Truh hruê knhal tuč hlăm mlan 1 hruê mlan ƀlĕ grăp thŭn, mnuih ƀuôn sang djuê ana Mông ti Nà Hẩu, kdriêk Văn Yên, Yên Bái lŏ ba mbĭt dŭm mnơ̆ng ngă yang msĕ si ŭn jŭ, mnŭ kô̆, mnŭ ana mlâo jŭ, kpiê, bêñ…nao ti dliê myang mkŏ mjing tết dliê, hŏng dŭm hdră msĕ si Ngă yang dliê, ƀuăn hlăm dliê, ƀơ̆ng tết dliê, dŭm klei bi lông, rang mdah dŭm klei hlăp lêñ knhuah gru, kdŏ mmuñ, ênhiang mmuñ djuê ana Mông. Khua mduôn Giàng A Quang, khua dlăng bruă đảng nah gŭ alŭ Trung Tâm, săNà Hẩu brei thâo:

 Tết dliê bi mâo leh kơ mnuih ƀuôn sang mâo klei bi mguôp hlăm êpul ngă bruă răng mgang dliê, čŏng hluê ngă dŭm hdră êlan kăm aghă klei bi rai dliê, čŏng pô răng mgang dliê. Bruă răng mgang jăk dliê ăt đru kơ mnuih ƀuôn sang mâo hnư hrui wĭt mơ̆ng dliê, msĕ si ana êa drao, knang hdĭp kơ dliê).

Nà Hẩu jing să dôk hlăm Wăl kriê pioh dliê kmrơ̆ng Nà Hẩu, kdriêk Văn Yên, čar Yên Bái. Să mâo ênhă êbah 5.600ha, hlăm anăn dliê hrông êbeh 4.500ha. Dliê jing sang mbĭt mơ̆ng êbeh 500 gŏ sang mnuih Mông hŏng êbeh 2.500 čô mnuih ƀuôn sang. Găn dŭm êtuh thŭn hdĭp mbĭt hŏng dliê, mnuih ƀuôn sang djuê ana Mông tinei mâo leh dŭm klei čuăn kơ bruă răng mgang dliê mâo êpul êya bi mpŭ. Knăm ngă yang dliê lŏ pia jing tết dliê jing sa hlăm anăn.

Sùng A Xà – sa hlăm phung mâo kơhưm ti alŭ Bản Tát, să Nà Hẩu brei thâo, dliê kơup mdang kơ mnuih ƀuôn sang ti anăp angĭn êbŭ, brei mâo mnơ̆ng ƀơ̆ng, êa mnăm leh anăn krih kơ ana pla mjing…Kyuanăn yơh, dliê mơ̆ng đưm jing leh anôk knang kơ yang ƀuôn. Bruă ngă yang dliê čiăng hmăng hmưi phung yang brei kơ mnuih ƀuôn sang klei suaih pral, mâo lu boh mnga…

 Hluê si klei bhiăn mơ̆ng mnuih Mông, mơ̆ng êlâo dih mâo leh klei ngă yang dliê. Grăp thŭn pô riu yang srăng ngă yang čiăng djă pioh dliê, răng mgang hnoh êa. Tơdah mâo pô ngă sih, bi rai dliê, druôm kyâo prŏng srăng êngoh duam.

Klei mpŭ kơ dliê kmrơ̆ng, dŭm klei bhiăn leh anăn hdră bhiăn djuê ana dưi mâo dŭm gưl mnuih ƀuôn sang tinei bi êdah leh anăn ngă hrăm mbĭt. Ayŏng Giàng A Pao, k’iăng khua bruă đoàn să Nà Hẩu brei thâo:

 Hŏng klei ngă yang dliê jing sa mnơ̆ng kriê pioh mâo knhuah răng mgang dliê. Êpul bruă êdam êra să lŏ dơ̆ng hâo hưn, mtrŭt mjhar phung êdam êra kriê pioh knhuah gru dhar kreh djuê ana, răng mgang dliê, leh anăn lŏ čuê dŭm knhuah gru jăk siam mơ̆ng aduôn aê, mơ̆ng anăn mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê wăl mnơ̆ng hdĭp čiăng mđĭ kyar bruă duh mkra.

Mơ̆ng hdră bhiăn răng mgang dliê mơ̆ng mnuih ƀuôn sang bi mguôp hŏng ngă jăk bruă kriê dlăng, răng mgang dliê mơ̆ng dhar kreh djŏ tuôm, kyuanăn, dliê ti Nà hẩu mtah mda, jing anôk hdĭp mda mơ̆ng lu hlô mnơ̆ng yuôm msĕ si: đruah, kgâo, kra jŭ, kruă kŏ prŏng, čĭm hồng hoàng. Anei ăt jing anôk mâo lu kyâo yuô msĕ si chò nâu, dổi, trám, de, lát hoa... Đoàn Giao Lương, khua kiă kriê anôk bruă răng mgang dliê kdriêk Văn Yên, čar Yên Bái brei thâo:

 Hlăm thŭn, wăl kriê pioh amâo mâo klei bi rai, dŭ mdiăng, čhĭ mnia kyâo dliê soh hdră bhiăn, amâo mâo klei pui ƀơ̆ng dliê. Boh nik hŏng dŭm hlô mnơ̆ng, bi mguôp hŏng lu hdră êlan msĕ si hâo hưn, thâo klă boh sĭt, bi mguôp hŏng bruă sang čư̆ êa alŭ wăl, dŭm êpul ngă bruă răng mgang dliê čiăng ngă jăk bruă kriê dlăng, răng mgang).

Lý Tòn Cầu, khua bruă sang čư̆ êa să Nà Hẩu, kdriêk Văn Yên brei thâo, jih 3 alŭ hlăm să dôk hlăm wăl kriê pioh dliê kmrơ̆ng Nà Hẩu, kyuanăn, tết dliê mâo boh tŭ dưn yuôm bhăn hlăm bruă kriê dlăng, răng mgang dliê ti alŭ wăl.

 Hlăm klei ngă yang dliê, êngao kơ klei lač jăk kơ yang dliê, phung khua alŭ lo  ngă bruă hâo hưn kriê dlăng, răng mgang dliê. Mbĭt anăn lŏ bi kluôm êpul kriê dlăng dliê: pah mni dŭm gŏ sang, grăp čô mâo klei đru mguôp hlăm bruă răng kriê, răng mgang dliê. Nao mbĭt hŏng anăn jing ƀuah ăl dŭm gŏ sang, grăp čô amâo mâo ngă jăk bruă dlăng kriê dlăng mgang, bi kbiă phung mngă soh mơ̆ng êpul kriê dlăng, răng mgang dliê.

Mlan 12/2024, Knăm ngă yang dliê mơ̆ng mnuih Mông Nà Hẩu mâo leh Phŭn bruă dhar kreh – mjuăt asei mlei leh anăn hiu čhưn ênguê bi mŭt hlăm hră ană mnơ̆ng kriê pioh ala čar. Phạm Trung Kiên, k’iăng khua bruă sang čư̆ êa kdriêk Văn Yên, čar Yên Bái brei thâo:

Kdriêk mâo leh hdră êlan kriê pioh leh anăn bi lar mnơ̆ng kriê pioh amâo mâo êdah klă knăm ngă yang dliê mơ̆ng mnuih Mông ti să Nà Hẩu truh thŭn 2030. Mbĭt hŏng anăn, hlăm wưng kơ anăp srăng lŏ dơ̆ng hưn mdah knăm mơak, pluă mbĭt knăm mơak hŏng bruă hâo hưn, čiăng răng mgang wăl hdĭp mda leh anăn mđĭ hdră duh ƀơ̆ng kơ mnuih ƀuôn sang. kdriêk ăt mkŏ mjing grăp klei găl čiăng kơ mnuih ƀuôn sang Mông bi lar jing mta phŭn hlăm bruă răng mgang dŭm boh tŭ dhar kreh knhuah gru djuê ana pô.

Hluê si hdră bhiăn, leh tết dliê, dŭm alŭ ƀuôn sang kăm dliê 3 hruê čiăng lač jăk kơ yang dliê, jing amâo mâo mŭt hlăm dliê, amâo mâo klei hbei, mă êbŭng, amâo mâo phưi mnơ̆ng rông hlăm dliê. Hŏng mnuih Mông, Tết dliê amâo djŏ knŏng hdră klei đăo knang bi êdah klei lač jăk hŏng čư̆ dliê, ƀiădah lŏ jing wưng kơ mbms dŭm djuê ana hlăm alŭ wlăl kuič mngač klei bi mguôp, mđing kơ phŭng agha, mâo klei hmăng hmưi kơ klei hdĭp bi kna, hơĭt kjăp hŏng dliê kmrơ̆ng grăp wưng truh yan mnga./.