VOV4.Êđê- Ară anei, Gia Lai dôk mŭt hlăm yan hrui pĕ boh durian, ƀĭng ngă lŏ hma hơ̆k mơak kyua boh durian thŭn anei mboh lu, ênoh hơĭt.

Khădah adiê hjan prŏng ƀiădah jih gŏ sang Lê Trung Giang, alŭ 6, să Ia Tô ăt nao kơ đang war mnơ̆ng aguah ưm hrui êmiêt boh durian. Êlan nao kơ hma êbhơr, ƀiădah grăp čô mnuih hlăm gŏ sang ñu m’ak s’aĭ. Lê Trung Giang brei thâo: Leh 2 yan kpăk đuôm kyua Covid 19, yan anei boh duruian djŏ boh mnga, ênoh čhĭ h’ĭt, ƀĭng ngă lŏ hma mâo lu prăk mnga.

        “Kâo pla 70 ana boh durian dôk mboh, thŭn anei mâo hlăm brô 5 ton, ana kâo pla mâo leh 12 thŭn mjeh Ri6. Ară anei ênoh čhĭ hlăm brô 35 êbâo prăk truh kơ 36 êbâo prăk/kg, djŏ mmông truh 40 êbâo prăk/kg. Ênoh bi liê kơ mnơ̆ng pla jih 50 êklăk prăk, wăt ai mă bruă, snăn hrui êmiêt jih jang mâo 180 êklăk prăk.

Mnuih ƀuôn sang lŏ hma kdriêk Ia Grai hrui pĕ boh durian 2021-2022

       Amâo kbưi ôh hŏng sang Giang, Phạm Quốc Trưởng, mnuih mbĭt alŭ dôk mjêč ruăt hrui êmiêt boh durian. Trưởng brei thâo, gŏ sang ñu mâo 200 ana boh durian pla pluă hlăm đang kphê êbeh 1,3 ha. Hlăm anăn, mâo 100 ha ana boh durian mboh. Ñu brei thâo, gŏ sang ñu srăng mâo 20 ton boh durian hlăm thŭn anei, ênoh čhĭ mâo leh phung ghan mnia blei ti đang war 37 êbâo prăk/kg. Leh tĭng jih ênoh bi liê, ñu tĭng gŏ sang srăng mâo prăk mnga hlăm brô 600 êklăk prăk.

        “Êlâo adih kâo pla boh durian Ri6, êdei anei kâo pla pluă hŏng boh durian Thái Lan. Ri6 ară anei mâo ênoh 37 êbâo prăk/kg hŏng phung ghan mnia. Thŭn anei kâo tĭng mâo hlăm brô 20 ton hlăm 100 ana anăn. Thŭn êdei, boh durian Thaí Lan srăng mboh tal êlâo năng ai mâo lu hĭn mơh. Thŭn anei ƀĭng ngă lŏ hma m’ak leh kyua mâo ênoh čhĭ h’ĭt kjăp.

Phung hiu blei hriê mơ̆ng dŭm čar Yŭ kwar Dhŭng nao hrui blei bih durian ti đang mnuih ƀuôn sang

         Mơ̆ng čar Tiền Giang nao ti Gia Lai hrui blei boh durian, Nguyễn Văn Phước brei thâo, thŭn anei, boh durian mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ti kdriêk Ia Grai djŏ ênoh čhĭ, boh siam, djăp hnơ̆ng čuăn tŭ jăk. Ñu mbĭt hŏng phung ghan mnia nao bi mklă leh ênoh blei boh durian mơ̆ng ƀĭng ngă lŏ hma ti đang war mtam.

“Boh durian Gia Lai ƀơ̆ng jăk êdi, ƀĭng ngă lŏ hma tinei yua mjeh čiăng msĕ hŏng krĭng kwar Yŭ kyua anăn ƀơ̆ng jăk, boh siam mơh. Bi mklă ênoh msĕ hŏng wăl anôk mnia mblei, si arăng blei pô blei snăn mơh, si ngă čiăng kơ pô lehanăn mnuih pla mâo klei tŭ s’aĭ. Hruê aguah tlam, kâo kreh nao hrui êmiêt mâo hlăm brô 20 ton.

        Kdriêk Ia Grai ară anei mâo 500 ha boh durian, hlăm anăn mâo 350 ha dôk mboh, mâo lu ti dŭm să Ia Tô, Ia Bă, Ia Krái… hŏng hnơ̆ng mâo mơ̆ng 17 truh kơ 18 ton/ha. Hŏng dŭm đang war dlăng kriê jăk, hnơ̆ng mâo boh mnga êbeh 20 ton/ha. Boh durian dưi dlăng jing sa hlăm dŭm mnơ̆ng pla phŭn hlăm hdră mđĭ kyar bruă duh mkra alŭ wăl kyua êngao kơ hdră pla hjăn, dưi pla pluă hlăm đang war pla dŭm mta mnơ̆ng pla mkăn.

        Phan Đình Thắm, Khua adŭ bruă Lŏ hma kdriêk Ia Grai brei thâo, akŏ thŭn anei, ênoh čhĭ boh durian ti đang war truh 60 êbâo prăk/kg. Hlăk dŭm đang war dôk hrui êmiêt snăn ênoh trŭn ƀiădah mnuih ƀuôn sang ăt dưi ba čhĭ hŏng ênoh mơ̆ng 35 êbâo truh 40 êbâo prăk/kg boh durian Ri6 lehanăn mnơ̆ng 45 êbâo truh kơ 50 êbâo/kg boh durian Dona.

“Thŭn anei ênoh čhĭ đĭ hĭn mkă hŏng thŭn êlâo kyua anăn ƀĭng ngă lŏ hma m’ak hlăm yan thŭn anei. Hlăm wưng ti anăp hŏng Adŭ bruă lŏ hma kdriêk lŏ dơ̆ng bi hgŭm hŏng dŭm să, anôk bruă duh mkra lehanăn ƀĭng ngă lŏ hma tă hdră êlan, lŏ dơ̆ng mđĭ lar ênhă pla boh kroh mâo hnơ̆ng tŭ jăk ăt msĕ mơh hnơ̆ng tŭ yuôm, boh nik boh durian. Kdriêk ăt mđing ktrâo lač kơ mnuih ƀuôn sang ti alŭ wăl ba yua hdră mnêč kreh knhâo hlăm bruă pla mjing, đru kơ hdră bi hgŭm hlăm bruă pla mjing čiăng tui duah anôk hrui blei kơ ƀĭng ngă lŏ hma./.

                                                    Pô mblang: H’Nêč Êñuôl