VOV4.Êđê – Mđ^ lar knhuah bhia\n L^ng kahan Awa Hồ hla\m ênuk gưl êđa\p ênang, ho\ng ai tiê kreh kria\ng, ga\n hgao klei dleh dlan, g^r ktưn kpưn đ^ nga\ brua\ duh mkra, kahan hđa\p Lê Sỹ Hoà, Khua kia\ kriê Êpul hgu\m brua\ kahan hđa\p sa\ Dak Nia, wa\l krah Gia Nghĩa, ]ar Daknông lo\ iêu mtru\t mnuih [uôn sang ba myơr la\n, nga\ mkra êlan klông kr^ng [uôn sang, đru mguôp yuôm bha\n hla\m hdra\ brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo.

Thu\n 1996, kahan hđăp Lê Sỹ Hoà, mơ\ng [uôn sang ti kdriêk Tĩnh Gia, ]ar Thanh Hoá mb^t ho\ng găp djuê hriê mko\ mkra klei hd^p mda mrâo ti sa\ Dak Nia. Kha\dah kno\ng ho\ng dua [e\ kiê kngan ho\ng, [ia\dah `u găn leh mơ\ng klei mjua\t bi hriăm hlăm l^ng kahan, `u mb^t ho\ng mnuih [uôn sang kơ ana\n dưn yua lăn ala jăk jing, ktưn hlăm klei duah [ơ\ng, mđ^ kyar klei hd^p mda. Ăt mơ\ng anei mơh, `u mâo klei jih jang mnuih jưh knang, ruah `u jing khua kia\ kriê Êpul hgu\m kahan hđăp sa\ Dak Nia hlăm lu thu\n ho\ng anei leh.

                                     Kahan hđăp Lê Sỹ Hoà t^ng hnuă

Thu\n 2011, êjai mâo hdră êlan jih jang mnuih bi mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, ho\ng brua\ klam, lehana\n knhuah l^ng kahan awa Hô, kahan hđăp Lê Sỹ Hoà mtru\t mjhar leh jih jang phung kahan hđăp hlăm êpul, grăp ]ô mnuih bi mguôp [ia\ ai tiê, hruê ai ngă brua\ ]ia\ng lo\ bi msiam [uôn sang hlăm sa\. Mse\ si, êpul hgu\m mâo ngă leh 9 kdrê] êlan hlăm [uôn, bi mkrum mguôp mâo êbeh 500 êklăk prăk, lehana\n duh myơr leh êbeh 3 êbâo m² lăn pioh mkra 15km êlan [uôn hlăm sa\. Mơ\ng leh mâo êlan mrâo, klei hd^p mda mnuih [uôn sang mâo leh lu klei bi mlih. Phạm Văn Lương, thôn Nam Đà, sa\ Dak Nia, brei thâo:

“ Mkra êlan kr^ng [uôn sang mrâo mâo leh lu klei jăk găl kơ mnuih [uôn sang, mtru\t mjhar mnuih [uôn sang duh myơr lăn, ]ia\ng hrăm mb^t ho\ng knu\k kna mkra êlan klông. Thôn Nam Đà mâo 3 kdrê] êlan, lehana\n ba w^t lu klei tu\ dưn kơ mnuih [uôn sang, hruê hjan ang^n êrô êbat găl ênưih, tal dua, du\ mdiăng boh mnga brua\ lo\ hma ăt jăk mơh”.

Ho\ng brua\ klam jing Khua kia\ kriê êpul hgu\m kahan hđăp sa\ Dak Nia, `u bi leh jăk nanao brua\ k]ah jao. Êngao ana\n, ăt kraih mđ^ ai, đru ba pral [^ng kahan hđăp le\ hla\m klei dleh dlan. Mơ\ng thu\n 2011, ênoh [^ng kahan hđăp dôk hd^p hlăm klei dleh dlan truh 20%, [ia\dah ho\ng wưng mse\ si ara\ anei amâo lo\ mâo ôh [^ng kahan hđăp dôk hla\m klei dleh dlan. Êdei kơ 5 thu\n ênoh [^ng kahan hđăp hlăm sa\ mơ\ng 120 – 190 ]ô, ho\ng keh bi mkrum kyua [^ng hgu\m mâo leh êbeh 600 êklăk prăk k`ăm đru kơ [^ng hgu\m dôk hlăm klei dleh dlan ]an pioh mđ^ kyar klei hd^p mda. Jing go\ êsei mrâo tlaih mơ\ng klei dleh dlan, kyua mâo klei bi đru hdơ\ng [^ng kahan hđăp, Bùi Xuân Thanh, ti thôn Đồng Tiến, sa\ Dak Nia, yăl dliê:

“ Lê Sỹ Hoà hur har êdi hla\m brua\ [^ng hgu\m, mtru\t mjhar jih ai tiê kyua ayo\ng adei, ]ia\ng bi leh brua\ k]ah jao. Mơ\ng leh mâo klei đru, go\ sang kâo mâo klei bi mlih, mâo mdơ\ng leh sang hơ^t, tloh blei leh êdeh êdâo đ^, phung anak aneh hriăm hra\ mơar truh anih, duh mkra mđ^ kyar jăk”.

Asei mlei Lê Sỹ Hoà mâo nanao klei m^n: Jing sa ]ô l^ng kahan  Awa Hô, leh w^t ho\ng klei hd^p yăng đar, snăn brei thâo dưn yua knuih thâo g^r, hgu\m mđ^ kyar brua\ duh mkra pla mjing, amâo mâo mdei mjua\t bi hriăm knhuih jăk, mâo klei thâo bi khăp, bi đru, hd^p êđăp ênang ho\ng jih jang mnuih.

“ Leh tui hriăm asa\p mtru\n mrô 03 mơ\ng phu\n brua\ kđi ]ar, mơ\ng klei tui hriăm hmei [uh, jing sa ]ô kahan awa Hô, w^t ho\ng klei hd^p yăng đar snăn bi hgu\m ai duh mkra pla mjing, lehana\n klei m^n mơ\ng Awa jing klei m^n mnga] ta], jing giê knhâo ktrâo êlan kơ jih jang mnuih ngă brua\, hmei [uh jing bi năng hriăm, lehana\n hluê ngă knhuah mnga] mơ\ng Awa, ênuah ênô, lehana\n g^r hlăm klei mjua\t mjing, ma\ brua\ knua\”.

Êngao kơ hra\ pah mni, klei bi mni mơ\ng Êpul hgu\m kahan hđăp djăp gưl hlăm du\m thu\n êgao, mrâo anei, thu\n 2016, kahan hđăp Lê Sỹ Hoà mâo klei myun tu\ ma\ hra\ bi mni mơ\ng khua knu\k kna kơ klei thâo bi hmô hlăm brua\ hriăm lehana\n hluê ngă knhuah mnga] Hồ Chí Minh.

                                                                                Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk