Gia Lai: Ƀĭng ngă lŏ hma Jarai bi ktưn mbruă bruă mkra mjing, mnia mblei

VOV4.Êđê- Dŭm thŭn êgao, bi lar ai tiê čŏng pô, mbruă, gĭr ktưn mă bruă knuă, mkra mjing, lu ƀĭng ngă lŏ hma ti čar Gia Lai hluê ngă leh dŭm klei bi hmô mkra mjing, mnia mblei mâo boh tŭ dưn, bi mdrŏng kơ pô, jing gru mngač kơ êpul êya yang ƀuôn hluê hriăm. Hlăm hdră hruê anei, hmei mâo klei čih kơ mta phŭn anei.

Sang ayŏng Siu Pốp, ƀuôn Mrong Ngó 2 să Ia Ka, kdriêk Čư̆ Pah dŭm thŭn hŏng anei mâo lu tuê hĭn. Lu jing mnuih juăt mưng nao hgŭm hlăm êpul dlăng kriê lehanăn mkra mjing kphê djăp hnơ̆ng čuăn 4C. Ayŏng Siu Pốp brei thâo, hdră mkra mjing kphê mdê êdi mkă hŏng êlâo. Grăp čô amâo djŏ knŏng thâo kơ hdră dlăng kriê, đru mđĭ hnơ̆ng tŭ jăk kphê, thâo mkra mjing čiăng mâo asăr kphê jăk hĭn ƀiădah lŏ thâo klei hâo hưn kơ wăl anôk mnia mblei čiăng dưi ba čhĭ hlăm wưng djŏ guôp. Klei anei đru leh kơ 20 gŏ êsei hlăm êpul mđĭ boh tŭ kphê leh hrui êmiêt lehanăn đru kơ Siu Pốp mâo mă anăn knăl ƀĭng ngă lŏ hma mbruă ti kdriêk Čư̆ Pah. Ayŏng brei thâo:

“Kâo hưn kơ mnuih ƀuôn sang Jarai pô hdră pla kphê h’ĭt kjăp. Čiăng kơ kphê đĭ jing jăk brei duh lu hbâo pruê, boh nik hbâo vi sinh lehanăn hoá học. Snăn kphê srăng kjăp lehanăn đĭ jing, hnơ̆ng mâo boh mnga lu mơh. Drei đăm yua lu đei hbâo hoá học srăng ngă kơ lăn êdei adih amâo lŏ čăt jing, ba yua hbâo vi sinh lu, ana kphê srăng mtah mda, ƀiă djŏ mnơ̆ng ngă. Hnơ̆ng mâo boh mnga lu hlăm grăp thŭn. Čang hmăng, drei srăng bi mlih hdră pruê hbâo, dŭm thŭn ti anăp srăng hrui mâo boh mnga lu hĭn”.

Hlăm ênoh anăn mâo Anôk bruă sang čư̆ êa čar Gia Lai bi mni thŭn 2022, amai R’Čom H’Sao, kkiêng thŭn 1985, ƀuôn Blang 1, să Ia Dêr, kdriêk Ia Grai jing ƀĭng ngă lŏ hma mbruă hluê hdră mdê êdi, anăn jing bi mguôp plah wah bruă pla, mkra mjing lehanăn čhĭ mnơ̆ng. Amai H’Sao brei thâo, ăt msĕ hŏng lu mnuih ƀuôn sang Jarai mkăn ti ƀuôn Blang, êlâo adih, amai hiu duah čan, pla kphê, rông ŭn. Thŭn găl prăk yua amâo jih, thŭn dleh dlan hrui amâo djăp yua. Djăp bruă bi mlih jih leh amai bi mlih lehanăn jhŏng blei maĭ tăp mdiê, pŏk anôk čhĭ mnơ̆ng ƀơ̆ng kơ mnơ̆ng rông lehanăn čhĭ hbâo pruê.

 “Tal êlâo, hmei amâo mâo prăk ôh. ƀiădah bi mĭn lehanăn hluê ngă jih ai pô yơh. Truh ară anei, mâo klei tŭ dưn ăt m’ak mơh. Mâo ayŏng amai adei, amĭ ama đru ƀiă, lu jing mnuih hlăm sang đru. Mơ̆ng anăn, kâo dưi đru ayŏng adei, găp djuê mâo bruă mă lehanăn mâo hnư hrui wĭt h’ĭt. Čang hmăng hlăm wưng ti anăp, lŏ mâo lu amai adei mkăn gĭr ngă bruă čiăng ba wĭt klei tŭ kơ gŏ sang.

 

Hluê Phạm Nhuần – K’iăng khua Êpul hgŭm ngă lŏ hma čar Gia Lai mơ̆ng thŭn 2017 – 2022, kah knar grăp thŭn, êpul bruă lŏ hma dŭm gưl ti Gia Lai mâo êbeh 62 êbâo ƀĭng ngă lŏ hma mbruă. Anei jing tur knơ̆ng đru kơ hdră pla mjing, bi ktưn hlăm bruă lŏ hma dưi lar bra ti krĭng ƀuôn sang hlăm bruă bi mlih hdră pla, bi mlih mnơ̆ng pla, mnơ̆ng rông, pŏk ngă gru hmô bruă pla mjing, mnia mblei tŭ dưn. Mơ̆ng anăn, mjing ai êwa hơ̆k m’ak, bi mđĭ ai hrăm mbĭt hgao klei dleh dlan, gĭr ktưn kpưn đĭ kơ mdrŏng. Nhuần brei thâo, ară anei, ƀĭng ngă lŏ hma mbruă thâo klă hdră mnêč pla mjing, klei hâo hưn hlăm wăl anôk mnia mblei, ba yua tŭ dưn kdrăp mrô snăn kơh dưi mŭt êlam hlăm hdră lŏ hma ba wĭt klei tŭ. Kyua anăn, Êpul bruă lŏ hma dŭm gưl ti car dôk mâo lu bruă ngă klă sit hrăm mbĭt hŏng klei đi kyar mơ̆ng mnuih mă bruă lŏ hma car.

“Grăp thŭn, êpul bruă lŏ hma ksiêm dlăng klei ciăng mơ̆ng mnuih uuôn sang. Dŭm klei ciăng hlăm bruă pla mjing, hrui blei mnơ̆ng, mkŏ mkra mnơ̆ng, anăn knăl mnơ̆ng, bi hgŭm blei mnơ̆ng... Ară anei, mnuih hgŭm mâo klei ciăng lu êdi. Hmei mkăp djŏ hŏng klei ciăng, jak mnuih mă bruă hưn mthâo mbruă mtô mblang kơ diñu.

 

Hŏng klei gir amâo dôk nanao hlăm klei ư̆ êpa, cŏng pô kpưn đi kơ mdrŏng, dŭm êbâo cô mă bruă lŏ hma Gia Lai amâo mdei gir ktưn, tui ksiêm, đru mkŏ mkra Gia Lai đi kyar jăk siam hin.

Viết bình luận