Leh 14 mlan hluê ngă hdră, mlan 2/2023 knơ̆ng bruă kreh knhâo leh anăn mrâo mrang čar Kon Tum bi leh bruă blei kdrăp yua, ba jao kơ anôk bruă ksiêm duah, dưn yua klei kreh knhâo mrâo mrang (dôk bruă hlăm knơ̆ng bruă) kiă kriê, bi êran hŏng 2 kdrăp bi klă hnơ̆ng tŭ jăk sâm Ngọc Linh, mâo kdrăp ksiêk mbha, bi mlar, ksiêm dlăng DNA hŏng 25 kdrăp yua phŭn leh anăn kdrăp bi klă mta sinh học Saponin sâm Ngọc Linh hŏng 11 kdrăp yua phŭn. Truh kơ ară anei, leh 5 mlan blei ênŭm kdrăp yua, masin, wĭt lač klei êmuh hlăm klei kƀĭn tal 5, Êpul gơ̆ng bruă ƀuôn sang car Kon Tum gưl 10 mrâo êgao, Bùi Thanh Bình, khua kiă kriê knơ̆ng bruă kreh knhâo mrâo mrang čar Kon Tum brei thâo čiăng bi êran dŭm kdrăp anei, mơ̆ng êjai ka blei dŭm mta masin, knơ̆ng bruă tiŏ nao leh 4 čô knuă druh nao hriăm kơ klei bi êran, ba yua. Ƀiădah ăt lŏ mâo dŭm boh klei mrâo:

“Êlâo dih nao hriăm, lông bi êran, hlăk mblang hlăm masin mơ̆ng dŭm anôk bruă ti Hà Nội leh anăn ƀuôn prŏng Hồ Chí Minh. Ƀiădah anăn jing dŭm mta masin mdê leh anăn mta hlăk mblang sâm mdê hŏng dŭm mta masin anăn, kyuanăn srăng ngă hŏng dŭm masin mrâo knơ̆ng bruă blei leh. Leh anăn ngă klei mkra mlih, knơ̆ng bruă iêo phung thơ̆ng kơ bruă mrô 1 mơ̆ng Anôk bruă ksiêm duah ăt msĕ hŏng sang hră gưl prŏng Khoa học Tự nhiên hriê mtô kơ bruă bi êran leh anăn bi klă mơ̆ng dŭm masin anăn mơ̆ng knơ̆ng bruă”.

Hdră blei 2 kdrăp bi klă hnơ̆ng tŭ jăk sâm Ngọc Linh mơ̆ng knơ̆ng bruă kreh knhâo leh anăn mrâo mrang čar Kon Tum jing pô duh bi liê hŏng bruă ksiêm dlăng DNA leh anăn bi klă mta sinh học Saponin mâo ênoh duh bi liê giăm 12 êklai prăk, hlăm anăn knŏng prăk brei masin êbeh 8 êklai 300 êklăk prăk. Klei hmăng hmưi mơ̆ng čar Kon Tum jing hŏng kdrăp anei srăng kriê dlăng hnơ̆ng tŭ jăk čiăng răng mgang anăn knăl sâm Ngọc Linh. Ƀiădah, truh kơ ară anei leh 18 mlan hluê ngă hdră, mbĭt hŏng ka thâo kyua masin, knơ̆ng bruă Kreh knhâo leh anăn mâo mrang čar Kon Tum ăt dôk mdêč mdar hŏng bruă bi mâo ênŭm klei čuăn čiăng bi klă DNA leh anăn bi klă mta sinh học Saponin sâm Ngọc Linh dưi tŭ yap mâo tur knơ̆ng hdră bhiăn. Aê mdrao Đào Duy Khánh, pô bi ala Êpul gơ̆ng bruă ƀuôn sang čar Kon Tum, khua bruă Đảng kdriêk Kon Plông, khua kiă kriê hđăp knơ̆ng bruă mdrao mgŭn čar Kon Tum lač, čiăng dưi bi êran dua kdrăp prăk êklai anei đru kơ bruă kriê dlăng hnơ̆ng tŭ jăk sâm Ngọc Linh mơ̆ng čar ăt dôk lu bruă srăng ngă leh anăn luč lu hruê mmông:

“Êjai mkŏ mkra adŭ dưm masin srăng mâo sa anôk bruă bi klă adŭ ksiêm mkă mơ̆ng pô mâo ênŭm hnơ̆ng čoh čuăn. Bruă tal 2 yuôm bhăn sơnăk jing srăng mkŏ mjing sa hdră mă bruă, bi bruă anei anei mâo leh anôk bruă mtô ƀiădah ăt dôk mâo lu klei mtŭk mtŭl. Bruă tal tlâo jing lông bi êran srăng mâo sa anôk bruă bi klă masin mâo ênŭm hnơ̆ng čuăn, êran djŏ leh anăn mrô bi êdah djŏ, mmông anăn kơh mâo ênŭm tur knơ̆ng čiăng bi klă anăn jing sâm sĭt, âm mgưt. Kâo lač ƀruă anei tơdah ngă jăk, ngă jih ai truh kơ knhal jih thŭn anei tơdah myun klei ksiêm mkă anăn dưi tŭ yap”.

Truh kơ ară anei čar Kon Tum mâo êbeh 1.260 ha sâm Ngọc Linh hŏng hnơ̆ng đăo knăl mâo 231 ton. Lê Ngọc Tuấn, khua bruă sang čư êa čar Kon Tum brei thâo, mta kñăm truh ti thŭn 225, kluôm ênhă sâm Ngọc Linh mâo 4.500h. Knhal jih thŭn dih, Khua phŭn bruă kreh knhâo leh anăn mrâo mrang Huỳnh Thành Đạt mâo leh mmông mă bruă hŏng khua gĭt gai čar Kon Tum leh anăn dŭm knơ̆ng, dhar bruă djŏ tuôm hlăm alŭ w ăl kơ bruă mđĭ kar sâm Ngọc Linh leh anăn mnơ̆ng dhơ̆ng ala čar sâm Ngọc Linh, mta kñăm jing sâm Ngọc Linh. Khua gĭt gai čar Kon Tum hmăng hmưi mâo klei đru mơ̆ng Phĭn bruă kreh knhâo leh anăn mrâo mrang msĕ si ana mjeh, hdră pla mjing, kriê dlăng, gang mkhư̆ klei mnơ̆ng ngă, ksiêm dlăng hnơ̆ng tŭ jăk, phŭn agha sâm Ngọc Linh…Blŭ hlăm mmông mă bruă, Khua phŭn bruă kreh knhâo leh anăn mrâo mrang Huỳnh Thành Đạt brei thâo:

“Hluê ngă klei gĭt gai mơ̆ng Khua knŭk kna kơ bruă mđĭ kyar mnơ̆ng dhơ̆ng ala čar hŏng sâm Việt Nam, hlăm anăn mta kñăm jing sâm Ngọc Linh, hlăm wưng êgao, phŭn bruă mkŏ mjing hluê ngă lu bruă klam, hdră êlan. Ƀiădah bruă mă ăt dôk lu nanao. Hŏng bruă klam jiñg anôk bruă gĭt gai mđĭ kyar mnơ̆ng dhơ̆ng ala čar hŏng sâm Việt Nam, Phŭn bruă kreh knhâo leh anăn mrâo mrang hmăng hmưi lŏ dơ̆ng mâo klei bi mguôp mơ̆ng khua gĭt gai čar Kon Tum hlăm bruă kah mbha klei hriăm mđĭ kyar Sâm Ngọc Linh”.

Bi kơ boh klei hnơ̆ng čuăn ala čar kơ bruă hlăk mblang, bi klă hnơ̆ng tŭ jăk sâm Ngọc Linh… Khua phŭn bruă kreh knhâo leh anăn mrâo mrang Huỳnh Thành Đạt ăt jao leh bruă klam kơ grăp anôk bruă hlăm phŭn bruă leh anăn mñă kơ dŭm anôk bruă hmar ksiêm duah, hluê ngă. Khua phŭn bruă kreh knhâo leh anăn mrâo mrang Huỳnh Thành Đạt mñă anei jing dŭm hdră êlan yuôm bhăn leh anăn jing tur knơ̆ng mđĭ kyar kjăp mnơ̆ng dhơ̆ng.