
Găn krĭng čư̆ boh tâo, găn kdrăn lŏ Rục Làn, ƀuôn sang mnuih Rục ară anei mâo leh dŭm boh sang mrâo, prŏng siam, čuôr hrah huč. Mnuih Rục hdĭp lu ti 3 ƀuôn Mò O Ồ Ồ, Yên Hợp lehanăn Ón, să Thượng Hóa, kdriêk Minh Hóa, Quảng Bình.
Jing êpul mnuih Rục gưl tal 2 leh đuê̆ mơ̆ng ƀăng kơưp boh tâo lehanăn knŏng mrâo 24 thŭn ƀiădah Cao Xuân Long dưi ruah ngă Khua bruă Đảng, khua ƀuôn hlŏng klam Khua Anôk bruă mặt trận ƀuôn Mò O Ồ Ồ, să Thượng Hóa, kdriêk Minh Hóa. Truh ară anei, Long mâo leh 4 thŭn ngă bruă klam “Kiă kriê” ƀuôn sang, bi ala kơ ai tiê klei mĭn lehanăn klei gĭr ktưn kpưn đĭ hlăm klei hdĭp mơ̆ng mnuih Rục.
Long mâo amĭ ama rông ba hriăm jih gưl tlâo, dôk siă suôr hŏng ƀuôn sang bi hrô hŏng klei nao hiu mă bruă. Ayŏng nao hgŭm hlăm lu hdră bruă ti ƀuôn sang. Mơ̆ng anăn, ayŏng mâo dŭm ênuk gưl khua mduôn, mda asei mnuih Rục ruah jing pô ba akŏ, ktrâo lač kơ mnuih Rục hĭp ti ƀuôn Mò O Ồ Ồ lŏ dơ̆ng gĭr ktưn, duah hdră tlaih ƀun. Ayŏng Cao Xuân Long brei thâo, ară anei ƀuôn mâo 80 gŏ sang hŏng êbeh 300 čô mnuih Rục hdĭp mda.
“Êlâo adih dleh dlan êdi, mnuih ƀuôn sang kreh nao hlăm dliê duah mnơ̆ng hlăm dliê ba wĭt čhĭ. Ară anei klei hdĭp duk ƀiă klei dleh dlan. Klei hriăm hră mơar êlâo adih dleh dlan mơh, ƀiă snăk mnuih hriăm truh kơ adŭ 12, ƀiădah ară anei mdê leh, mâo lu phung hđeh hriăm truh gưl prŏng, êdei anei digơ̆ lŏ wĭt kơ ƀuôn sang mtô bi hriăm, duh myơr snăn srăng mtô mblang, đru kơ mnuih ƀuôn sang, klei hdĭp mnuih Rục tinei srăng đĭ kyar hĭn mơh.
Phung khua mduôn mnuih Rục brei thâo, êlâo adih mnuih Rục kreh dôk hlăm ƀăng kơưp, ti ƀăng boh tâo amâo dah hdĭp ti gŭ jơ̆ng čư̆, anôk mâo êa ƀlĕ. Kyua anăn, lu djuê ana mkăn bi anăn jing mnuih “Rục”. Klei hdĭp mnuih Rục bi ktlah hŏng nah êngao, diñu jưh knang kluôm dhuôm kơ lăn adiê, đa đa mâo klei bi mưng msĕ hŏng mnuih mphŭn dô adih. Mnuih Rục lui ƀŭk dlông êgao rŏng, amâo hơô čhum ao, knŏng guôm asei mlei hŏng hmôk ana kyâo. Mnuih Rục yua hdăng čiăng bi knăl êlan nao mŭt hklăm ƀăng kơup lehanăn čiăng kơ pô mkăn thâo ƀăng kơưp anăn mâo mnuih dôk leh, grăp hruê diñu klei hbei, hla kyâo, hiu lua mnah kra, mă kan, abao ti gŭ êa ba wĭt ƀơ̆ng. Hlăm wưng hiu lua mnah sui hruê, mnuih Rục kreh bi ƀhu krô čiăng lui ƀơ̆ng sui ƀiă, bi tơdah nao hiu lua mnah giăm snăn diñu hlŏng čuh ƀơ̆ng.
65 thŭn êlâo, mnuih Rục nao mkŏ anôk dôk mrâo ti krĭng lăn dap, amâo lŏ dôk hlăm ƀăng kơưp, msĕ si êlâo ôh ƀiădah diñu mkŏ mkra ƀuôn sang. Truh ară anei, klei hdĭp, klei mĭn mơ̆ng mnuih ƀuôn sang mâo lu klei bi mlih. Hlăm ktuê êlan 65 thŭn anăn, mnuih Rục mjing leh dŭm klei yăl dliê kpưn đĭ mơ̆ng pô ti krĭng lăn tlung Rục Làn. Dŭm ktuê êlan betông kpă blăk mơ̆ng akŏ truh kơ jih ƀuôn, dua nah ping êlan mâo pui mngač mtrang. Cao Trung Trực, mnuih mâo kơhưm ti ƀuôn Mò O Ồ Ồ, să Thượng Hóa, kdriêk Minh Hóa lač snei, mnuih Rục ară anei amâo lŏ hriăm kơ hdră pla mdiê, pla hbei ôh ƀiădah diñu dôk tui ksiêm kơ gru hmô ngă bruă duh mkra kpưn đĭ kơ mdrŏng.
“Ară anei jăk găl leh, mâo pui kmlă êlan klông, sang êa drao gŭn, mâo kđông kahan răng mgang knông lăn jưh ti alŭ wăl, mâo kahan ksiêm wĭt kơ ƀuôn sang, snăn mnuih ƀuôn sang mă bruă tŭ dưn mơh. Mnuih ƀuôn sang bi hgŭm mguôp, bi đru hdơ̆ng găp kpưn đĭ hlăm klei hdĭp. Mâo Đảng, Knŭk kna gưl să mđĭ ai, đru kơ mnuih ƀuôn sang lu êdi.
Găn dŭm pluh thŭn ñŭ kma hŏng ala ƀuôn, gưl tal êlâo mâo sa čô anak mơ̆ng mnuih ƀuôn sang Rục dưi mŭt hriăm gưl prŏng. Anăn jing Cao Thị Lệ Hằng, 19 thŭn, ƀuôn Mò O Ồ Ồ, să Thượng Hóa, kdriêk Minh Hóa, ênuk gưl tal 2 kbiă đuê̆ mơ̆ng ƀăng kơưp. Boh tŭ kdlưn mơ̆ng Lệ Hằng msĕ si gru kruăk hlăm hdră mđĭ kyar djuê ana Rục. Hằng jing anak tal 6 hlăm sa gŏ sang mâo 8 čô ayŏng, amai adei. Ama Hằng djiê hlăk ñu mrâo 2 thŭn, sa čô amĭ rông ba diñu mbĭt hŏng mă bruă lŏ hma, rông kba, rông êmô. Hằng mâo kđông kahan răng mgang knông lăn Cà Xèng, Lĭng kahan răng mgang knông lăn čar Hòa Bình jưh kđông ti tlŭ wăl “đru rông ba ngă anak rông” hlăm hdră “Đru kơ adei nao sang hră”.
Ară anei, Hằng dôk hriăm Sư phạm thŭn tal 2 ti Sang hră gưl prŏng Quảng Bình. Mrâo anei, Hằng jing pô bi ala mơ̆ng čar Quảng Bình nao ti Klei kƀĭn phung bi ala kluôm ala čar Êpul hgŭm Sinh viên tal XI. Cao Thị Lệ Hằng yăl dliê, mơ̆mg điêt ñu khăp kdŏ mmuñ, hriăm hră mơar khădah êlan nao hriăm kbưi dưn mơh.
“Mŭt hriăm Gưl prŏng jing klei kâo čang hmăng khădah ti anăp mâo lu klei dleh dlan msĕ si dleh dlan hlăm klei hriăm, kyua kâo hriăm adôk êmưt mơh, hdră duh mkra dleh dlan ƀiădah mâo klei đru mơ̆ng Knŭk kna, kâo srăng gĭr hriăm, čiăng êdei anei dưi đru gŏ sang, duh myơr kơ ala ƀuôn lehanăn ƀuôn sang pô.
Bi mĭn dah hdră mtrŭt mjhar mkŏ anôk dôk mrâo mơ̆ng 65 thŭn êlâo srăng pŏk sa hdră êlan nao mrâo kơ mnuih Rục. Ƀiădah hdră mblah bi rai mơ̆ng phung roh Mi kjham êdi, lăn čar leh klei bi blah dleh dlan lehanăn klei ruă mƀĕ sruê hlăk thŭn 1989 ngă lu mnuih Rục djiê, klei ư̆ êpa ƀun knap ăt dôk mâo. Mnuih Rục lŏ wĭt dôk hlăm ƀăng boh tâo. Hdră mtrŭt mjhar mnuih Rục lŏ wĭt hŏng êpul êya gưl 2 jing sa klei gĭr prŏng êdi mơ̆ng bruă Đảng, bruă knŭk kna lehanăn êpul kahan răng mgang knông lăn. Leh kdrăn mdiê ksă kñĭ hưr ti kdrăn lăn tlung Rục Làn, mnuih Rục lŏ ƀuh klei hdĭp trei mđao. Leh 10 thŭn hluê ngă, hdră ba mdiê lŏ wĭt hŏng mnuih Rục mâo êpul kahan răng mgang knông lăn pŏk ngă ba leh lu klei bi mlih. Mơ̆ng dŭm kdrăn mdiê lŏ tal êlâo, ară anei mnuih Rục mâo êbeh 5ha mdiê lŏ, 5 ha ktơr, rơ̆ng mnơ̆ng ƀơ̆ng huă kơ pô.
Trung tá Hoàng Công Hùng, Khua kđông kahan răng mgang knông lăn Cà Xèng, Lĭng kahan răng mgang knông lăn čar Quảng Bình brei thâo, êpul mnuih Rục ară anei amâo djŏ knŏng thâo pla mdiê ƀiădah lŏ thâo pla dliê, mđĭ kyar bruă rông mnơ̆ng hluê gru hmô anôk rông mnơ̆ng prŏng čiăng đĭ kơ mdrŏng. Mơ̆ng anăn, lu gŏ sang dưi blei êdeh ph’phŭt, tivi, mđĭ klei hdĭp, mâo klei găl rông anak čô nao sang hră.
“Bruă sang čư̆ êa dŭm gưl, kđông kahan răng mgang knông lăn Cà Xèng đru leh kơ mnuih ƀuôn sang mdơ̆ng sang, đru kơ hdră duh ƀơ̆ng. Boh nik, dŭm thŭn giăm anei, klei hdĭp mnuih ƀuôn sang mâo lu klei bi mlih, hnơ̆ng thâo dưi mkra mđĭ, klei hdĭp hơĭt kjăp, ƀuôn sang kreh dhar jăk siam hĭn.
Ktuê êlan 65 thŭn đuê̆ mơ̆ng ƀăng kơưp boh tâo, ñŭ kma hŏng ala ƀuôn mơ̆ng mnuih Rục jing leh gru kruăk. Hruê anei, ti gŭ jơ̆ng čư̆ Phong Nha- Kẻ Bàng, hlăm krĭng lăn tlungRục Làn, mnuih Rục mkŏ mjing leh buôn sang trei mđao. Dŭm ênuk gưl mnuih Rục dôk gĭr čuê čih klei yăl dliê hŏng klei gĭr ktưn hriăm hră, kpưn đĭ kơ mdrŏng. Ti ktuê êlan mkŏ mŭt hlăm ƀuôn sang mnuih Rục - Minh Hóa, čar Quảng Bình, ai êwa yan mnga truh leh. Ktuê êlan 65 thŭn yan mnga hdĭp hlăm ƀăng kơưp boh tâo truh kơ hdră mkŏ mkra ƀuôn sang trei mđao ară anei jing sĭt leh./.
Viết bình luận