Nguyễn Xuân Quang, alŭ Tân Hòa 2, să Ea Knuêč, kdriêk Krông Pač mâo êbeh 8 sao hma pla kphê pla pluă hŏng durian dôk hlăm wưng mnia blei. Ñu brei thâo, hŏng 80 phŭn durian, 700 ana kphê, grăp thŭn mâo êbeh 700 êklăk prăk, hlăm anăn prăk mâo lu hĭn mơ̆ng durian. Msĕ si yan mrâo êgao, ñu hrui mă êbeh 12 ton durian, ênoh čhĭ 42 êbâo prăk/kg ti đang, mâo êbeh 500 êklăk prăk. Mrâo êgao, ñu lŏ tuh prăk leh anăn čan thiăm prăk knŭk kna blei 1,2 ha lăn čiăng pla 200 ana durian hŏng 800 ana kphê, čang hmăng dŭm thŭn kơ anăp srăng mâo prăk mnga lu hĭn. Nguyễn Xuân Quang lač:

  “Ară anei knŏng mâo ana kphê hŏng durian, bi ana kphê snăn ênoh amâo yuôm ôh ƀiădah hbâo pruê lŏ đĭ lu hĭn dua blư̆, kriê dlăng bi liê snăn pô mâo prăk hrui wĭt amâo lu. Êlâo hĭn pô ƀuh durian yuôm snăn pla êlâo yơh, bi ênoh êdei anei tui hlue yơh”

          Gŏ sang Trần Thị Thanh Nga ti alŭ Toàn Thắng 1, să Hòa Đông, kdriêk Krông Pač mâo 1,2 ha kphê. Ñu brei thâo, grăp thŭn mâo hrăm brô 2-2,5 ton kphê asăr, yap prăk bi liê gŏ sang mâo prăk mnga dŭm pluh êklăk prăk. Ƀuh ana durian mâp prăk mnga lu hĭn, gŏ sang blei 180 ana durian mjeh dona pla pluă hlăm đang kphê.

“Mrâo êgao, 1,2 ha kphê, ƀiădah knŏng hrui mă 2 ton kphê, amâo mâo djăp prăk tla kơ hbâo pruê ôh. Sang hmei bi mlih pla thiăm durian, ară anei tap mâo giăm 200 ana. Đa đa pla êlâo, bi gưl êlâo anăn mrâo pla 100 ana.  Si ana durian srăng jing ka thâo ôh, ƀuh boh ƀuh mkra êlâo kơh thâo”

 Hlăm dŭm thŭn giăm anei, ƀuh ana durian mâo klei tŭ dưn jăk, lu ƀĭng ngă lŏ hma ti Dak Lak pŏk mlar nanao ênhă pla. Khădah snăn hlue si Nai prĭn Đặng Bá Đàn - Khua adŭ bruă Anôk bruă mtrŭt mjhar lŏ hma Dhŭng kwar krah leh anăn Lăn Dap Kngư hlăm Phŭn bruă lŏ hma leh anăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang, bruă pŏk mkar ênhă durian lu đei srăng bi kruh hdră čuăl mkă, mbĭt anăn mâo lu klei amâo jăk kơ wăl hdĭp mda, êa jua, mnơ̆ng ngă…

 Êngao anăn, kyua durian ksă sa blư̆, hlăm yan durian knŏng mơ̆ng 2-3 mlan, kyua anăn tơdah amâo hmao ba čhĭ srăng mâo êbeh đei, leh anăn arăng kpĭ ênoh, boh nik hlăm boh klei anôk bruă logistic, mkra mjing êlam ti ala čar pô ka đĭ kyar ktang. Ară anei dŭm ala čar riêng gah msĕ si Thái Lan, Lào, Campuchia, China ăt dôk pla leh anăn pŏk mlar ênhă durian, leh anăn srăng bi ktưn hŏng durian Việt Nam, hlăm anăn mâo Dak Lak. Čiăng mđĭ kyar kjăp mta ana anei, Nai prĭn Đặng Bá Đàn, brei thâo:  

“Tal sa, hlăm ênhă ară anei dôk mâo pră hrui wĭt snăn pô hlue si hdră pla mjing, kơ hdră mnêč brei êđăp ênang, jăk, hlue si hdră doh, mâo bi mklă hnơ̆ng čuăn mrô krĭng. Tal 2 drei mâo anôk mgơ̆ng, mkra mjing êlam, si ngă čiăng kơ mnơ̆ng dhơ̆ng amâo êbeh. Boh nik, hdră mkŏ mjing brei bi hgŭm mkra mjing hŏng anôk bruă ba čhĭ kơ ala tač êngao, ăt msĕ mơh anôk bruă duh mkra mkra mjing leh anăn phung mkra mjing.”

 Ti Dak Lak, ară anei mâo hlăm brô 22.500 ha durian, êgao hnơ̆ng kčah giăm 7.500 ha. Hnơ̆ng durian yan mrâo êgao mâo hlăm brô 170 êbâo ton, prăk hrui wĭt êbeh 9.500 êklai prăk.   Nguyễn Hoài Dương –  Khua Knơ̆ng bruă lŏ hma leh anăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang čar Dak Lak brei thâo, čiăng mkhư̆ klei mâo lu đei, čŏng pŏk phai ênhă pla durian, knơ̆ng bruă kčĕ leh hŏng Knơ̆ng bruă sang čư̆ êa čar Dak Lak mâo hdră kčah mtă kơ dŭm alŭ wăl ktrâo lač kơ mnuih ƀuôn sang, pô anôk bruă duh mkra brei mđĭ kyar bruă durian hŏng klei klă klơ̆ng, kjăp, ñĕ kơ klei amâo jăk tăm mâo:

        “Mđĭ kyar durian lu, čŏng pla mjing mlih ana pal mjing mkăn ba pla durian, boh nik ti krĭng mâo klei găl. Hdră mđĭ kyar snăn brei rơ̆ng mjeh, mtrŭt yua dŭm mta ana mjeh leh anăn mâo hdră bi mbha yan hrui pĕ, amâodah amâo djŏ yan srăng mđĭ klei tŭ dưn. Boh nik brei mâo klei bi hgŭm čiăng mjing dŭm krĭng pla sa anôk, sa anăn kơ hnơ̆ng jăk, hlue ngă dŭm klei kčah kơ krĭng pla mjing, duah phŭn agha, leh anăn mđing kơ bruă mkŏ mjing anăn knăl rơ̆ng hnơ̆ng čuăn mkra mjing”

 Boh sĭt brei ƀuh, boh tŭ mơ̆ng durian ti Dak lak hlăm wưng êgao mjing leh klei găl prŏng. Bruă bi liê pŏk phai ênhă mta anei anei čiăng mđĭ prăk hrui wĭt jing klei djŏ klă mơ̆ng ƀĭng ngă lŏ hma. Khădah snăn, čiăng klă sĭt tŭ dưn, phung pla brei hlue ngă hdră kčah mơ̆ng anôk bruă djŏ tuôm, phung thơ̆ng kơ bruă lŏ hma ăt msĕ mơh hdră kčah ti anôk ba čhĭ. Snăn kơh, klei mơak mơ̆ng dŭm yan durian srăng dưi mđĭ lar, leh anăn klei rŭng răng “Durian srăng ba klei amâo jăk” amâo srăng mâo ôh./.