Hlăm sa boh sang krum dlông, ti djiêo kpur gah, lehanăn čeh kpiê kă bi kuh kŭm ênŭm ênap găp djuê akŏ yan mnga, pô mbruă Y Wang Hwing, ti buôn Tría, să Ea Tul, kdriêk Cư Mgar, čar Daklak dôk ayŭ đĭng kliă lehanăn kưt. Klei kưt anei jing klei čiăng mtô mtă kơ anak čô bi thâo duh mĭn kơ klei hdĭp, mđĭ kyar bruă duh ƀơ̆ng, rŭ mdơ̆ng ƀuôn sang bi jăk siam, mdrŏng sah, hlăm klei kưt anei pră pră hŏng djăp mta klei čiăng mtă mtăn.
“Kưt” jing sa hlăm dŭm klei bi êdah pruê duê, klei duê mâo pruĕ blŭ bi ktuăk mbĭt ênưih thâo săng. Phŭn dô klei blŭ yua lu snăk klei duê, hlăm klei hdĭp aguah tlam mlam hrue. Msĕ si dơ̆ng mơ̆ng klei yăl dliê đưm, klei bhiăn anak Êđê, klei klei mđăo, klei kưt, eirei. Jih jang boh pia hlăm klei duê jing djŏ tuôm hlăm klei hdĭp mda ala ƀuôn, tinăn hlŏng čuê pioh dơ̆ng mơ̆ng gưl anei truh kơ gưl êdei.
Yua klei duê amâo mâo anôk kăm biăt ôh, hlăm klei blŭ tlao nao hriê aguah tlam, ti mmông mdei msăn, leh ruĕ mmông bruă pưk bruă hma, êjai nao gui êa, êjai phung ayŏng adei, mah jiăng dôk bi mnăm kpiê čeh, thâo dah amiêt khua awa mduôn amâodah aê aduôn čiăng mtô mtă kơ amuôn adei. Bi hlăm klei kưt amâodah ei rei lŏ mâo mbĭt đĭng kliă amâodah đĭng năm, ki pah mbĭt anăn, phung kưt kdja mñê ei rei hlue anăn yơh bi tuăk mă klei duê thâodah bi kmlah mmuiñ, kyuanăn khădah ka tuôm duah thâo hriăm hră, amâo mâo thâo dlăng hră dưn mơh, ƀiădah hŏng phung êmăt knga mta hmư̆ dŭm klei kưt eirei, thâodah klei khan jih mlam ăt djă pioh mơh, diñu hdơr. Msĕ si H Nai Niê, ti buôn Phơng, să Ea Tul, kdriêk Čư̆ Mgar, čar Daklak lač:
Kâo mđing hmư̆ hlăm grăp kdrêč lehanăn lŏ tui mñê. Ti anôk kâo nao ti anôk kâo lŏ bi hdơr snăn dơ̆ng tuič lehanăn thâo mmuiñ mơh. Jing hŏng klei lŏ bi hdơr đuič yơh, ya tuôm thâo hĕ hră mơar, lŏ bi čih pioh deh. Klei duê, boh nik klei duê đưm kâo srăng lŏ bi hriăm hđeh anak čô hlei phung mâo ai tiê čiăng tui hriăm, snăn bi hriăm diñu diñu srăng thâo mơh”.
Mnuih Ê Đê mpŭ snăk kơ phung thâo duê; arăng lač kơ diñu mâo kƀông yang brei, knga yang thiê, mnuih pral êmăt hlăm klei thâo kưt eirei. Phung thâo hlăm klei duê jing phung lŏ thâo lu klei bhiăn, thâo blŭ tlao, amâodah lŏ pia jing phung thâo kđi, mâo mjut mjing leh hlăm lu ênuk gưl. Mă klei hriăm mơ̆ng klei hdĭp mda, mơ̆ng yan adiê dliê kmrơ̆ng, mơ̆ng klei hdĭp mda hŏng adei tlang yang ƀuôn, dlăng kơ ana kyâo mtao, rơ̆k ktơ̆k, kơ čĭm čap hlô dliê, mơ̆ng klei čoh bruă ngă hma, pla kmŭn ktơr, thâo tĭng knăl kơ hrue jăk hrue siam. Mâo klei myun, klei mdan tuôm găn leh jêñ jêñ hmư̆ klei kưt klei khan mơ̆ng điêt msĕ hŏng Y Đhin Niê, ti buôn Tría, să Ea Tul, kdriêk Cư Mgar tơl thâo tuič raih klei khan kơ Dam Yi, kơ Y Kung Y Dang.
Kâo kreh hmư̆ dŭm klei kưt muiñ hluê knhuah klei duê mơ̆ng djuê ana pô, mâo msĕ si klei yăl dliê đưm, jing khăp êdi kơ klei anăn. Asei kâo pô mtam yơh mâo amiêt khua awa mduôn mtô bi hriăm brei, ƀiădah klei anăn knŏng jing sa kdrêč đuič, čiăng lŏ hriăm lu hĭn ƀiădah dleh lŏ mâo mnuih mtô brei. Kâo čang hmăng dưi bi kriê pioh klei duê pô, lehanăn dŭm klei bi yăl dliê mâo mơ̆ng đưm, pioh kơ anak čô êdei.
Ti čar Daklak ară anei ăt adôk lu mnuih dôk thâo duê, lehanăn jih ai tiê bi kriê pioh klei duê anak Êđê pô, hlăm ăn ti să Êa Tul, kdriêk Čư̆ Mgar jing pătdah anôk phŭn kơ knhuah gru dhar kreh anak Êđê, ară anei adôk êbeh 300 čô mnuih dôk thâo duê, lehanăn thâo kưt, eirei. Mơ̆ng klei ksiêm yap mrâo anei, knơ̆ng bruă dhar kreh, mjuăt asei mlei, lehanăn hiu čhưn ênguê Daklak ruah leh să Êa Tul jing anôk pioh mkŏ mjing klei kreh knhâo ksiêm duah kơ knhuah gru amâo mâo êdah klă anei, anăn jing klei duê. Hŏng klei mâo Phŭn bruă dhar kreh, hiu čhưn ênguê tŭ yap klei duê Êđê ti kdriêk Čư̆ Mgar jing leh knhuah gru dhar kreh amâo mâo êdah klă gưl ala čar ti klei mklă mtrŭn 1840, hrue 4/8/2022, pŏk leh kơ sa klei čang hmăng kơ klei kriê pioh mđĭ bi lar jăk hĭn hlăm alŭ wăl pô. A Mang, K'iăng khua adŭ bruă dhar kreh hâo hưn kdriêk Cư Mgar, čar Daklak brei thâo:
Klei duê mâo čih yap leh jing dhar kreh amâo mâo êdah klă gưl ala čar, hmei jih ai tiê lŏ dơ̆ng mtă mtăn kơ phung ƀuôn sang mtô bi hriăm anak čô pô bi djă pioh knhuah gru dhar kreh jăk siam anei mơ̆ng djuê ana.
Anak Êđê tuôm mâo leh klei blŭ “Hlăm klei hdĭp mơh kƀah klei khan, klei kưt, eirei msĕsi huă êsei kƀah amrêč hra mơh”, Brei ƀuh anei jing klei yuôm bhăn êdi mơ̆ng klei duê hlăm klei hdĭp aguah tlam mlam hrue mơ̆ng Anak Êđê. Amâo mâo djŏ knŏng jing knhuah bhiăn djuê ana, anak Êđê yua klei duê jing anôk kriê pioh knhuah gru dhar kreh, pioh kơ klei bi blŭ tlao nao hriê, klei bi yăl dliê, mơĭt truh klei hmăng hmưi pô, klei mjuăt mgô mtô bi hriăm anak čô, lehanăn mjuăt bi hriăm anak čô djă pioh kjăp klei kưt lehanăn ei rei djuê ana pô./.
Viết bình luận