Čiăng mâo mnĭt mmông hƀuê ênuk anăn jing dŭm hruê mă bruă amâo mâo mdei mơ̆ng sa êpul knuă druh, êjai hlăm kngan amâo mâo sa mta mnơ̆ng êngao kơ klei jih ai tiê leh anăn klei mĭn mbruă. Sa adŭ mă bruă 30m2, sa boh micro leh anăn yua dŭm mblah băn buk čiăng gang hĕ djiêo gah jing leh adŭ mă asăp tal êlâo mơ̆ng Sang mđung asăp blŭ Việt Nam.

Hruê 2/9/1945, êjai Awa Hô dlăng hră hưn klei êngiê, phung mă asăp mă asăp mơ̆ng wăl tač Ba Đình mđung truh kơ dŭm êklăk ai tiê, wăt kơ kdrăp yua mmông anăn hơăi mang leh anăn dleh dlan.

Mơ̆ng knhal jih thŭn 1946, êjai lăn čar mblah Prăng, Sang mđung asăp blŭ Việt Nam mŭt hlăm dŭm thŭn mlan yuôm bhăn, mđuĕ nao jêñ jêñ čiăng rơ̆ng kơ kdrăp yua, krơ̆ng kơ asăp mđung. Knŏng yap hlăm 9 mlan mblah Prăng, Sang mđung asăp mâo leh 14 blư̆ mđuê̆, mơ̆ng Bạch Mai truh kơ sang Yơng Trầm, leh anăn Bó Lù - Ba Bể, Hát Môn…

Leh thŭn 1975, lăn čar hluh hlir, Sang mđung asăp blŭ Việt Nam mŭt hlăm wưng krŭ wĭt leh anăn pŏk mlar. Mơ̆ng thŭn 2009, ngă klei mđăp asăp ksĭ Ngŏ kluôm 3 krĭng ksĭ kbưi jing Hoàng Sa, Trường Sa leh anăn kplang Thailand. Thŭn 2020, Sang mđung asăp blŭ Việt Nam rŭ mdơ̆ng anôk mđung asăp Dhŭng kwar krah mđung VOV1, VOV5 (klei Angle leh anăn klei China) mđung ti krĭng plao ksĭ Trường Sa hŏng êlan dăng kông (MW), đru ngă klei hâo hưn, rơ̆ng klei êđăp ênang bruă kđi čar leh anăn bi klă klei dưi kiă kriê ti êa ksĭ.

80 thŭn êgao, mơ̆ng sa micrô điêt truh kơ mđung asăp kluôm lăn čar, Asăp blŭ Việt Nam kwang nanao, jing kdrông mkŏ êklăk ai tiê. Phạm Mạnh Hùng – k’iăng khua kiă kriê Sang mđung asăp blŭ Việt Nam lač klă: Sang mđung asăp blŭ Việt Nam tưn hưn nanao jing anôk bruă klei mrâo mơ̆ng Awa Hồ mkŏ mjing leh klei krŭ kdơ̆ng mlan 8, nao mbĭt hŏng hƀuê ênuk đĭ kyar mơ̆ng lăn čar leh anăn mâo klei đru mguôp yuôm bhăn hlăm êbeh 80 thŭn êgao:

Hbuê ênuk đĭ kyar 80 thŭn êgao mơ̆ng Sang mđung asăp blŭ Việt Nam, mơ̆ng mmông mđung asăp tal êlâo hruê 7/9 thŭn 1945 truh kơ wưng bi mlih ară anei. Mmông anăn Sang mđung asăp jing anôk bruă klei mrâo tal êlâo mâo Awa Hồ mkŏ mjing. Leh anăn Anôk bruă bi mguôp hŏng lu hdră bruă yuôm bhăn mơ̆ng lăn čar,  ăt msĕ mơh ênuk mblah Prăng, truh kơ klei dưi 1954, leh klei ênuk mblah Mi truh kơ klei mblah dưi thŭn 1975. Leh anăn hlăm wưng mlih mrâo nao hgŭm hlăm êpul phung čih klei mrâo, phung čih mkra đru kơ bruă mđĭ ai dŭm gru hmô mrâo kơ klei mđĭ kyar bruă duh mkra čiăng mbĭt hŏng bruă klei mrâo kluôm ala, mbĭt hŏng phung ksiêm dlăng, mbĭt hŏng Đảng leh anăn knŭk kna truh kơ klei mlih mrô kluôm dhuôm lăn čar leh anăn wăt hlăm wưng pŏk klei ñŭ kma hŏng tar rŏng lăn leh anăn kčưm mprăp kơ ênŭk kpưn đĭ mơ̆ng pô.

Mŭt hlăm wưng mrâo, Sang mđung asăp blŭ Việt Nam kñăm kơ bruă hâo hưn, klei mrâo, đru răng mgang lăn čar leh anăn mđĭ kyar lăn čar, mđing truh gru kruăk 100 thŭn hruê mkŏ mjing Đảng Cộng sản Việt Nam leh anăn 100 thŭn hruê mkŏ mjing ala čar yang ƀuôn ngă phŭn Việt Nam. Ară anei Sang mđung asăp blŭ Việt Nam mđĭ kyar klei mrâo kđăm, klei mrâo điện tử, mđung asăp, mta phŭn mrô, bi lar ai ktang hâo hưn jing anôk bruă klei mrâo phŭn, čih mkra mta phŭn đăo knang, thơ̆ng kơ bruă, đru kơ mnuih ƀuôn sang thâo klă hdră bruă hlăm lăn čar leh anăn tar rŏng lăn, mkŏ mjing klei sa ai hlăm yang ƀuôn, bi râo klei bi mguôp leh anăn lŏ čuê̆ kơ mnuih ƀuôn sang.

Blŭ hrăm ti anôk rang mdah “80 thŭn Asăp blŭ Việt Nam hrăm mbĭt hŏng lăn čar”, Đỗ Tiến Sỹ, Khua hlăm bruă Đảng gưl dlông, khua kiă kriê Sang mđung asăp blŭ Việt Nam mñă ktang:

Sang mđung asăp blŭ Việt Nam hŏng bruă klam jing anôk bruă klei mrâo phŭn ala čar srăng lŏ dơ̆ng yua dŭm kdrăp mrâo mrang hĭn čiăng ngă bruă klam kđi čar dưi jao leh anăn ngă dŭm hdră êlan, hdră êlan bi mguôp djŏ tuôm, đru bi râo klei ktưn hưn djuê ana, ksul mbŭ klei khăp kơ lăn čar, bi lar klei hmang hmưi êđăp ênang leh anăn klei đăo knang nao hlăm êdei anăp đĭ kyar mdrŏng sah hlăm ênuk kpưn đĭ mơ̆ng djuê ana Việt Nam./.