăt sang mkra mjing kơnei. Sĭt nik anei srăng jing mnơ̆ng pla mjing phŭn djŏ guôp hŏng lăn ala hlăm alŭ wăl, ti lu krĭng kping čư̆, anôk klei hdĭp mda mnuih ƀuôn sang dôk găn lu lklei dleh dlan ti kdriêk krông Bông anei./.