Čar Hà Giang dưi tĭng dlăng jing alŭ wăl mâo lu klei jăk găl čiăng mđĭ kyar ana mkra mjing êa drao yuôm hĭn. Jing sa čô mnuih djuê ana Tày, hŏng klei thâo săng gĭr ktưn kpưn đĭ tlaih ƀun, amai Lê Thị Hồng Liễu tui ksiêm, bi hgŭm hŏng lu amai adei mkăn mđĭ kyar ana mkra mjing êa drao mâo ti alŭ wăl. Leh mkŏ mjing Êpul hgŭm bruă pŏk mlar anôk pla mjing, amai mkra leh anôk bruă mkra mjing dŭm mta čê ana kyâo čhĭ kơ phung tuê hiu čhưn ênguê. Ară anei, mta mnơ̆ng mơ̆ng êpul bruă dưi ba čhĭ leh ti Japon. Lu hdră ngă mrâo, truh ară anei, êpul bruă mơ̆ng amai đru leh giăm 30 čô mnuih mă bruă jing phung mniê, lu jing djuê ƀiă mâo bruă mă lehanăn hnư hrui wĭt h’ĭt.

Amai Lê Thị Hồng Liễu, Khua Êpul bruă mkra mnơ̆ng mơ̆ng ana kyâo yuôm hin Sơn Ý, să Đạo Đức, kdriêk Vị Xuyên, čar Hà Giang brei thâo: “Kbiă hriê mơ̆ng boh sĭt ti alŭ wăl pô jing čư̆ dliê lu. Tal 2 jing ti gŭ êyui kyâo dliê snăn klei găl lu snăk. Drei wơr bĭt leh ba yua klei jăk găl anei. Kyua anăn, kâo tui ksiêm leh dŭm boh tŭ ba wĭt lu êdi mơ̆ng ana kyâo yuôm hin anei. Ară anei, mâo 4 mta mnơ̆ng ti anôk bruă mâo leh ƀĭng hgŭm kuôl kă hrui blei ba čhĭ kơ ala tač êngao. Hlăm ala čar, hmei mđing kơ dŭm mta mnơ̆ng mâo tinei. Tal 1 jing êa čô kŏ mkra mơ̆ng ana mkra êa drao, hmei mkra tinei mtam, gơ̆ mâo 21 mta ana kyâo čăt jing ti alŭ wăl anei mơh.

Ară anei, kluôm čar Hà Giang mâo êbeh 1.500 mta ana mkra mjing êa drao, truh êbeh 39% ênoh ana mkra mjing êa drao mơ̆ng kluôm ala. Hà Giang bi mklă, ana mkra mjing êa drao jing sa hlăm 5 mta mnơ̆ng pla phŭn mơ̆ng čar. Anei jing tur knơ̆ng yuôm bhăn čiăng Hà Giang gĭr ktưn jing krĭng phŭn mơ̆ng ala čar kơ hdră mđĭ kyar ana mkra mjing êa drao mguôp hŏng hdră msir klei ư̆ êpa mrô 30a. Vũ Tiến Hiếu, K’iăng khua anôk bruă Lŏ hma – mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang čar Hà Giang brei thâo: “Tal sa brei bi mklă ana mkra mjing êa drao djŏ guôp lehanăn mđing mđĭ kyar, ba yua hdră mnêč mrâo čiăng pla, dlăng kriê ana mkra mjing êa drao ti alŭ wăl Hà Giang. Tal dua, đru kơ anôk bruă duh mkra, êoul bruă nao hgŭm hlăm hdră pla, mkra mjing, mjing boh tŭ yuôm hŏng ana mkra mjing êa drao. Tal 3, đru kčĕ kơ klei bhiăn, hdră mtrŭn bi mklă hdră bi hgŭm bruă pla mjing lehanăn hrui blei”.

Ară anei, čar Hà Giang čuăl mkă leh krĭng pla ana mkra mjing êa drao lehanăn ba mdah dŭm hdră đru bi hgŭm hlăm bruă lŏ hma, mđĭ boh tŭ yuôm, jak iêu anôk bruă duh mkra hlăm lehanăn êngao čar hriê pla, duh bi liê, mkra mjing hŏng kdrăp mrâo, djŏ hŏng klei čiăng đĭ kyar h’ĭt kjăp, sui thŭn. Sa hlăm dŭm anôk bruă duh mkra duh bi liê lu hlăm bruă lŏ hma Hà Giang jing anôk bruă pla mjing ana mkra mjing êa drao Bông Sen Vàng. Mâo klei đru mơ̆ng dŭm gưl, dhar bruă, anôk bruă duh mkra duh bi liê leh kdrăp mkra mjing ana mkra mjing êa drao hŏng hnơ̆ng 2.000 m2 djăp hnơ̆ng čuăn GACP. Bàn Văn Sơn, Khua anôk bruă pla mjing, mơ̆ng anôk bruă ana mkra mjing êa drao Bông Sen Vàng brei thâo: “Anôk bruă mâo hdră duh kơ anôk pla mjing tal êlâo mtam. Anôk pla mjing jing krĭng pla mơ̆ng anôk bruă. Anôk bruă duh bi liê amâo dah mta mnơ̆ng anăn jing hdră bi hgŭm hŏng dŭm êpul gŏ sang, mnuih amâo dah dŭm êpul dưi mkŏ mjing djŏ guôp. Êngao anăn, anôk bruă ăt mđĭ kyar sa hdră mrâo, anăn jing mđĭ kyar ana mkra mjing êa drao lehana hluê djŏ hnơ̆ng čuăn Ksiêm dlăng Êa drao kjăp”.

Dŭm anôk bruă duh mkra hlăk duh bi liê mđĭ mkyar ana mkra mjing êa drao ti Hà Giang srăng dưi đru 100% ênoh prăk čan duh kơ đang mjut mjing mjeh, wưng đru 36 mlan. Boh nik, Êpul gơ̆ng bruă ƀuôn sang čar Hà Giang ba mdah leh Hdră mtrŭn mrô 209 đru pla mjing, mkra mjing ƀiă êdi 15 êklai prăk kơ sa sang maĭ, đru 30% prăk mưn lăn, krĭng pla kơ dŭm sang amĭ ti alŭ wăl, hlăm wang 30 mlan. Ƀuh klei găl anăn, anôk bruă mđĭ kyar bruă lŏ hma – dliê kmrơ̆ng lehanăn wăl hdĭp mda Việt Nam ăt duh kơ hdră pla mjing ba yua kdrăp mrâo, đru mjeh mnơ̆ng pla, kñăm mđĭ hnơ̆ng mâo boh mnga lehanăn boh tŭ mnơ̆ng lŏ hma. Cao Văn Quỳnh, K’iăng khua anôk bruă mđĭ kyar bruă lŏ hma – dliê kmrơ̆ng lehanăn wăl hdĭp mda Việt Nam brei thâo: “Hluê klei găl mâo kơ ana mkra mjing êa drao snăn Việt Nam mrâo mkăp 20% hnơ̆ng mâo čiăng mkra mjing. Tal 2, kbiă hriê mơ̆ng boh tŭ dŭm gru hmô bruă lŏ hma, pla dliê, ba wĭt boh tŭ ƀiă, kyua anăn anôk bruă duh hlăm hdră anăn čiăng mkăp ana mkra mjing êa drao kơ Việt Nam, thâo klăphŭn agha. Mta mkăn jing čiăng mđĭ boh tŭ bruă pla mjing kơ mnuih ƀuôn sang, ba wĭt klei tŭ bruă duh mkra lu hĭn.

Hŏng klei găl mđĭ kyar ana mkra mjing êa drao mơ̆ng čarHà Giang, ƀiădah amâodjŏ jih jang anôk bruă duh mkra duh hlăm bruă anei srăng tŭ jing h’aĭ ôh. Anôk bruă sang čư̆ êa čar Hà Giang ba mdah leh lu klei bhiăn, hdră mtrŭn mtrŭt mđĭ, mjing klei găl kơ hdră mđĭ kyar bruă lŏ hma, dliê kmrơ̆ng. Boh nik, hdră mtrŭn jăk găl kơ dŭm êpul, anôk bruă duh mkra duh bi liê mđĭ kyar. Dưi lač, bruă jak iêu anôk bruă duh mkra duh bi liê hlăm bruă lŏ hma mbĭt anăn ba mdah dŭm hdtă mtrŭn mđĭ kyar bruă lŏ hma, jing boh kdrŭt kơ hdră mđĭ kyar bruă lŏ hma čar Hà Giang./.