Mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma jing mnơ̆ng dhơ̆ng ba čhĭ kơ ala tač êngao phŭn mơ̆ng čar Gia Lai, hŏng ênoh 500 êklăk USD grăp thŭn leh anăn amâo mdei đĭ ktang. Klei anei dưi mâo jing kyua lu thŭn êgao, čar mđing mkŏ mjing, pŏk mlar dŭm krĭng mkra mjing lŏ hma hlue si hnơ̆ng čuăn dưi bi mklă.  Hlue si klei hưn mdah mơ̆ng Knơ̆ng bruă lŏ hma leh anăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang lŏ hma čar Gia Lai, ară anei ênhă buh pla kluôm čar đăo tĭng mâo 557.700ha.  Hlăm anăn, mâo 230.000 ha, bi knar hŏng 41% ênhă, dưi mkra mjing hlue si hnơ̆ng čuăn msĕ si VietGAP, GlobalGAP, 4C, Organic, Rainforest Alliance…  Mbĭt hŏng anăn, ară anei Gia Lai ăt dưi tŭ yap leh 55 mrô knăl krĭng pla dŭm mta ana boh kroh, rơ̆ng hnơ̆ng čuăn ba čhĭ kơ ala tač êngao djŏ hdră.

Lưu Trung Nghĩa -  Khua Knơ̆ng bruă lŏ hma leh anăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang Gia Lai brei thâo, dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng msĕ si Kphê, čêñ hruê̆ mơ̆ng čar dưi ba hlăm dŭm anôk ba čhĭ prŏng msĕ si Japon, EU. Hlue si hdră kčah, wưng 2022 - 2025, čar srăng mđĭ ênhă ana pla mjing hlue si hnơ̆ng čuăn dưi bi mklă hlăm brô 5 êbâo ha/thŭn, mđĭ hnơ̆ng jăk mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma pioh kơ bruă ba čhĭ kơ ala tač êngao kñăm mđĭ prăk hrui wĭt kơ ƀĭng ngă lŏ hma: “Mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma ti čar ƀrư̆ hruê bi êdah klei găl leh anăn hnơ̆ng jăk leh anăn ngă djŏ klei čiăng mơ̆ng anôk ba čhĭ ti dŭm ala čar. Leh klei ruă tưp, čar kơrŭ wĭt leh bruă ba čhĭ kơ ala tač êngao. Klei dưi mkra mjing mơ̆ng dŭm anôk bruă duh mkra dưi ngă djŏ klei čiăng. Hlăm wưng êgao, amâo mâo ôh mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma ngă klei đru mgang brei. Boh nik leh mâo dŭm anôk bruă duh mkra msĕ si Hoàng Anh Gia Lai, Hương Sơn, Doveco, Quiconac…dưi mkŏ mjing dŭm hdră ba čhĭ kơ ala tač êngao tŭ jing”.

Tơdah Gia Lai dôk mđing pŏk mlar dŭm krĭng pla mjing lŏ hma hlue si hnơ̆ng čuăn dưi bi mklă snăn ti Yŭ Dưr, Sơn La dôk kƀĭn duh bi liê hlăm hdră bruă

Logistics čiăng hlak mblang kơ bruă ba čhĭ mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma ti alŭ wăl. Sơn La ară anei mâo 55 anôk bruă duh mkra logistics ƀiădah hnơ̆ng điêt snăk, hdră bruă điêt khuăt. Hlăm bruă dŭ mdiăng ba čhĭ, čar dôk mâo 2 hdră jing êlan jơ̆ng leh anăn êlan êa hlăm ala čar.

Kƀah hdră bruă logistics, ăt ngă kơ bruă ba čhĭ djam tam, boh kroh mtah ti Sơn La tuôm hŏng lu klei dleh dlan. Pô pla tŭ klei kpĭ kơ yan buh pla leh anăn phung blei mtrŭn ênoh. Mbĭt anăn jing bruă kƀah anôk mkra mjing đŭng hruh, kriê dlăng, dŭ mdiăng, mnuih mă bruă… Nguyễn Khắc Hào,  Khua adŭ bruă lŏ hma leh anăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang kdriêk Mai Sơn, čar Sơn La brei thâo: kdriêk mâo 11 êbâo ha ana boh kroh, hŏng hnơ̆ng 70 êbâo ton hlăm grăp thŭn. Bruă hrui mă boh kroh khăng kƀĭn hlăm wưng sa anăn, wưng bhiâo, anăn hdră răng kriê čiăng snăk. Khădah snăn, bruă dŭm hjiê êăt ti alŭ wăl ară anei dưi ruah hnơ̆ng điêt, lu jing ti dŭm gŏ sang, êpul hgŭm bruă, hnơ̆ng mnơ̆ng dhơ̆ng kriê dlăng amâo lu ôh: Kdriêk mâo leh dŭm klei akâo hŏng čar, čang hmăng hlăm wưng kơ anăp ti alŭ wăl kdriêk srăng dưi mkŏ mjing sa anôk bruă logistics, mjing klei găl kơ gŏ êsei mnuih ƀuôn sang Mai Sơn leh anăn dŭm kdriêk riêng gah hlăm bruă mkra mjing, kriê dlăng leh anăn ba čhĭ mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma găl ênưih.”

Sơn La mâo 856 anôk bruă duh mkra, Êpul hgŭm bruă, gŏ êsei mnia blei bruă dŭ mdiăng, ƀiădah lu knŏng ngă hnơ̆ng điêt, mâo 6 anôk bruă mơ̆ng anôk bruă duh mkra dang kông, dŭ mdiăng. Kluôm čar knŏng mrâo mâo 30 hjiê bi ê ăt, hnơ̆ng dưi pioh ti gŭ 250 m³/hjiê; 2.500 anôk bruă bi ƀhu krô boh kroh mtah hliê, hŏng hnơ̆ng 60 êbâo ton boh mtah/yan (lu jing boh êrang), 12 container bi êăt, ka mâo ôh anôk thơ̆ng mkra mjing dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng, mnơ̆ng mkra mjing pioh đŭng hruh, ba čhĭ kơ ala tač êngao.

Dŭm klei êdu kƀah leh anăn dleh dlan mơ̆ng hdră logistics  hlăm bruă lŏ hma mjing klei gun kpăk kơ anôk ba čhĭ mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma.  Hlue si phung thơ̆ng kơ bruă, Sơn La brei ngă lu hdră msir čiăng bi hrŏ ênoh bi liê logistics, pŏk ngă dŭm hdră êlan čiăng iêô jak duh bi liê hlăm anôk bruă nah gŭ logistics. Trần Thanh Hải,  K’iăng Khua Anôk bruă ba čhĭ kơ ala tač êngao, Phŭn bruă tuh tia mnia blei, lač:Ară anei, anôk bruă êlan klông mkŏ krĭng kwar čar Sơn La adôk kƀah, ka mâo lu ôh klei găl čiăng ba yua êlan êa ksĭ, êlan phiơr. Kyua anăn, bruă duh bi liê kơ ktuê êlan dơ̆ng êran pral Hòa Bình - Mộc Châu ăt msĕ mơh pŏk mlar ktuê êlan ƀuôn prŏng jing čiăng êdi pioh mkŏ krĭng kwar. Êngao anăn, hŏng mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma mâo klei mdê hjăn brei kriê dlăng, kyua anăn Sơn la brei mâo klei bhiăn, hdră êlan iêô jak phung duh bi liê mkŏ mjing dŭm sang hjiê bi êăt, bi êđăp leh anăn anôk mkra mjing mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma.”

Phạm Thị Doan, Khua Knơ̆ng bruă tuh tia mnia blei čar Sơn La brei thâo, čiăng mđĭ kyar bruă lŏ hma hơĭt kjăp, čar Sơn la bi mklă logistics jing sa hlăm bruă yuôm bhăn hlăm hdră mđĭ ba čhĭ mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma leh anăn mnơ̆ng dhơ̆ng:Knơ̆ng bruă tuh tia mnia blei srăng mbĭt hŏng dŭm knơ̆ng, dhar bruă kčĕ hŏng čar hlăm hdră kčah dŭm anôk bruă nah gŭ kơ klei mđĭ kyar logistics kơ êlan klông, hjiê, boh nik bruă kơ mnuih mă bruă hlăm logistics, hdră êlan iêô jak duh bi liê hlăm bruă anei

Mbĭt hŏng bruă pŏk ngă mđrăm mbĭt dŭm hdră msir mơ̆ng dŭm gưl, dŭm dhar bruă, grăp anôk bruă duh mkra, êpul hgŭm bruă, ƀĭng ngă lŏ hma Sơn La ăt brei mlih mrâo klei mĭn, mđĭ hnơ̆ng jăk mnơ̆ng dhơ̆ng, bi mlih mkra mjing hlue si hnơ̆ng čuăn, mđĭ ênoh yuôm, mđĭ klei dưi bi ktưn kơ mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma Sơn La./.