Ti Wăl tač Ba Đình hƀuê ênuk hruê 2/9/1945, ti gŭ hla čhiăm gru hrah mtŭ kñĭ kđuh phiơr, Khua gĭt gai Hồ Chí Minh răk hră klei êngiê mphŭn mkŏ mjing ala čar Việt Nam dân chủ cộng hòa.  Anei jing klei hâo hưn bi mklă hŏng tar rŏng lăn hƀuê ênuk ala čar Việt Nam mŭt leh hlăm wưng mrâo, ênuk kpưn đĭ djuê ana, êngiê.

Nai prŏng Mạch Quang Thắng, Sang hră kđi čar ala čar Hồ Chí Minh hlak mblang: Mbĭt hŏng hră klei êngiê snăn hla čhiăm gru hrah mtŭ kñĭ dlăng mnĭt mmông yuôm bhăn mơ̆ng čar kwar drei: sa knŭk kna Việt Nam mphŭn mâo, sa klei kiă kriê kđi čar mrâo mâo, sa klei hdĭp mlih mrâo klă sĭt kơ djuê ana Việt Nam mơ̆ng sa djuê ana jing hlŭn jing leh sa djuê an êngiê. Bŏ 80 thŭn anei, hla čhiăm gru jing klei bi knăl kơ klei kiă kriê kđi čar, kơ klei ktưn hưn duê ana, bi êdah klei dưi kiă kriê ala čar djuê ana.

 Hưn mdah klei êngiê jing klei mphŭn kčưm, ƀiădah răng mgang klei êngiê jing sa nhuang sui. Mơ̆ng thŭn 1945 truh 1975, djuê ana Việt Nam găn leh jih dua klei bi blah sui bi kdơ̆ng hŏng Prăng leh anăn Mi.

Hlăm klei bi blah, hla čhiăm gru čar kwar jing klei ngač atăt êlan, jing anôk knang čiăng thiăm ai ktang kơ phung lĭng kahan leh anăn mnuih ƀuôn sang kluôm ala răng mgang klei êngiê lăn čar. Mơ̆ng rup hla čhiăm gru “gĭr mâo klei tŭ dưi” jhŏng ktang ti dlông ƀăng mur gĭt gai mơ̆ng Khua kiă kriê  Đờ Cát hruê 7/5/1954 truh hla čhiăm gru mtlaih êngiê ti dlông čuôr Sang Klei êngiê hruê  30/4/1975 lač kơ sa klei jing djuê ana Việt Nam amâo tŭ ôh kơ ya klei dleh dlan, lông dlăng.  Ya klei dleh dlan, lông dlăng prŏng snăn klei bi blah knư̆ ktang hĭn. Nguyễn Văn Tập, pô mgăt êdeh sar 390 mtuh ƀăng jang sang Klei êngiê hlăk đưm mgei ai tiê bi hdơr:

Jing mnuih tal êlâo ƀuh khua kahan Bùi Quang Thận čŭt hla čhiăm gru mtlaih êngiê ti čuôr sang Klei êngiê, hla čhiăm gru tŭ dưi mơ̆ng djuê ana Việt Nam, kâo mgei ai tiê snăk, ktưn hưn snăk. Hla čhiăm gru jiă êrah klang phung săn asei mơ̆ng dŭm eneuk, jing klei dưi kơ sa klei đăo knang kjăp hlăm êlan Đảng, Awa Hồ ruah leh kyua klei êngiê, klei trei mđao, jăk mơak mơ̆ng djuê ana.

Lăn čar leh hruê êđăp ênang, hluh lir, ala čar hluh liê lŏ dơ̆ng kgŭ kdơ̆ng ti anăp êbâo klei lông dlăng, dleh dlan. Ƀiădah hŏng klei mĭn mlih mrâo mơ̆ng klei bi kbĭn VI thŭn 1986, Việt Nam grăp knhuang tlaih ƀun, pŏk ƀăng ñŭ kma, găn klei dleh dlan, nao phă anăp.

 Mơ̆ng sa bruă duh mkra kthŭl mluk, Việt Nam gĭr ktưn jing leh sa bruă duh mkra pral kdal leh anăn đĭ kyar pral mơ̆ng krĭng wăl leh anăn dlông rŏng lăn, hŏng hnơ̆ng GDP đĭ kyar jăk leh anăn prăk hrui wĭt kah knar grăp čô mnuih đĭ lu. Việt Nam pŏk mlar leh klei bi hgŭm hŏng 193 ala čar leh anăn krĭng lăn ala, jing sa ala čar đĭ kyar mơ̆ng 70 êpul bruă krĭng wăl leh anăn lu ala čar. Klei hdĭp mda mnơ̆ng dhơ̆ng, ai tiê mnuih ƀuôn sang dưi mđĭ nanao, ênoh gŏ êsei ƀun hrŏ lu.

 K’iăng nai prŏng, nai prĭn Trần Đình Thiên, Khua hđăp Sang ksiêm hriăm kơ bruă duh mkra Việt Nam lač: Hla čhiăm gru hrah mtŭ kñĭ dlông rŏng lăn bi êdah ai ktang leh anăn hnơ̆ng thâo mprăp mơ̆ng djuê ana Việt Nam.

 Klei bi mlih kơ kđi čar, ala ƀuôn, klei bi mlih kơ bruă duh mkra mjing ai êwa mrâo, dưi đăo knag Việt Nam păn leh ai êwa bi lông ktưn hŏng dlông rŏng lăn msir kơ klei kđĭ kyar. Ƀiădah ala čar ƀrư̆ tuôm lu hŏng klei lông dlăng  snăn  klei tŭ dưi srăng mâo lu hĭn.

80 thŭn ti gŭ hla  čhiăm gru hrah mtŭ kñĭ jing 80 thŭn hŏng klei gĭr  mlih mrâo amâo mdei ba ala čar grăp knhuang mđĭ kyar ktang, mdrŏng sah. Ti gŭ klei Đảng gĭt gai, djuê ana Việt Nam mjing leh klei êdah kdlưn hlăm hƀuê ênuk leh anăn ară anei dôk mŭt hlăm ênuk đĭ kyar mrâo mơ̆ng djuê ana. Khua gĭt gai  Đảng Tô Lâm lač klă:

“Ênuk mrâo, ênuk kpưn đĭ mơ̆ng djuê ana Việt Nam, anăn jing  ênuk đĭ kyar, ênuk mdrŏng sah ti gŭ klei gĭr gai mơ̆ng Đảng Cộng sản, mkŏ mjing tŭ jing ala čar Việt Nam yang ƀuôn ngă phŭn, mnuih ƀuôn sang mdrŏng, ala čar ktang, ala ƀuôn  êngiê mtăp mđơr, mdrŏng  sah, bi mđơr hŏng dŭm ala čar dlông rŏng lăn. Anei jing klei čang hmăng djuê ana, klei Awa Hồ čiăng hlăk dôk hdĭp leh anăn klei drei kñăm brei mđing truh.”

 Gĭr čiăng dưi mâo klei kñăm prŏng prĭn, ba ala čar ƀrư̆ mdrŏng sah đĭ kyar, ară anei, Đảng leh anăn Knŭk kna gĭr  ngă klei bi khuăt êpul mă bruă . Mơ̆ng hruê 1/7/2025,  Knŭk kna  alŭ wăl hlue si gru hmô dua gưl ngă bruă. Anei jing sa klei krŭ kdơ̆ng prŏng kơ klei mlih mrâo kriê dlăng ala čar.

80 thŭn yap mơ̆ng leh hruê mkŏ mjing la čar, klei čang hmăng mkŏ mjing ala čar kjăp ktang nanao. Hdră mtrŭn Klei bi kƀĭn  XIII mơ̆ng Đảng kčah leh hdră kñăm truh thŭn 2045 – djŏ 100 thŭn hruê mkŏ mjing ala čar – Việt Nam jing ala čar đĭ kyar, prăk hrui wĭt lu, jhŏng ktang leh anăn jăk mơak.

Mơ̆ng Hră hưn klei êngiê thŭn 1945 truh kơ êdei anăp jhŏng ktang 2045, ti gŭ hla čhiăm gru hrah mtŭ kñĭ bi hgŭm leh anăn čang hmăng, djuê ana Việt Nam êbat tru êdei anăp, hŏng klei đăo knang siă suôr kơ Đảng, hlăm drei pô leh anăn hlăm klei jăk mơak sa ala čar Việt Nam hlăm ênuk đĭ kyar  mrâo./.